|
�stanbul �niversitesi Cerrahpa�a T�p Fak�ltesi �ocuk Gastroenteroloji ve Beslenme Bilim Dal� ��retim �yesi Prof. Dr. Figen �ullu �oku�ra� sorular�m�z� yan�tlad�:
Bebeklerde en s�k g�r�len alerji tipidir. �nek s�t�n�n i�inde bulunan proteinlere kar�� geli�ir. Genellikle genetik olarak alerjik zemini olan ki�ilerde daha s�k g�r�l�r.
Besin alerjileri deri, solunum veya mide ba��rsak belirtileriyle kendini g�sterebilir. Deri d�k�nt�leri, ast�m tarz�nda h���lt�lar olabilir. Alerjenle kar��la�an mide ba��rsak sistemi alerjene kusma, ishal veya kab�zl�k �eklinde cevap verebilir. Refl� bulgular� olabilir, ince ba��rsaklarda emilim yapan h�creler bozuldu�u i�in bebek ishal olur ve bebe�in b�y�me geli�mesi etkilenebilir. Kal�nba��rsakta yaralar olabilir ve s�m�kl�-kanl� kakalar g�r�lebilir. Bu bebeklerde makat b�lgesinde k�zar�kl�klar, tekrar eden pi�ikler g�r�lebilir. K�sacas�, deri bulgular� olmadan sadece mide ba��rsak bulgular�yla da hastalar kar��m�za gelebiliyor.
Besin alerjilerinin belirtileri alerjen al�nd�ktan sonraki ilk dakikalarda ya da 1-2 saat sonra ortaya ��kabilir. Belirtiler bazen 72 saate kadar gecikebilir. Anaflaksi dedi�imiz ani reaksiyonlar solunumu bozarak hayat� tehdit edebilir.
Anne s�t�yle beslenen bebeklerde genellikle ek g�dan�n ba�land��� 6’nc� aydan sonra g�r�l�r. Ancak annenin yo�un olarak alerjenle beslendi�i durumda anne s�t�nden de alerjen ge�ebilir. Bu durumda anne s�t� asla kesilmez, gerekirse annenin diyetinden alerjen veya alerjenler ��kar�l�r.
�lk alt� ayda bebeklerin hen�z ba����kl�k sistemi geli�medi�i i�in laboratuvar testleriyle te�his her zaman m�mk�n olamayabilir. Bu nedenle klinik tan� �nemlidir. Daha sonraki d�nemlerde spesifik �gE testleri ve deri testleri yap�labilir.
Tedavide alerjen diyetten ��kar�l�r. Emziren annenin de diyeti ona g�re ayarlan�r. E�er mama kullan�l�yorsa inek s�t� proteini i�ermeyen mama kullan�l�r. Maalesef soya proteini ve ke�i s�t� de �o�u kez �apraz reaksiyon g�sterebiliyor (benzerlik nedeniyle alerji yapabiliyor).
Akut d�nemde antihistaminikler veya ba�ka alerjiyi bask�layabilen ila�lar kullan�labilir. Ancak besin alerjisini ge�iren bir ila� yoktur.
�zellikle alerji y�k� olan bebekler ek g�daya ba�larlarken dikkatli olunmal�. Yeni ba�lanan besinler az verilmeli ve reaksiyonlar g�zlenmeli. Yumurta ak� 1 ya��ndan �nce ba�lanmaz. Ek g�daya ba�larken �nce sebze �orbas� ve tah�llar verilmeli. Peynir ve yo�urt dikkatlice yava� yava� art�r�larak ba�lan�r. E�er bebekte alerji belirtileri olursa doktora dan���lmal�.
�nek s�t� alerjisi 1 ya��nda y�zde 56, 2 ya��nda y�zde 77, 3 ya��nda y�zde 87 oranda d�zeliyor. S�t ve yumurta alerjileri ya�la birlikte genellikle d�zelmekle birlikte, f�st�k ve kabuklu deniz �r�nlerine kar�� geli�en alerjiler ya�am boyu s�rebilir.
�nek s�t� alerjisi ileride ba�ka bir sa�l�k sorununa yol a�ar m�?
�nek s�t� alerjisi olan bir hasta alerjeni almaya devam ederse b�y�me -geli�mesi bozulabilir. Baz� hastalarda kal�nba��rsakta iltihapl� ba��rsak hastal�klar�na yol a�abilir. Bazen de solunum alerjilerini tetikleyebilir.
Alerjisi olan �ocuklar� hangi uzmanl�k dallar�ndan doktorlar takip etmeli?
Bu hastalar� �ocuk alerji uzmanlar�, e�er mide ba��rsak bulgular� varsa �ocuk gastroenteroloji uzmanlar� takip etmeli.
Besin alerjisi genellikle �ocukluk ya� grubunda g�r�len bir alerji tipidir. Alerjinin kendine �zg� bir y�r�y��� vard�r. Bu y�r�y�� do�umdan 2 ya��na kadar besin alerjileriyle ba�lar daha sonra solunumla ilgili alerjik hastal�klar ortaya ��kabilir. Besinlerin i�indeki do�al maddelerin neden oldu�u alerjiler d���nda, antioksidan, tatland�r�c�, renklendirici, k�vam verici ya da koruyucu olara besinlere eklenen katk� maddelerine ba�l� geli�en reaksiyonlara da s�k rastlan�r.
Bug�n besin end�strisinde kullan�lan 3 bin civar�nda katk� maddesi bulunuyor. Bundan ba�ka yiyeceklerimizin i�erisinde de�i�ik mikroorganizmalar, toksinler, ila�lar, hormonlar ve enzimler de bulunabiliyor. T�m bu maddeler birtak�m istenmeyen etkilere yol a�abiliyor. Besin alerjilerinin toplumdaki s�kl��� y�zde 0.3 ile 8 aras�nda de�i�iyor.
8.6.2011 1 - 8006
|