�ngiltere�de hem�ireleri temsil eden en b�y�k sendikal yap� olan Kraliyet Hem�ire Koleji (RCN) b�nyesinde �rg�tl� yakla��k 100 bin hem�irenin �ngiltere, Galler ve Kuzey �rlanda�da 15 ve 20 Aral�k'ta i�i b�rakma eylemine kat�lmas� bekleniyor. Bu, sendikan�n 100 y�ll�k tarihindeki ilk grev hareketi olacak. Unison, Unite ve GMB sendikalar�n�n ortak karar�yla �ngiltere ve Galler�de 21 ve 28 Aral�k�ta ise on binlerce ambulans ve acil servis �al��an�n�n greve ��kaca�� a��kland�. 10 y�ld�r reel �cretlerinin s�rekli geriledi�ini, buna kar��l�k salg�nlar ve personel s�k�nt�s� nedeniyle �ok daha a��r ko�ullarda �al��t�klar�n� s�yleyen sa�l�k �al��anlar�, �ngiltere'de �u anda y�zde 11��n �zerinde seyreden enflasyonun �zerinde �cret art��� talep ediyor. H�k�metin buna kar�� getirdi�i en y�ksek zam teklifi ise y�zde 5. Sa�l�k hizmeti talebinin en yo�un oldu�u k�� d�neminde, Ulusal Sa�l�k Hizmetleri (NHS) hizmetlerinde 100 binin �zerinde personel eksi�i oldu�u tahmin ediliyor. Uzmanlar, bu a����n Covid salg�n�n yaratt��� ola�an�st� �al��ma ko�ullar� ve bu s�re�te sistemin neredeyse ��kme noktas�na gelmesinden kaynakland���n� s�yl�yor. Doktorlar, hem�ireler ve acil servis �al��anlar�n�n i� y�k� ikiye, ��e katlanm�� durumda. Hastane yataklar� dolu, normal olarak 15 dakikay� ge�memesi gereken ambulans bekleme s�releri ise her 10 vakadan birinde 1 saati ge�ebiliyor ve baz� durumlarda ambulanslar�n hastane kap�lar�nda saatlerce hasta b�rakmak i�in bekledi�i haber veriliyor. 15 Aral�k�tan itibaren, �lkede Noel kutlamalar� ba�larken, y�z binlerce sa�l�k �al��an�n�n i�i b�rakma eylemine kat�lmas� bekleniyor. Grevler s�ras�nda acil servisler �al��maya devam edecek ancak uzmanlar �n�m�zdeki haftalar ve aylarda sa�l�k hizmetlerinde ciddi bir kriz ya�anaca�� konusunda uyar�yor. Peki sa�l�k �al��anlar�n�n zaten grev ilan edilmeden i�inde olundu�unu vurgulad��� bu krize neler yol a�t�, d�nyada �rnek olarak g�sterilen NHS bug�ne nas�l geldi ve sa�l�k sisteminin gelece�i i�in neler �ng�r�l�yor? Uzmanlara ve sa�l�k �al��anlar�na sorduk. �u anda ne oluyor?Sendikalar, sa�l�k �al��anlar� i�in enflasyonun y�zde 5 �zerinde yani y�zde 19 zam talep ediyor. H�k�met ise ortalama 4,74�l�k bir zamma tekab�l eden, y�ll�k br�t 1400 sterlinlik bir �cret art��� teklif ediyor. �ngiltere B�t�e Ofisi�nin 2023 y�l� i�in y�ll�k enflasyon �ng�r�s� y�zde 7,4 ve �n�m�zdeki y�l kamu sekt�r�nde zamlar�n�n y�zde 2 ile s�n�rlanmas� planlan�yor. Yani ortalama �cret alan, doktor olmayan bir sa�l�k �al��an�, h�k�metin teklifini kabul ederse, �n�m�zdeki iki y�l i�inde yakla��k y�zde 10 daha yoksulla�m�� olacak. 