|
Dicle �niversitesi T�p Fak�ltesi Hastanesi Kad�n Do�um Servisi'nde HIV ta��yan hamile bir kad�n�n ameliyat� �ncesi ve sonras�nda geli�en ve birden fazla soru�turmaya neden olan olay�n yank�lar� s�r�yor. Ge�en ay ya�anan olayda Dicle �niversitesi Hastanesi'ndeki baz� doktor ve asistanlar hastan�n HIV pozitif olmas� nedeniyle hastayla ilgilenmeyi kabul etmemi�ti. Hastane, hekimler hakk�nda soru�turma ba�latt�. Ancak bu olay meslek eti�i, hasta ve hekim haklar�, HIV'ye (Human Immunodeficiency Virus / �nsan Ba����kl�k Yetmezlik Vir�s�) kar�� toplumsal alg�yla ilgili tart��malar� yeniden g�ndeme getirdi. T�rkiye'de HIV pozitifli bireylere kar�� yakla��m�, HIV pozitif bireylerin tedavisinde al�nmas� gereken �nlemleri, hasta ve hekim haklar�n�, enfeksiyonun T�rkiye'de yay�lma oran�n� uzmanlara sorduk. Olayda ma�dur hastan�n ve e�inin HIV tedavilerini yapan Dicle �niversitesi Enfeksiyon Hastal�klar� Anabilim Dal� ��retim �yesi Prof. Dr. Mustafa Kemal �elen, HIV'in kronik ve tedavi edilebilir bir hastal�k oldu�un s�yledi, toplumda yer etmi� yanl�� alg�ya dikkati �ekti. Toplumdaki �n yarg�n�n ve HIV'e kar�� olan alg�n�n, bilgi d�zeyinin eksikli�inin sa�l�k alan�na da yans�d���n� s�yleyen Profes�r �elen, �n yarg�lardan dolay� HIV pozitif hastalar�n, hastal�klar�n�n bilinmesinden �ekindiklerini s�yledi. 
"Hekimler ameliyata girmek istemiyor" Ona g�re bu olay, HIV vakalar�yla ilgili s�k�nt�lar�n boyutunu g�stermesi a��s�ndan �nemli. �elen, ameliyata girmek istemeyen hekim iddias�n� da toplumdaki yanl�� alg�n�n hekimler aras�nda yer bulmas�na ba�l�yor. Ameliyattaki sterilizasyon d���nda ek tedbir al�nmas� gerekmedi�ini belirten �elen ��yle devam ediyor: "T�m hastalara ameliyatta ayn� standart uygulanmal�. Hasta HIV pozitif diye ek bir �nlem al�nm�yor. Bir sezaryen i�lemi yap�ld���nda hi�bir hastal��� olmayana yakla��m�n�z neyse, H�V'liye de yakla��m �yle olmal�. Bilmedi�imiz binlerce bula��c� vakayla kar��la��yoruz ama bir�ok hastal�k koruyucu tedbirle bertaraf ediliyor". "Toplumdaki AIDS korkusu ayr�mc�l��a neden oluyor"
