|
Diyetisyen Yusuf �zt�rk, T�rkiye n�fusunun yakla��k y�zde 25'inde g�r�len ve g�n�m�z�n en �nemli sa�l�k sorunlar�ndan biri olan karaci�er ya�lanmas� konusunda �nemli a��klamalarda bulundu. KARAC��ER YA�LANMASININ ANA SEBEPLER� ARASINDA SANILANIN AKS�NE SADECE ALKOL T�KET�M� YOK! "Karaci�er v�cudun en b�y�k ve metabolik a��dan en kompleks organ�d�r. 500'den fazla i�levi olan karaci�erin karbonhidrat, protein, lipit ve vitamin, mineral metabolizmas�, depolanmas�, aktif hale getirilmesi; toksin ve ila� metabolizmas�, depolanmas�, steroid metabolizmas�nda rolleri vard�r. Karaci�er ya�lanmas�; karaci�er a��rl���n�n %5'inden fazlas�n�n ya� olmas� ve alkole veya alkol d��� nedenlerle karaci�erde ya�lanman�n saptand��� b�t�n klinik tablolar karaci�er ya�lanmas� olarak tan�mlan�r. Karaci�er ya�lanmas�n�n farkl� bir�ok sebebi olabiliyor. Akut ya�lanman�n gebelik, reye sendromu, ila� ve toksinler gibi sebepleri vard�r. Kronik karaci�er ya�lanmas�; alkol, obezite, diyabet, kan ya�lar�n�n artmas�, protein-kalori malnutrisyonu, kronik hepatit C, Wilson hastal���, paranteral beslenme (damardan beslenme), inflamutuar ba��rsak hastal�kl�klar�, AIDS nedeniyle g�r�lebilir. A�IRI K�LO KARAC��ER YA�LANMASININ EN B�Y�K SEBEPLER� ARASINDA Asl�nda g�n�m�zde alkol d��� nedenlere ba�l� olarak g�r�len karaci�er ya�lanmas� daha yayg�nd�r. Hastal���n s�kl��� bat� toplumlar�nda fazla olmakla birlikte t�m d�nyada, diyet al��kanl�klar�n�n de�i�mesi ve sedanter ya�ama ge�i�le birlikte belirgin bir art�� g�stermektedir. Nitekim, yeti�kin insanlarda %17-33 oran�nda g�r�nen karaci�er ya�lanmas�n�n obezite varl���nda g�r�lme s�kl��� %75'e kadar ��kmaktad�r. Bununla birlikte alkol t�ketimi ve fazla kilolu olmak karaci�erde ya� birikimini uyarmaktad�r. Genelde fazla kilolu olan ve hareketsiz bir ya�am s�ren insanlarda karaci�er ya�lanmas� daha s�k g�r�l�yor. Diyabet, kan ya�lar�n�n art���, alkol ve baz� ila�lar da karaci�er ya�lanmas�na sebep oluyor. Etiyolojisinde en �nemli fakt�r ins�lin direncidir. �ns�lin direncinde ise genetik yatk�nl�k, enerji al�m�nda art��, obezite ve sedanter ya�am en �nemli risk fakt�rlerini olu�turmaktad�r. KAYMAK, KREMA VE YA�LI ETLERDEN UZAK B�R BESLENME KARAC��ER YA�LANMASINI ENGELL�YOR Karaci�er ya�lanmas�n�n tedavi s�re�leri aras�nda do�ru beslenme var. Karaci�er ya�lanmas� tedavisinin ilk basama��: ya�am tarz� de�i�iklikleri ile ins�lin direnci, obezite, diyabet ve kan ya�lar� y�ksekli�inin risk fakt�rlerini ortadan kald�rmakt�r. A��rl�k kayb�n� hedefleyen yeterli ve dengeli bir diyetin uygulanmas� ve fiziksel aktivitede art��, temel tedavi yakla��m�d�r. Glisemik indeksi ve y�k� d���k, lifli g�dalar i�eren, ya�l� besinlerden (kaymak, krema, ya�l� etler, mayonez gibi) uzak bir beslenme bi�imi �l�ml� �l��de a��rl�k kayb� hedeflenir. Karaci�er ya�lanmas�n�n �nlenmesi i�inse ek vitamin takviyesi kullanmaya gerek yok. Do�an�n bizlere sundu�u do�al besinler, do�ru miktarlarda t�ketilir, yanl�� beslenme al��kanl�klar� d�zeltilir, hareketli bir ya�am tarz� benimsenirse karaci�er ya�lanmas�n�n �n�ne ge�ilebilir. Do�al besinlerden; enginar, kabak, kereviz, havu� gibi sebzeler; elma, portakal, limon, incir gibi meyveler; �hlamur, ada�ay�, anason gibi bitkiler karaci�ere koruyucu kalkan olabilir. Alkol�n neden oldu�u toksinlerin v�cuttan uzakla�t�r�lmas� i�in s�lf�r i�eren so�an, sar�msak, lahana, brokoli, Br�ksel lahanas� t�ketilebilir.
31.1.2017 - 25543
|