|
YE��M SERT KARAASLAN - Karaci�er iltihab� olan hepatit hastal���, d�nyada her y�l yakla��k 1,4 milyon ki�inin hayat�n� kaybetmesine yol a��yor. Son verilere g�re, T�rkiye'de yakla��k 3 milyon hepatit B ve 750 bin hepatit C hastas� bulunuyor.
Hacettepe �niversitesi (H�) Halk Sa�l��� Enstit�s� M�d�r� Prof. Dr. Hilal �zcebe, AA muhabirine yapt��� a��klamada, t�m d�nya �lkeleri i�in ciddi bir sa�l�k sorunu olan hepatit i�in fark�ndal���n art�r�lmas�na y�nelik �al��malar yap�ld���n� s�yledi.
Be� farkl� �e�it hepatit vir�s� i�inde �zellikle B ve C tiplerinin karaci�er kanseri ve siroz gibi kronik karaci�er hastal�klar�na neden oldu�unu belirten �zcebe, hepatitin hem ki�inin sosyal ya�am�n� olumsuz etkileyen hem de sa�l�k sistemine maliyeti �ok y�ksek olan bir enfeksiyon oldu�una dikkati �ekti. �zcebe, hastal���n genellikle belirti g�stermeden seyretti�ini ve uzun s�re sonra karaci�er hastal���yla ortaya ��kt���n� ifade etti. Hastal���n �l�mc�l oldu�una i�aret eden �zcebe, "D�nyada her y�l yakla��k 1,4 milyon ki�i hepatit nedeniyle ya�am�n� yitiriyor " dedi.
T�rkiye'de Yakla��k 3 Milyon Hepatit B ve 750 Bin Hepatit C Hastas� Bulunuyor
D�nya Sa�l�k �rg�t� (Ds�) taraf�ndan, hepatit ile m�cadelede ilk ara�t�rman�n bu y�l 126 �lkede yap�ld���n� dile getiren �zcebe, T�rkiye'nin de yer ald��� ara�t�rmada, toplumlar�n hepatit bilgileri, �lkelerin y�r�tt�kleri programlar, kan�ta dayal� m�dahaleler, bula�man�n �nlenmesi, tarama ve tedavi konular�n�n ele al�nd���n� s�yledi. Ara�t�rmaya kat�lan 126 �lkenin y�zde 37'sinde hepatit ile ilgili kontrol program� oldu�unu, y�zde 82'sinde ise veri toplama sistemi bulundu�unu anlatan �zcebe, T�rkiye'ye ili�kin sonu�lar� payla�t�.
�zcebe, �unlar� kaydetti:
"Rapora g�re, T�rkiye'de hepatit B'nin �nlenmesi ve kontrol alt�na al�nmas� i�in yaz�l� bir ulusal politika bulunmaktad�r. Baz� �zel gruplara y�nelik (sa�l�k �al��anlar�, enjeksiyon ile madde kullananlar ve hapishanedeki mahkumlar gibi) olarak ek programlar y�r�t�lmektedir. T�rkiye'de sivil toplum kurulu�lar� hepatit ile m�cadelede destek olmaktad�r. Ulusal bilgi toplama sistemi mevcuttur. Hepatit i�in vaka tan�m� vard�r, karaci�er kanseri i�in kay�t sistemi mevcuttur. Hepatit salg�nlar� bildirilmek zorunda olup, laboratuar deste�i ile salg�nlar kontrol alt�na al�nma sistemi vard�r. T�rkiye'de hepatit A ve B a��s� uygulamas� �ocuklara; hepatit B a��s� sa�l�k �al��anlar�na yap�lmaktad�r. Sa�l�k hizmetlerinde tek kullan�ml�k enjekt�rler kullan�lmaktad�r. Kan bankalar�nda hepatit B ve C'nin bula�mas�na y�nelik �nlemler al�nmaktad�r. Halka su ve besinlerle bula�an hepatit A ve E'den korunmaya y�nelik bilgilendirme yap�lmaktad�r. "
Hepatit A En S�k G�r�len �e�it
T�rkiye'de hepatit A y�n�nden yap�lan ara�t�rmalara g�re, 30 ya� civar�na gelen insanlar�n y�zde 70-90 gibi b�y�k �o�unlu�u hastal��� ge�irmi�. �lkede hepatit A s�k; hepatit E ise daha az g�r�l�yor.