2010 y�l�ndaki �cretleri ile k�yasland���nda ise reel maa�lar� y�zde 20 kesintiye u�ram�� olacak. Nuffield Trust adl� ba��ms�z d���nce kurulu�u, bu y�l Ocak-Mart aylar� aras�nda NHS i� g�c�nde y�zde 8�lik, yani yakla��k 105 bin ki�ilik a��k oldu�unu a��klad�. Son bir y�l i�inde NHS�ten ayr�lan hem�irelerin say�s� ise 40 binin �zerinde. Ve bu say� i�e al�nan hem�ire say�s�n� a��yor. Bu bir yandan hem�ire a����n�n b�y�mesine bir yandan tecr�beli hem�irelerin kaybedilmesine yol a��yor. BBC T�rk�e�ye konu�an, New Cross Hastanesi�nde Y�netici Hem�ire Pakize Durmaz, 2005�ten beri NHS�te �al���yor. Durmaz, Covid d�neminde sa�l�k �al��anlar�n�n y�prand���n� ve �ok say�da ki�inin meslekten ayr�ld���n� anlat�yor: �Yo�unlu�umuz bir t�rl� bitmiyor ve herkes �ok yorgun. Hem�ireler eskiden 5 hastayla ilgilenirken art�k 10 hastaya bakmak zorunda, az para kar��l���nda �ok fazla sorumluluk almam�z� istiyorlar ve insanlar�n hayat� bizim elimizde. Bizi pandemi d�neminde s�rekli alk��lad�lar ama kar��l���nda maa��m�za zam yapmad�lar ve bu y�zden bir s�r� ki�i daha az stresli i�lere y�neliyor.� �� g�c� a����n� kapatmak i�in sa�l�k sekt�r�ne yurt d���ndan �ok say�da ki�i istihdam ediliyor. Nuffield Trust��n Mart 2022 verileri, sa�l�k kurumlar�nda �al��an her 6 ki�iden birinin yabanc� uyruklu oldu�una dikkat �ekiyor. �te yandan acentalardan ge�ici i��i al�m�n�n da artt��� ifade ediliyor. Durmaz, �G�nl�k �al��anlara kadrolu hem�irelere k�yasla iki kat� �cret veriliyor dolay�s�yla hastaneler daha fazla para harcam�� oluyor. Ben ilk geldi�imde de �ok b�y�k bir i��i a���� vard�. 20 y�l �ncesine d�nm�� gibiyiz� diyor. Ancak bu giri�imler de ba�ar�l� olam�yor ve kriz a��lam�yor. NHS verilerine g�re Eyl�l ay�ndan itibaren hastanelerde tedavi s�ras� bekleyenlerin say�s� rekor k�rarak 7,1 milyona ula�t�. GMB sendikas�, acil durumlarda ambulans i�in ortalama bekleme s�resinin bir saate y�kseldi�ini s�ylerken her �� ambulans �al��an�ndan biri, gecikmeler y�z�nden hastalar�n �ld���ne tan�k olduklar�n� belirtiyor. �ngiltere h�k�meti ise sa�l�k �al��anlar�, demiryolu i��ileri, ��retmenler, hukuk�ular, s�n�r kontrol muhaf�zlar� gibi �ok say�da kamu �al��anlar�n�n son d�nemde grev karar� almas� kar��s�nda greve ��kmay� g��le�tirecek yeni �sert yasalar� �zerinde �al��t�klar�n� a��klad�. Ho�nutsuzluk K����ndan bug�neBBC T�rk�e�ye konu�an, sa�l�k hizmetleri konusunda uzman yazar ve tarih�i olan Dr. Agnes Arnold-Foster, 1948�teki kurulu�undan bu yana NHS�te devaml� baz� krizlerin ya�and���n�, maa� konusunun hep g�ndemde oldu�unu ve sa�l�k �al��anlar�n�n bu y�zden daha �nce defalarca greve ��kt���n� anlat�yor. 1978-79 y�llar�nda "Ho�nutsuzluk K��� " diye bilinen kamu sekt�r� grevler ak�m�na y�z binlerce ki�i kat�lm��t�. Arnold-Foster�a g�re bug�n g�ndemdeki grevlerin �ncekilerden temel fark�, �lkede hem�ireleri temsil eden en