Diyarbak�r Tabip Odas� Genel Sekreteri Mehmet �erif Demir de, AIDS/HIV Pozitif ki�ilerin sahip oldu�u haklar�n di�er hastalardan farkl� olmamas� gerekti�ine dikkat �ekiyor. Hekimlerin ve sa�l�k kurumlar�n�n, hastal���n derecesine bakmaks�z�n t�m hastalara yeterli ve insani bak�m vermekle y�k�ml�l��� oldu�unu hat�rlatan �erif, toplumda AIDS korkusunun, HIV/AIDS ile ya�ayan insanlara uygulanan su�lamalara ve ayr�mc�l��a gerek�e olu�turdu�unu kaydetti. "HIV/AIDS ile ya�ayan ki�ilerin do�ru tedavi ve bak�ma ula�mas�n�n �n�nde duran engellerden en �nemlisi damgalanmad�r. Bu durumda tedaviye eri�imleri engellenmekte, �al��ma haklar� ellerinden al�nmakta, e�itim haklar�ndan mahrum b�rak�lmakta, ya�am haklar� dahi ellerinden al�nabilmektedir." D�nyada 36, 9 milyon HIV pozitif ile ya�ayan birey var D�nya Sa�l�k �rg�t� g�re, HIV ile ya�ayan insan say�s� 36.9 milyon. 1,2 milyon ki�i ise AIDS nedeniyle hayat�n� kaybetti. Sa�l�k Bakanl��� verilerine g�re T�rkiye'de ilk vakan�n tespit edildi�i 1985 y�l�ndan g�n�m�ze kadar bildirimi yap�lan HIV/AIDS vaka say�s� 11 bin 109. 1 Aral�k D�nya AIDS G�n�'nde yapt��� a��klamada Sa�l�k Bakanl���, T�rkiye'nin d�nyada HIV / AIDS a��s�ndan hastal���n az s�kl�kta g�r�ld��� �lkeler aras�nda de�erlendirildi�ini belirtti. Bakanl�k toplumdaki yanl�� alg�ya dikkati �ekerek hastal���n vir�s� ta��yan ki�ilerle birlikte oturmayla, yemek yemeyle, ayn� i� yerinde �al��mayla, ayn� okulda okumayla, tokala�mayla, telefon, kitap, defter gibi ara�lar ve ortak du�-banyo-tuvalet alanlar�n� kullanmayla bula�mad���n� vurguluyor. "T�rkiye'de Son 5 y�lda HIV �ok artt�" HIV ile ya�ayan bireylere destek i�in kurulmu� Pozitif Ya�am Derne�i, Sa�l�k Bakanl���'n�n a��klamalar�n�n aksini s�yl�yor ve son be� y�lda HIV vir�s�n�n T�rkiye'de �ok artt���na dikkati �ekiyor. Derne�in Y�netim Kurulu �yesi Canberk Harmanc�, 1 Aral�k 2017 tarihi itibar�yla T�rkiye'de 16 bin 644 ki�iye HIV pozitif tan�s� konuldu�unu s�yledi. BBC T�rk�e'nin sorular�n� yan�tlayan Harmanc�'n�n payla�t��� veriler, HIV enfeksiyonun T�rkiye'de ne kadar h�zla yay�ld���n� g�stermesi a��s�ndan �nemli. "1985 ile 2010 aras�nda 25 y�lda 4500 ki�iye HIV tan�s� konmu�ken, 2011-2017 y�llar� aras�nda alt� y�ll�k gibi k�sa bir zamanda 12 bin ki�i HIV pozitif ile ya�ad���n� ��renmi�tir. Son be� y�lda enfeksiyon h�zla yay�ld� ve d�nyada enfeksiyonun en h�zl� yay�ld��� b�lge T�rkiye." Harmanc�, Sa�l�k Bakanl���'n�n 2016 sa�l�k istatistik y�ll���na sadece A�DS evresinde tan� alan 103 ki�inin eklendi�ini, 2016'da HIV tan�s� alan 2600 ki�inin g�zard� edildi�ini ileri s�r�yor: "Geli�en tedavi y�ntemleriyle bireylerin AIDS evresine gelmeden ya�ad�klar� d�nyam�zda, s�rf art��� g�rmezden gelmek i�in kullan�lan bu y�ntem T�rk Sa�l�k sistemini ve devletini zarar u�rat�yor" dedi.
