|
Sa�l�k Bakanl���, ‘Anne S�t� Bankalar�’ a�maya haz�rlan�yor. Ba���lanacak s�tler saklan�p ihtiya� duyan bebeklere verilecek. Bir bebe�e kendi annesinin s�t� yetmedi�inde past�rize edilmi� banka s�t� kullanman�n en iyi beslenme y�ntemi oldu�unu s�yleyen Liv HOSPITAL �ocuk Sa�l��� ve Hastal�klar� B�l�m Ba�kan� Prof. Dr. �pek Akman, “Bu i�lem s�ras�nda don�r�n kimli�i yani anne s�t� ba�����s�n�n kimli�i s�t� kullanacak olan bebe�in ailesine bildirilir. ��nk� ileride s�t karde�li�i gibi bir durum oluyor. Psikolojik ve dini a��dan s�t karde�lerinin evlenmesi sak�ncal� olarak g�r�ld���nden ba��� yapan ki�inin ismi bilinir ve tercihen de ba���� yapan ki�inin bebe�i erkekse bu s�t� kullanacak premat�re bebe�in de erkek yani ayn� cinsten olmas�na dikkat edilir. Bu dini ve psikolojik olarak hem veren hem de s�t� kullanan a��s�ndan psikolojik rahatl�k sa�lar” diyor.
Anne s�t�n�n faydalar� saymakla bitmiyor. Bebe�i ast�m, obezite, diyabet gibi hastal�klardan koruyor ve do�um sonras� anneyi rahim kanama, meme ve yumurtal�k kanseri risklerini azalt�yor. D�nya Sa�l�k �rg�t� t�m bebeklerin ilk 6 ay sadece anne s�t� ile belenmesini, 2 ya��na kadar da ek g�dalarla birlikte emzirmenin s�rd�r�lmesini �neriyor. Hi� ku�ku yok ki anne s�t� hem premat�re hem de zaman�nda do�mu� bebek i�in en ideal besin. Anne s�t� bebe�in t�m ihtiya�lar�n� kar��layan ve sindirimi kolay bir besin olmas�n�n yan�nda ba����kl�k sistemini g��lendiren antikorlar ve h�creler de i�eriyor. �stelik hi�bir form�l mamada bu antikorlar ve ba����kl�k h�creleri de bulunmuyor.
Banka s�t� �zellikle premat�relerde, �o�ul gebeliklerde, alerji problemi olan, tart� alamayan bebeklerde, cerrahi ge�irmi� bebeklerde kullan�l�yor. Anne s�t�yle A�DS vir�s� (HIV) ve sitomegalovir�s (CMV) enfeksiyonlar� bula�abilece�inden past�rize edilmemi� s�tler bebeklere verilmemelidir. Anne s�t� vericileri CMV, HIV, HBV, ve HCV enfeksiyonlar� i�in taranmal� ve taramalar s�t ba���� s�rd��� m�ddet�e 3 ayda bir tekrarlanmal�d�r. Anne s�t� biyolojik bir �r�n oldu�u i�in vericiler kan bankas�na ba��� yapan ki�iler gibi s�k� bir �ekilde taran�rlar. Ayr�ca s�t vericilerinin sigara, alkol ve ila� kullanmamas� gerekir. S�t bankas� anne s�t�ne Holder past�rizasyonu uygular. Anne s�t� 30 dakika s�reyle 63 dereceye kadar �s�t�l�r, bu s�renin sonunda h�zla so�utularak (3.75 C/dk) 10 derecenin alt�na getirilir. B�ylelikle anne s�t� 15- 45 derece aras�nda �ok k�sa bir s�re kal�r ve bakteri �reme riski azal�r. Anne s�t� past�rize edildikten sonra dondurulur ve istek yapan hastanelere donmu� �ekilde transfer edilir. Banka s�t� kullan�lmadan �nce s�t verilecek bebe�in ailesinden yaz�l� onay al�nmal�d�r.