b�y�k sendika olan RCN�in ilk defa b�yle bir giri�imde bulunmas� ve bu y�zden hem�irelerin grevlere kat�l�m�n�n �ok daha y�ksek olmas�. Ancak, 1970�li ve 80�li y�llardaki grevlerin bir �zelli�i o d�nemde sa�l�k kolunda muhasebeci, temizlik�i, tesisat��, a��� gibi yard�mc� rollerde �al��anlar�n da yo�un bir �ekilde kat�l�m g�stermi� olmalar�yd�. Bug�n ise bu kesimin b�y�k bir k�sm� ta�eron �irketlere ba�l� ve dolay�s�yla sendikal� de�iller. G�n�m�zdeki grevler bu y�zden kat�l�m a��s�ndan bak�ld���nda nispeten k���k say�l�yor. Ayr�ca �ngiltere�de 1990'lara kadar farkl� sekt�rlerdeki sendikalar birbirinin grevlerini destekleyebiliyor ve kat�labiliyordu. 80'li y�llarda i�ba��nda olan Margaret Thatcher liderli�indeki Muhafazakar Parti h�k�metinin ��kard��� i��i �rg�tlenmeleri ve eylemlerini s�n�rlay�c� yasalar aras�nda dayan��ma grevlerinin yasaklanmas� da vard� ve bu nedenle bu art�k m�mk�n de�il. �te yandan �ngiltere'de �u s�ra g�ndemde olan grevler yaln�zca �cret talebine dayanm�yor, sendikalar, ayn� zamanda �al��ma ko�ullar�, personel a����, kaynak yetersizli�i ve ihmal gibi sorunlar� da g�ndeme getiriyorlar. Arnold-Foster�a g�re, �Bunlar �l�mesi �ok daha zor talepler. Ayn� zamanda bu t�r talepler �zerine kurulan eylemleri baltalamak da daha kolay. Medyan�n siyasi sald�r�larda bulunmas� kolayla��yor, �rne�in i��ilerin a�g�zl� oldu�u veya insanlar�n hayat�n� tehlikeye att��� s�ylenebiliyor.� '�al��anlar�na yat�r�m yap�lmazsa NHS diye bir �ey kalmayacak'Bu ay planlanan grevlere ili�kin a��klama yapan �ngiltere Sa�l�k Bakan� Steve Barclay, �NHS personelinin �al��malar� ve �zverisi i�in �ok minnettar�m ancak zorlu bir k��a yakla��rken baz�lar�n�n greve ��kacak olmas�ndan derin �z�nt� duyuyorum, bu kimsenin yarar�na olmayacak� dedi. Barclay�in s�zleri eski �ngiltere Ba�bakan� Margaret Thatcher��n 80�li y�llarda greve kat�lan hem�irelere y�nelik a��klamalar�n� an�msat�yor. Thatcher, greve ��kan hem�ireleri �hastalara kasten sald�rmak� ve �hastalar�n� yar� yolda b�rakmak istemeyen ve bu y�zden greve kat�lmay� hayal bile edemeyen di�er hem�irelere y�k olmakla� su�lam��t�. Fakat �pandeminin kahramanlar�� olarak an�lan sa�l�k �al��anlar� art�k temel ya�am ihtiya�lar�n� kar��lamakta zorland�klar�n�, yoksullara g�da yard�m� yapan kurulu�lardan yemek deste�i almak zorunda kald�klar�n� ve art�k bu ko�ullarda �al��maya ve ya�amaya dayanamad�klar�n� s�yl�yor. GMB Sendika Ba�kan� Rachel Harrison, �NHS �al��anlar� 12 y�ld�r devam eden kesintilere art�k dayanam�yor. Yapmak istedi�imiz son �ey greve ��kmak ama h�k�met bize ba�ka �are b�rakmad�� diyor. BBC�ye konu�an ve 26 y�ld�r NHS�te �al��an Carmel O'Boyle, �Kimse greve ��kmak istemiyor, bu �ok zorlu bir karard� ama biz hastalar�m�zla do�ru