"Hastal��� gizleyerek topluma kar��mak insanl�k onuruna yak��mayan bir davran�� olur"

Prof. Dr. Sungur ayr�ca iyile�menin hastal��� yok saymak yerine kabul etmek ile ba�layaca��n� ifade etti ve "Gerekli izolasyon tedbirlerini uygulamadan ya�ama devam edip hastal���n� sakl�yor olmak ba�kalar�n�n hayat�n� riske atmak, kendimize ve �evremize kar�� sorumsuzca ya�amak ve ayn� gemide oldu�umuz bir d�nyada di�erlerini umursamamak demektir. Bu tutum sonradan hem insan�n kendisine hem de sevdiklerine �ok b�y�k ac� da verebilir" dedi.

Enfeksiyon Hastal�klar� ve Klinik Mikrobiyoloji Uzman� Prof. Dr. Ay�e Wilke Top�u ise hastal���n bula�t�r�c�l��� hakk�nda bilgi verdi. Prof. Dr. Top�u, "Hastal�k belirtileri ��kt�ktan sonra kabaca 14 g�n i�erisinde ge�mesi laz�m. Belirtiler ��kmadan �nce ise daha �ok bula�t�r�c�. Baz� ki�ilerde vir�s fazla miktarda sal�n�yor ve bula�t�rma s�resi iki haftay� da ge�ebiliyor. Nadir de olsa 3 haftaya kadar hatta 34 g�ne kadar uzayan olgular var" dedi.

�"�NSANLARIN YARGILANMA KORKUSU VAR"

Hastal���n ki�iye �zel bir bilgi oldu�unu belirten �stanbul Kent �niversitesi'nden Psikiyatrist Prof. Dr. Mehmet Sungur ise ba�ka insanlar� etkilemedi�i m�ddet�e insanlar�n mevcut hastal�klar�n� payla��p payla�mama karar�n�n kendilerine ait oldu�unu ve bunun temel insan haklar�ndan biri oldu�unu belirtti.

Koronavir�s�n ise ba�ka insanlar�n hayatlar�n� ciddi oranda olumsuz etkileyecek sonu�lar� olmas� nedeniyle sorumluluk bilinciyle davran�lmas� gerekti�ini ifade eden Prof. Dr. Sungur, �unlar� s�yledi: "Normal ko�ullarda bir insan�n hastal���n� ba�kalar� ile payla��p payla�mamas� onun en temel haklar�ndan bir tanesi ba�ka insanlar�n hayat�n� etkilemedi�i m�ddet�e. Ancak �yle g�nlerden ge�iyoruz ki her birimiz yapt�klar�m�z ve yapmad�klar�m�z ile ba�ka insanlar�n hayatlar�na dokunuyoruz ve onlar�n hayatlar�n� etkiliyoruz. �nsanlar�n yarg�lanma korkusu var. Yarg�n�n �ok oldu�u bir d�nyada ya��yoruz. �nsanlar yarg�lanmaktan korktu�u zaman da bu bilgileri kendilerine saklamak istiyorlar. Hastalanm�� olman�n sorumsuzca davranm�� olma ya da gerekli tedbirleri almam�� olma gibi yarg�lara yol a�aca��ndan endi�e ediyor olabilirler. Ne yaz�k ki insanlar bazen ba�lar�na gelen felaketlerden sorumlu tutulabiliyor. �nsanlar hi�bir su�u olmadan ba�lar�na k�t� bir �ey gelebilece�ine inanmamak istiyor. Oysa bazen k�t� �eyler iyi insanlar�n da ba��na gelebiliyor. Hastal��� gizleme nedenlerinden biri de bazen tam tersine de�er verilen insanlar� endi�elendirmeme ve onlar �zerinde y�k olu�turmaktan ka��nma ile ilgili de olabiliyor. 'E�er hastal���m� s�ylersem sevdiklerim yan�ma gelmek isteyecek, bak�m verme ihtiyac� duyacak. �O zaman hastal��� onlara bula�t�rma riskim artabilir' gibi �ok insani kayg�lar olabilir bazen gizleme niyetinin arkas�nda."

"�NSANLAR D��ERLER�NDEN �ZOLE OLMAKTAN KORKUYOR"

�nsanlar i�in toplumdan soyutlanman�n korkutucu oldu�una dikkat �eken Prof. Dr. Sungur s�zlerine ��yle devam etti: "�nsanlar�i�in en �nemli tehlikelerden bir tanesi sosyal y�nden izole edilmek. �nsan�sosyal ve ili�ki kuran bir varl�k. E�er bir �ekilde sosyal bir izolasyona maruz kal�rsa bunun kal�c� ve y�k�c� etkileri olabilece�inden korkuyor olabilir. Hastal�k ge�tikten sonra bile kendisine hasta g�z�yle bak�l�p, izole edilmekten korkan insan hastal���n� saklama ihtiyac� duyabilir. Yaln�z b�rak�lmak, d��lanmak hatta hastal�k ge�irdi�i i�in uzak durulan ki�i olmak kimsenin istemedi�i bir �ey olur. �nsanlar i�in en a��r ceza tek ki�ilik h�cre hapsidir. ��nk� onu di�er insanlardan izole ederek yaln�zl��a mahk�m eder ve di�erleriyle kurabilece�i ba�lar�n �n�n� keserek onu �aresizle�tirir ve yabanc�la�t�r�rs�n�z"

