|
Hepimiz, sadece dondurma ya da tur�u yemek isteyen, e�lerini gecenin 1'inde k�zarm�� tavuk ya da belli bir �ikolata markas�ndan be� tane almaya yollayan hamile kad�n hikayelerini duymu�uzdur. Belki de, bunu kendiniz de ya�ad�n�z. Genelde, gebelikte a�ermenin, kad�n�n ya da fet�s�n beslenme ihtiyac�n� giderdi�i s�ylenir ve bunun biyolojik bir ger�ekli�i yans�tt���n� d���nmenin �ekici bir yan� da var. ��nk� sonu�ta, kafa kar��t�r�c� ve bazen zorlu bir s�re�. Kar�n bo�lu�unuzda bir insana gebe olmak, zaten uzun, yorucu, rahats�z bir s�re� ve dolay�s�yla bir yiyece�e a�ermek fena bir �ey de�il. Ancak konuyla ilgili bilimsel ara�t�rmalara bakarsan�z, �a��rt�c� ve biraz daha karma��k bir durumla kar��la��yorsunuz. Pirin�e a�ermek Ara�t�rmac�lar, gebelikte a�ermenin t�m k�lt�rlerde g�r�lmeyen bir durum oldu�unu tespit etti.
Ve bu �ngilizce konu�mayan k�lt�rlerde kad�nlar�n a�erdiklerini s�yledikleri yiyecekler, �rne�in ABD ve �ngiltere'dekilerden �ok farkl�. �rne�in Japonya'da en �ok a�erilen yiyecek pilav. �al��malar ayr�ca, gebelikte s�k s�k a�erilen yiyeceklerin, gebeli�e yard�mc� olan belirli besinleri sa�lamak bir yana, �ok da iyi besin kaynaklar� olmad�klar�n� ortaya koydu. �ikolata testi Asl�nda, a�eren kad�nlar sa�l�kl� olarak kabul edilen seviyelerden daha fazla kilo almaya yatk�n. Bu da daha �ok komplikasyona yol a�abiliyor. Bu, kad�nlar�n A� ermeyi uydurduklar� ya da a�ermenin biyomedikal ihtiya� d���nda bir �eylerden kaynakland��� anlam�na da gelmiyor. Farkl� ko�ullarda a�ermeyi inceleyen New York State �niversitesi'nden psikoloji profes�r� Julia Hormes, neden bazen insanlar�n can�n�n belirli yiyecekleri �ekti�ine bakman�n daha faydal� olabilece�ini s�yl�yor.
�rne�in, ABD'deki kad�nlar�n y�zde 50'si, adet d�nemlerinden �nceki hafta canlar�n�n �ikolata �ekti�ini s�yl�yor. Bilim insanlar�, �ikolatadaki baz� besinlerin adet g�r�lmesi a��s�ndan �nemi olup olmad���n, ya da bunun de�i�en hormonal dengeden mi kaydakland���n� ara�t�rd�. Bir deneyde bir psikolog, kad�nlardan canlar� �ikolata �ekti�inde, kendilerine verilen bir kutuyu a�malar�n� ve i�indekini yemelerini istedi. Baz� kutularda s�tl� �ikolata (genelde �ikolatalarda bulunan t�m besinlerin oldu�u ve a��zda eriyen t�rden) vard�. Di�erlerine ise, �ikolataya koyu kahverengi rengini veren kakao bulunmayan, ancak yine a��zda eriyen t�rden olan beyaz �ikolata konulmu�tu. Ve son olarak, ���nc� �e�it kutularda ise kakao haplar�, yani �ikolataki besinler vard�, ancak �ikolata yeme deneyimini ya�atm�yordu.
