Kahve; Ger�ekten Ba��ml�l�k Yap�yor mu?

T�m bunlar kahvenin al��kanl�k hatta ba��ml�l�k yapan bir i�ecek olup olmad��� konusunu g�ndeme getirmekte. �lgin� olan, t�p d�nyas�nda da bu konunun biraz tart��mal� oldu�u.

Yo�un olarak kahve i�enlerde kahve kesilince ba� a�r�s�, tedirginlik ve yorgunluk gibi yak�nmalar ba�lar ve bunlar, di�er ba��ml�l�k yapan maddeler kesildi�inde ortaya ��kan kesilme bulgular�na benzer. Bu �zelli�iyle de kahve ba��ml�l�k yapan maddelerle benze�ir. Asl�nda ba��ml�l�k yapt��� varsay�lan�n kahve de�il de kafein oldu�unu belirtmek daha do�ru olacakt�r. ��nk� ayn� bulgular kafein i�eren enerji i�ecekleri, �ay gibi maddelerde de ortaya ��kar.

Acaba bu bulgular kahvenin ba��ml�l�k yapt���n� s�ylemek i�in yeterli mi? Bir maddenin ba��ml�l�k yapan maddeler aras�nda kabul edilebilmesi i�in gerekenler Amerikan Psikiyatri Derne�i’nin yay�mlad��� DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) ad�yla bilinen kitap��kta yay�mlanm��t�r. Bu kitap����n 2012’de yenisi ��kacak. DSM’nin son bask�s�na kadar kahve ya da kafein, ba��ml�l�k yapan maddeler aras�nda de�ildir.

Buna g�re bir maddeye ba��ml�l�k yap�yor demek i�in son 12 ay i�inde altta yatan ko�ullardan �� ya da daha fazlas�n�n varl��� aran�r

• Maddenin arzu edilenden daha uzun s�re ya da daha a��r� miktarlarda kullan�lmas�.


• Madde kullan�m�n� kesmek ya da denetlemek i�in s�rekli bir istek veya ba�ar�s�z giri�imler olmas�.


• Maddeyi elde etmek, kullanmak ya da etkilerini gidermek i�in belirgin bir zaman gerekmesi.


• Madde kullan�m� nedeniyle �nemli sosyal, mesleki ve di�er aktiviteleri azaltmak ya da bunlardan vazge�mek.


• Madde kullan�m�yla ba�lant�s� oldu�u bilinen s�rekli ya da yineleyen fizik veya psikolojik sorunlara ra�men madde kullan�m�na devam etmek.


• Kahveyi bu bulgular a��s�ndan de�erlendirirsek, ba��ml�l�k a��s�ndan s�n�rda oldu�unu s�ylemek m�mk�n. �rne�in, kahve alt�nc� maddede belirtildi�inin aksine sosyal a��dan olumlu etkiye sahipken, tolerans ya da kesilme bulgular� ortaya ��kartabilir.

1994’de DSM yay�mland�ktan sonra yap�lan baz� �al��malar kahve kullanan gen� ve eri�kinlerde ba��ml�l�k kriterlerinin olu�tu�unu g�steriyor. Ancak �� kriter temel olarak al�nd���nda kafein kullananlar�n y�zde 30’u ba��ml� olarak kabul edilebilecekken, d�rt kriter kullan�ld���nda bu oran y�zde 9’a d��mekte.

Her ne kadar kafein ba��ml�l�k yapan bir madde olarak de�erlendirilmese de, bir grup kullan�c�n�n t�bbi deste�e gereksinim duyabilece�i ger�e�i kabul edilmektedir.

 

Herkese Sa�l�k Dergisi

24.9.2010 - 2340