"Hekimler ayr�mc�l��� peki�tiriyor" Harmanc�, son birka� ay i�inde Dicle �niversitesi'nde ya�anan olaya benzer onlarca vaka sayabileceklerini s�yleyerek ��yle devam etti. "Hasta s�rf HIV pozitif oldu�u i�in operasyona girmemeyi kendinde hak g�ren ki�i ayn� zamanda hekim yeti�tiriyor. Bu da bu ayr�mc�l�klar�n e�itim yoluyla yeniden �retimini sa�l�yor. Bir ki�i hekimlik mesle�ini se�ti�i anda mesleki riskleri amas�z kabul etmi� demektir." Hekimin hasta se�me ve reddetme hakk� �ok s�n�rl� oldu�unu, hekimlerin bu konuda e�itimsiz oldu�unu savunuyor. "Bu vakalarda iyile�me g�r�lmemesinin nedenlerinden biri sa�l�k profesyonellerinin hata oldu�unu g�rseler dahi birbirlerini korumaya �al��malar�. Hekimler hatan�n �st�n� kapatmaya �al��arak bu �ark�n k�r�lmas�n� engellemekte ve su�u peki�tirmektedirler." "Hastal���n bula�ma yolu �zerinden ahlaki de�er �retiliyor" Harmanc�, enfeksiyon uzmanlar� d���nda bir�ok hekimde HIV konusunda ahlaki kodlar�n da devreye girdi�ini ve toplumda HIV'e kar�� ilk tepkinin korku, sonra nefret oldu�unu s�yl�yor: "Korku duygusunu HIV enfeksiyonuyla ba�da�t�r�lan �l�mc�ll�k alg�s� �retirken, nefreti enfeksiyonun cinsel yolla bula��yor olmas� destekliyor." "HIV ahlaki de�il, t�bbi bir durumdur" diyen Harmanc�, hastal���n bula�ma yolu �zerinden ahlaki de�er �retildi�ini, HIV'li bireylerin ahlaks�zl�kla su�lanarak nefret objesi haline getirildiklerini s�yl�yor. Sa�l�k Bakanl��� verilerine g�re HIV enfeksiyonu y�zde 49.8'i cinsel yolla, y�zde 1.5'i damar i�i madde kullan�m� yoluyla bula��yor. Bula�ma yolu bilinmeyen vakalar�n oran� ise y�zde 46,7. Harmanc�, T�rkiye'de HIV'e kar�� toplumsal alg�n�n temelinde medyan�n tavr�n�n ve kulland��� �tekile�tirici dilin pay�n�n da �ok y�ksek oldu�una dikkat �ekiyor. "Biz medya profesyonellerine AIDS'li veya AIDS hastas� kullan�mlar�n�n hatal�; HIV'li demenin �tekile�tirici oldu�unu kavratamad�k. HIV ile ya�ayan birey demek gerekiyor. AIDS diye bir hastal�k yok, HIV enfeksiyonu tedavi edilmezse, ortaya ��kan yeni evreye AIDS deniyor." Ne olmu�tu? 27 ya��nda HIV Pozitif gebe bir kad�n, Aral�k ay�nda do�um sanc�lar� tutunca Siirt'ten, Dicle �niverisitesi Hastanesi'ne ne sevk edildi. �ddialara g�re Do�um Klini�i'ne bir�ok hekim hastan�n ameliyat�na girmeyi kabul etmedi. Bunun �zerine Ba�hekimlik devreye girdi ve o s�rada g�revli olmayan bir doktor evinden gelerek ameliyat� yapt�. Doktora yard�m eden iki ayl�k asistan hekimin parma��na ameliyat s�ras�nda i�ne batt�. Hekime Proflaktif (koruyucu) tedavi uyguland� ama gen� asistan su� duyurusunda bulundu. Dicle �niversitesi Hastanesi Ba�hekimi Prof.Dr. Ali Kemal Kadiro�lu "Ben bu hastaya bakmam" yakla��m�n kabul edilemez oldu�unu, defansif" davran�p ameliyata girmeyi kabul etmeyen baz� hekimlerin hakk�nda tutanak tutuldu�unu s�yledi. Hastanede koruyucu malzeme olmad��� iddialar�n�n do�ru olmad���n�, bariyerli eldivenlerin i�ne batmas�na engel olmad���n� savundu. �niversite konuyla ilgili soru�turma ba�latt�. Diyarbak�r Ba�savc�l��� asistan�n �ikayeti �zerine "Taksirle adam yaralama ve adam �ld�rmeye te�ebb�s" iddias�yla soru�turma ba�latt�. Sa�l�k Bakanl��� ise 'tedaviden imtina etmek veya hasta se�mek gibi hekim meslek eti�iyle ba�da�mayan davran��lar� tasvip etmediklerini" s�yleyerek soru�turma ba�latt�klar�n� a��klad�lar. Olayla ilgili Diyarbak�r Tabip Odas� da inceleme ba�latan bir di�er kurum.
6.1.2018 1 - 30980
|