A�erme duygusunu gidermekte en ba�ar�l� olan beyaz �ikolatayd�. Dolay�s�yla, yeme arzusun besleyen kakaodaki yararl� besinler de�ildi. �ikolataya arzusunu inceleyen di�er �al��malarda da, hormon d�zeyleriyle aras�nda bir ili�ki tespit edilemedi. Hormes, kad�nlar�n menapoza girdiklerinde de �ikolata arzular�n�n s�rd���n� belirtiyor. T�m bunlar, a�ermekteki k�lt�rel ya da psikolojik nedenlere i�aret ediyor. Tereya��yla pi�mi� bir kurabiyeye, �ikolataya ya da k�zartmalara duyulan arzu, �nemsiz bir d���nceyle ba�lay�p, yava� yava� kar�� konulmas� zor olan bir saplant�ya d�n��ebilir. Yiyecek, yan�nda su�luluk duygusuyla geldi�inde Ayn� zamanda, ABD'de ve �e�itli d�zeylerde ba�ka �lkelerde de, ho�a giden yiyecekler yan�nda g��l� bir su�luluk duygusuyla geliyor. Hormes "Net bir duygusal �at��ma var" diyor. "�ok keyif verici ama ben ayn� zamanda bu �ikolatay� yememem gerekti�ini s�yleyen bir k�lt�rde ya��yorum" "Ger�ekten istiyorum ama yememeliyim. Bunun detayc� bir s�reci �zendiren bir k�lt�r�n par�as� oldu�unu d���n�yoruz"
�zellikle, kendinizi bir s�redir k�s�tl�yorsan�z, bu t�r yiyecekleri asla yememeniz gerekti�ine inan�yorsan�z, bu yiyecekleri bir kez tatt���n�zda kendinizi kontrol etmeniz �ok zor oluyor. Yani bir par�a kek yedi�inizde, tatmin olup, orada b�rakmak zorla��yor ve �� par�a daha yiyorsunuz. Buna ek olarak, kad�nlar gebelikleri s�ras�nda belli yiyecekleri k�s�tlayabiliyorlar. ya daha sa�l�kl� beslenmek ya da doktorlar�n gebelikte yemenin sak�ncal� oldu�unu s�yledi�i yiyeceklerden uzak durmak i�in. T�m bunlar. en az�ndan d�nyan�n belirli k�s�mlar�nda, a�ermenin ortaya ��kma ihtimalinin daha da b�y�mesine, kontrol alt�na al�nmas�n�n zorla�mas�na ve belki de daha �ok kilo al�nmas�na yol a�an bir duruma yol a��yor. Gebelikte her �ey serbest mi? Gebelik de bu yeme d�rt�s�ne boyun e�menin, �ok sert yarg�lanmayaca�� bir d�nem olarak da g�r�l�yor olabilir. Hormes, "Bu k�lt�r ayn� zamanda, kad�nlar�n normalde uzak durduklar� �eyleri yiyecebilecekleri belirli d�nemler ve bahaneleri de tespit ediyor gibi g�r�n�yor" diyor. "Adet ve gebelik kad�nlar�n yeme g�d�lerine boyun e�ebilecekleri, sosyal a��dan kabul g�ren d�nemler olarak g�r�l�yor."
Hormes can�n�z �ikolata �ekti�inde, ger�ekten kaliteli bir �ikolata al�p, her g�n birka� ufak kare yedikten sonra hayat�nm�za devam etmemizi tavsiye ediyor. Bunun, �ikolatan�n hayat�m�zdaki �nemini biraz azaltabilece�ini belirtiyor. B�r di�er y�ntem de dikkatimizi da��tmak. G�rsel dikkat da��t�c�lar ve ayn� zamanda kokular�n kullan�ld��� baz� ara�t�rmalar da yap�ld�. Fark�ndal�k ve meditasyon Bir di�er y�ntem de, yeme arzusunu kabul edip, ge�mesini sa�lamak i�in, fark�ndal�k ve meditasyon. A�ermede ek bir k�lt�rel fakt�r de rol oynuyor olabilir. Gebelik zorlu bir s�re� ve yard�m almadan ge�irmek zor olabilir. Tanzanya'da k�rsal kesimde ya�ayan kad�nlar �zerinde yap�lan bir ara�t�rmada, kad�nlar�n can�n�n, et, bal�k, tah�l, meyve ve sebze �ekti�i bildirildi ve a�erilen yiyece�i sa�laman�n e�in ve ailesinin sosyal deste�ine i�aret etti�i vurguland�. Asl�nda, gece saat 1'de k�zarm�� tavuk almaya yollanan ve bulup, getiren bir e�, hamile kad�n i�in e�inin kendisine destek verdi�inin g�stergesi. K�zarm�� tavuk kanatlar� �ok lezzetli ve keyif verici olabilir, ancak onu sevdi�ini birinin getirmesinin kalorilerin �tesinde bir besleyici de�eri var.
21.7.2020 - 46839
|