d�r�st ilgilenebilmek istiyoruz ve h�k�metin bizi dinlemesini sa�lamak i�in yapacak ba�ka bir �ey olmad���n� d���n�yoruz. NHS, �al��anlar�na yat�r�m yap�lmazsa NHS diye bir �ey kalmayacak� diyor. New Cross Hastanesi�nden Pakize Durmaz ise �Hem�ireler aras�nda t�kenmi�lik durumu var. Yeterli say�da �al��an olmay�nca hastalara zaman ay�ram�yoruz ve stres oluyoruz. Bir �ok hem�ire bu y�zden hastalan�yor� konu�uyor. NHS�in par�alanmas� ve �zelle�tirilmesi�lkenin en b�y�k i�vereni olan NHS, �ngiltere�de 1,5 milyona yak�n ki�iye istihdam sa�l�yor. Newcastle �niversitesi'nde Halk Sa�l��� Profes�r� Allyson Pollock, grevlerin asl�nda NHS�in ya�ad��� �30 y�ll�k par�alanman�n yaln�zca bir semptomu� oldu�unu s�yl�yor. 1980ler ve 90'larda eski ba�bakanlar Margaret Thatcher ve John Major d�neminden ba�layarak NHS'te, g�n�m�ze kadar di�er h�k�metlerin de s�rd�rd��� bir ��zelle�tirme� politikas�n�n y�r�t�ld���n� s�yleyen Pollock, h�k�metin sa�l�k sistemini piyasaya devrederek sorumluluktan ka��nd���n� �ne s�r�yor. �Asl�nda NHS�e �ok ciddi bir para ak��� var ama bu para kamu-�zel sekt�r ortakl�klar� arac�l���yla �irketlere y�nlendiriliyor� diyen Pollock s�zlerine ��yle devam ediyor: �Sa�l�k sistemi giderek daha �ok piyasa kararlar�yla y�netiliyor ve bu y�zden sistemin i�inde sorunlar ya�an�yor. �� g�c�nde �zelle�tirmenin kapsam� ise hen�z yeterince bilinmiyor ve konu�ulmuyor.� Pollock, NHS�in gelece�i konusunda karamsar. Hastanelerin acil servis b�l�mlerinde saatlerce yatak bekledi�ini anlatan hastalar�n ve yo�unlukla ba� edemedi�ini dile getiren doktorlar�n ise say�s� art�yor. Pollock, �Halk� destekleme yakla��m� olan bir h�k�met ekonomik durgunluk ve krizlerle ba�a ��kabilir. Ancak �ngiltere�de h�k�met hala piyasa ve �zelle�tirme yanl�s� ideolojilere inan�yor ve kaynaklar�n insanlara e�it �ekilde da��t�lmas� gerekti�ini d���nm�yor� diyor. Pollock dahil bir�ok uzman �n�m�zdeki s�re�te siyaset�iler ve baz� medya kurulu�lar� taraf�ndan greve ��kan i��ilere kar�� bir su�lama stratejisi uygulanabilece�ini ve kamuoyunda b�l�nme ya�anabilece�ini d���n�yor. Bu g�r��e kat�lan Dr. Arnold-Foster ise NHS�in �nemli bir �zelli�ine dikkat �ekiyor, o da kamuoyunda sa�l�k sistemine ili�kin hala var olan derin ba�l�l�k. �80�lerden itibaren halk�n NHS�e �zel bir ba�� olu�maya ba�lad� ve bu hala devam ediyor. Bu ba� �ngiliz kimli�iyle, yard�msever bir �lke olma ideolojisiyle �ok ba�lant�l� ve bu da NHS�i d�nyada neredeyse e�siz k�l�yor� diyen Arnold-Foster s�zlerini ��yle s�rd�r�yor: �H�k�metin pandemi d�neminde sa�l�k hizmetini �vmekle bitirememesi fakat ilerleyen s�re�te �al��anlara bu �vg�n�n finansal ve yap�sal kar��l���n� vermemesi ise se�menin g�z�nden ka�mayacak bir ironi.�
12.12.2022 - 63627
|