Tarama programlar�na g�re, T�rkiye'de n�fusun y�zde 40-50'si hepatit B'yi ge�irmi� durumda. Halen, T�rkiye'de yakla��k 3 milyon hepatit B ve 750 bin hepatit C hastas� bulunuyor. Hastalar�n d�rtte birinde siroz ya da kanser geli�me riski bulunuyor.
Kan Nakli, Enjeksiyon Yoluyla Ge�en "Hepatit G " Vir�s� Bulundu
�zcebe'nin vir�se ili�kin verdi�i bilgiye g�re, hepatit A vir�s� 1973 y�l�nda isimlendirildi ve daha �ok kan nakli ve enjeksiyon yoluyla ge�ti�i d���n�len hepatit tipine de B vir�s hepatiti denildi. Bug�n i�in, viral hepatitin A, B, C, D ve E tiplerinin d���nda son ara�t�rmalarla, yine hepatit B, C ve D vir�sleri gibi kan nakli, enjeksiyon yoluyla ge�en bir vir�s�n baz� �zellikleri tan�mland� ve bu vir�se hepatit G vir�s� ad� verildi. Bu vir�s�n etki ve �zellikleri ile ilgili ara�t�rmalar devam ediyor.
Hepatit A ve E vir�s�, bulunduran su ve besinler arac�l���yla bula��yor. Hepatit B ve C ise s�k olarak kan yoluyla ge�iyor. Damardan uyu�turucu ila� kullananlar, farkl� ki�ilerle cinsel birliktelikleri olanlar riskli kabul edilirken; kan ve kan �r�nleri ile kontamine t�bbi aletler bula�mada rol oynayabiliyor. Hepatit D vir�s� ise hepatit B vir�s�yle bula��yor.
Korunmada Hijyen �lk S�rada
�zcebe'nin verdi�i bilgiye g�re, hepatit A ve E'den korunmak i�in temiz su ve besin t�ketmek gerekiyor.
Hepatit B ve C'den korunmak i�in, t�ra� b��a��, di� f�r�as�, t�rnak makas� gibi bak�m aletlerinin ki�isel olmas� ve ba�kalar�yla payla��lmamas� isteniyor.
Hepatit B ve C olan ki�ilerin v�cutlar�nda a��k yara olmamas�, varsa kapatmalar� ba�kalar�na bula�t�rmamalar� i�in �nem ta��yor. Riskli cinsel birlikteliklerden korunmak gerekiyor. Kan transf�zyonu yap�lan t�m birimlerde kan ve kan �r�nlerinin tarama testlerinden ge�irilmesi isteniyor. Tek kullan�ml�k enjekt�rler, di� tedavisi s�ras�nda steril aletlerin kullan�m�, berberlerde, kuaf�rlerde, akupunktur, d�vme, kulak gelme, manik�r ve pedik�r s�ras�nda kullan�lan aletlerin ya tek kullan�ml�k olmas� ya da uygun ko�ullarda steril edilmeleri gerekiyor.
Gebelikte ge�i� olabilece�inden, bebe�e koruyucu hepatit B yap�lmas� �nem ta��yor. Lohusalarda emzirme s�ras�nda bebe�e bula�ma olabiliyor. Bu nedenle bebe�in korunmas� gerekiyor.
En s�k g�r�len hepatit A ve B'ye y�nelik a�� yap�l�yor. - Ankara
30.7.2013 - 13089
|