Past�rize edilmesi gerekir
Past�rizasyon i�lemi ile s�tte bulunabilecek t�m vir�sler �l�r. Bu i�lem ne yaz�k ki s�tteki baz� ba����kl�k h�crelerinin (lenfosit) �lmesine, antikor miktar�n�n yakla��k olarak y�zde 25 azalmas�na ve sindirime yard�mc� enzimlerin aktivitelerinin kayb�na yol a�ar. S�t�n besin de�erinde ise bir de�i�iklik olmaz. T�m bunlara ra�men banka s�t� ile beslenen bebeklerde enfeksiyonlar form�l mama ile beslenenlerden daha az g�r�l�r. Kendi annesinin s�t�n� alamayan bebekler i�in past�rize edilmi� banka s�t� en iyi alternatiftir.
�lk s�t bankas� Viyana’da kuruldu
Tarihte s�t anneli�inin �ok eski zamanlara dayand��� biliniyor. M.�. 2250 y�l�ndaki Hammurabi yaz�tlar�nda s�t anneden bebe�e fiziksel, duygusal ve zihinsel �zellikler ge�ebilece�i, bu nedenle s�t anne se�iminin �ok dikkatli yap�lmas� gerekti�i belirtilmi�. 13. y�zy�lda s�t anneli�i en iyi gelir sa�layan mesleklerden biri olmu�. �lk s�t bankas� 1909 y�l�nda Viyana’da a��lm��t�r, bunu pek �ok �lkedeki bankalar izlemi�. 1985’te Kuzey Amerika’da Anne S�t� Bankas� Derne�i kurulmu� (HMBANA) ve bankalar�n standardizasyonu sa�lanm��. Avrupa’daki s�t bankalar�n�n olu�turdu�u a�a ise HUMANE ad� verilmi�. 1980’li y�llarda ba�layan A�DS epidemisi pek �ok bankan�n kapanmas�na yol a�m��. G�n�m�zde enfeksiyonlara kar�� g�venlik �nlemlerinin artmas�yla konu tekrar g�ndeme geldi.
Anne s�t�n�n faydalar�
* Anne s�t� bebek i�in en do�al ve ideal besindir.
* Bebe�in ilk 6 aydaki (D vitamini hari�) t�m besin ihtiyac�n� kar��lar.
* Her zaman haz�r, temiz ve uygun �s�dad�r.
* Do�umdan sonra gelen sar� s�t (Kolostrum) ta��d��� antikor ve bile�imiyle bebe�inizi hastal�klara kar�� korur, ba����kl�k sisteminin geli�mesini kolayla�t�r�r.
(�rne�in ishal, zat�rre, orta kulak iltihab�, alerjik hastal�klar g�r�lme riski azal�r.)
* Anne s�t�n�n sindirimi kolayd�r. Anne s�t� alan bebeklerde pi�ik, kar�n a�r�s� ve kab�zl�k daha az g�r�l�r.
* Anne s�t� ile beslenen bebeklerde ileri ya�larda geli�ebilecek �eker hastal���, ast�m, alerjik hastal�klar, obezite, koroner kalp hastal�klar� gibi kronik hastal�lar�n olu�ma riskinin daha az oldu�u g�r�lm��t�r.
* Anne s�t� t�m organ ve sistemlerin b�y�mesini d�zenleyen b�y�me fakt�r� i�erir.
* Emzirme bebe�in di� ve �ene sa�l��� i�in yararl�d�r.
* Anne s�t� bebe�in ruhsal, bedensel ve zeka geli�imine yard�mc� olur.
* Anne s�t�, anne ile bebek aras�ndaki psikolojik ba�� kuvvetlendirir, do�al bir sakinle�tiricidir.
Emzirmenin anneye yararlar�
* Rahmin daha k�sa s�rede toparlanmas�n� sa�lar.
* Erken emzirmeyle do�um sonras� kanamalar �abuk kesilir.
* Memelerde �i�me, iltihaplanma olmaz; anne lohusal�k d�nemini rahat ge�irir.
* Emziren annelerde meme ve rahim kanserine yakalanma riski daha azd�r.
* Menopoz sonras� kal�a kemi�i k�r��� riskini azalt�r.
* Hamilelik d�neminde olu�an fazla kilolar� daha kolay verirler.
8.3.2013 1 - 12194
|