"HASTALI�INI G�ZLEYEREK BA�KALARINA BULA�TIRMA R�SK�N� ALMAK �NSAN ONURUNA YAKI�MAZ HATTA B�R �NSANLIK SU�U OLAB�L�R"

Bu s�re�te herkesin yapt�klar� kadar yapmad�klar�ndan da sorumlu olduklar�n� s�yleyen Prof. Dr. Sungur, "K�resel bir salg�nda oldu�umuzu d���n�rsek yapt�klar�m�z ve yapmad�klar�m�zdan sorumluyuz. Hastal���n yay�lmas�n� �nlemek i�in �nerilen tedbirleri uygulay�p te�his konulmadan �nce temas edilen ki�ileri bildirmek ve uyarmak en temel sorumlulu�umuz olmal�.� Te�his konulduktan sonraki d�nemde ise hangi nedenle olursa olsun, ba�kalar�n�n hayat�n� riske atacak ortamlara girmek, hi�bir duyarl�l�k hissetmeksizin sorumsuzca davranmak ise bir insanl�k su�u i�lemek anlam�na gelebilir. Bu insan�n kendisine de �ok b�y�k ac� verebilir. Bug�n siz 'Ben bunu kimseye bula�t�rmam' diye d���nebilirsiniz ama yar�n �b�r g�n birine bula�t��� takdirde sonsuz bir ac� ya�anabilir. Hastal���n� s�ylemedi�i i�in insanlar�n �l�m�ne de neden olan b�yle vakalar da oldu. Payla�mak iyile�tirir. Kabul etmek ile ba�lar her �ey. Bu hastal��a yakalanabilme riski herkes i�in mevcuttur ve hastalanm�� olman�n utan�lacak hi�bir yan� yoktur. Bu ger�e�i kabul etmeye ba�lad���n�zda hem kendinize hem de ba�kalar�na daha esnek ve �efkatli olursunuz. Her �ey kabul ile ba�lar ve her kabul bir de�i�imdir. Kabul etmeden �nce protesto etti�iniz �eyler kabul ettikten sonra hayat�n�z�n ya�anm�� bir ger�e�i olur. Kabul eden ve payla�an insan hem ba�kalar� taraf�ndan daha �ok destek al�r hem de iyile�me imkan�na sahip olur."

"BAZI K���LERDE 3 HAFTAYA KADAR BULA�MA G�R�L�YOR"

Hastal���n bula�ma s�resinin 14 g�n oldu�unu ancak baz� olgularda 3 haftaya kadar ba�ka ki�ilere hastal��� bula�t�rd���n� ifade eden �stanbul Kent �niversitesi'nden Enfeksiyon Hastal�klar� ve Klinik Mikrobiyoloji Uzman� Prof. Dr. Ay�e Wilke Top�u, "Hastal�k belirtileri ��kt�ktan sonra kabaca 14 g�n i�erisinde ge�mesi laz�m. Belirtiler ��kmadan �nce ise daha �ok bula�t�r�c�. Belirtiler ��kt�ktan sonra da 14 g�n sonraya kadar bula�t�r�c� oluyor ancak baz� ki�ilerde vir�s etrafa fazla miktarda sal�n�yor ve iki haftay� da ge�ebiliyor. Nadir de olsa 3 haftaya kadar hatta 34 g�ne kadar uzayan olgular var. Vir�s v�cuttan solunum yolu damlac�klar� ile ��k�yor. Bu damlac�klar�n ula�abildi�i mesafe k�s�tl�. Mesela su �i�e�i ya da t�berk�loz gibi baz� hastal�klar hava yolu ile bula��r, bu hastal�klar�n etkeni havada as�l� kald��� i�in daha uzak mesafelere ula�abilir.� COVID-19'da ise damlac�klar da partik�ller halinde oldu�u i�in yere d���yor. Bu yere d��me mesafesi ba�lang��ta 1 metreydi daha sonraki �al��malar bunun 2 metreye kadar oldu�unu g�sterdi. O nedenle sosyal mesafe �ok �nemli. �kincisi ise maske kullan�m�. Maske esas�nda hasta veya hastalanmasa bile belirtisiz �ekilde vir�s� ta��yan ki�ilerin etrafa bula�t�rmas� engellemek amac�yla tak�l�yor" dedi.

27.5.2020 - 45590