|
Hen�z 21 ya��ndayken d�nyan�n en b�y�k hekimlerinden kabul edilen, Bat�'da "Avicenna" olarak tan�nan, modern t�bb�n temel ta�lar�n� koyan, t�p, fizik ve felsefe gibi alanlarda �ok say�da kitap yazan �bn-i Sina, Orta �a� modern biliminin kurucusu ve hekimlerin �nderi olarak kabul ediliyor. Her y�l a�ustos ay�n�n 3. haftas� kutlanan �bn-i Sina Haftas� dolay�s�yla AA muhabirinin derledi�i bilgilere g�re, �bn-i Sina, 980 y�l�nda �zbekistan'�n Buhara kenti yak�nlardaki Ef�ene k�y�nde do�du. Babas� da bilim insan� olan Sina, k���k ya�ta geometri, f�k�h ve dini bilgileri ��rendi. 10 ya��nda Kur'an-� Kerim'i ezberleyen Sina, �ocuk ya�ta mant�k, fizik, felsefe gibi alanlara y�neldi. ???????Ku�yar isimli hekimin yan�nda t�p e�itimi alan ve �st�n zekas�yla herkesin dikkatini �eken Sina, hastal��a yakalanan ve saray hekimlerince bir t�rl� tedavisi bulunamayan Buhara Emiri Nuh Mansur'u tedavi ederek eski sa�l���na kavu�turdu. Bu sayede saray�n hekimi olan ve vaktinin �o�unu saray k�t�phanesinde ge�iren Sina, bir�ok ara�t�rma yapt�. Bat�'da "Avicenna" olarak tan�nan, modern t�bb�n temel ta�lar�n� koyan Sina, hen�z 19 ya��nda doktor unvan� ald�, 21 ya��nda d�nyan�n en b�y�k hekimleri aras�na girdi. Kan�n g�da ta��yan s�v� oldu�unu ke�feden Sina, b�y�k, k���k kan dola��mlar�ndan, kalbin, kar�n ve kapak��k sistemine kadar t�p alan�nda pek �ok ilke imza att�. Mikroskopun olmad��� bir d�nemde mikroplar�n varl���na da de�inen Sina, kimi hastal�klar�n bula�ma nedeninin g�zle g�r�lmeyen yarat�klar olabilece�ini ileri s�rd�. Kitab�'�-�ifa tek bir ki�i taraf�ndan yaz�lan en kapsaml� eser Bat�l�larca Orta �a� Modern Biliminin kurucusu, hekimlerin �nderi olarak bilinen ve "B�y�k �stad" ismiyle tan�nan Sina, fizik ve felsefe gibi alanlarda da �al��malar yapt�, 200'� a�k�n kitap, 450'den fazla makale yazd�. Sina'n�n yazd��� Kitab�'�-�ifa (�yile�me Kitab�), insanl�k tarihinde tek bir ki�i taraf�ndan yaz�lan en kapsaml� eser olarak nitelendirildi. El-Kanun fi't-T�b (T�bb�n Kanunu) eseri Sina'n�n en b�y�k ansiklopedilerinden biri olarak kabul edildi. Bu eser, 600 y�l boyunca hemen her dilde yaz�lan kitaplara kaynakl�k etti, Montpellier ve Louvain'de 1650 y�l�na kadar ders kitab� olarak kullan�ld�. Bat� �lkelerinde 16. y�zy�la, do�u �lkelerinde ise 19. y�zy�la kadar okutulan kitapta, anatomi ve koruyucu hekimlik, basit ila�lar, patoloji, ila�larla ve cerrahi y�ntemlerle tedavi ve �e�itli ila�lar�n bir araya getirilmesiyle olu�turulan tedavi y�ntemleri yer ald�. Tarih �ncesi ta�k�nlar, erozyon ve kaya�lar hakk�nda da yaz�lar yazan Sina, astronomi alan�nda da g�zlemler yapt�, g�k bilimi i�in icatlar �retti. "Beden var olmak i�in bir ruha muhta�t�r, ruh varl���n� s�rd�rmek i�in ne mekana ne de zamana muhta�t�r." diyen ve t�p d�nyas�na ad�n� alt�n harflerle yazd�ran Sina, 1037'de, 57 ya��nda Hemedan'da hayata g�zlerini yumdu. Hakk�nda bir�ok edebiyat��n�n kitap yazd��� �bn-i Sina i�in T�B�TAK ve TRT de belgeseller yapt�.
16.8.2023 - 73016
|