Halk sa�l��� uzman�ndan ishalden korunmak i�in tavsiyeler

Akdeniz �niversitesi Halk Sa�l��� Ana Bilim Dal� ��retim �yesi Do�. Dr. Mehtap T�rkay, "�shal tamamen korunulabilecek bir hastal�k. Hijyen kurallar�na dikkat etmek, bu d�nemde site havuzlar�na kontroll� girmek, bol s�v� t�ketmek, erimi� tekrar dondurulmu� g�dalardan uzak durmak, su kesintisi olan yerlerde �e�me suyunu kaynatmak gerekiyor." dedi.

T�rkay, AA muhabirine yapt��� a��klamada, di�er �lkelerde oldu�u gibi T�rkiye'de de yaz aylar�nda artan ishal vakalar�n�n baz� illerde daha s�k g�r�ld���n� s�yledi.

�shalin su ve besinlerle bula�t���na dikkati �eken T�rkay, havuz sular�n�n yutulmas�, bozuk g�dalar�n, yaz aylar�nda a��kta b�rak�lan yiyeceklerin t�ketilmesinin, besin haz�rlama ko�ullar�na uyulmamas�n�n ishale neden oldu�unu belirtti.

�zellikle su kesintilerinin fazla oldu�u, havuza giri� ��k��lar�n fazla ve hijyen ko�ullar�n�n k�t� oldu�u zamanlarda ishal vakalar�nda art�� oldu�unu dile getiren T�rkay, ishalin en �ok 5 ya� alt�ndaki �ocuklarda �l�mlere neden olabildi�ini, 65 ya� �st� i�in de risk te�kil edebildi�ini ifade etti.

�shalin 5 ya� alt� �ocuk �l�mlerinde ���nc� s�rada yer ald���na vurgu yapan T�rkay, v�cutta s�v� dengesi bozuldu�unda yetersiz s�v� t�ketiminin �ocu�un �l�m�ne kadar gidebildi�ini belirterek, "2 ya��na kadar �ocuklar anne s�t�yle beslendi�i i�in ishal, 2 ya� �st�nden ya�l�l�k d�nemine kadar her ya�ta g�z�kebilir. E�er anne el hijyenine dikkat etmez, uzun s�re beklemi� g�dalar verilirse 2 ya� alt�ndakilerde az da olsa ishal g�r�lebilir." diye konu�tu.

T�rkay, ishalden korunmak i�in el hijyeninden g�dalar�n do�ru haz�rlanmas�na kadar her alanda dikkatli olmak gerekti�ine i�aret ederek, �unlar� kaydetti:

"�shal tamamen korunulabilecek bir hastal�k. Hijyen kurallar�na dikkat etmek, bu d�nemde site havuzlar�na kontroll� girmek, bol s�v� t�ketmek, erimi� tekrar dondurulmu� g�dalardan uzak durmak, su kesintisi olan yerlerde �e�me suyunu kaynatmak gerekiyor. Baz� b�y�k binalarda su kesintileri oldu�unda depolardan su kullan�l�r. Depolar�n bak�m� d�zenli yap�lmazsa amip bula�abiliyor. Amip, apartmanda sitede oturan herkesi enfekte edebiliyor."

�shalin g�nl�k d��k�lama miktar�yla anla��ld���n� anlatan T�rkay, ��yle devam etti:

"Genellikle '��ten fazla d��k�lama' diyoruz ama ki�iden ki�iye de�i�ebilir. G�nde ondan fazla d��k�lama varsa ciddi bir sorun vard�r, hemen uzmana y�nlendirmek gerekiyor. �shalli hastal�klar genellikle viral nedenlidir. S�v� t�ketimini artt�r�p, eczanelerde sat�lan s�v�lar� �ocuklara verebiliriz. Bunlar s�v� dengesini sa�lar ve hastal���n daha rahat atlat�lmas�n� sa�lar."

T�rkay, ishalden korunmak i�in el hijyeninde su ve sabunu mutlaka kullanmak gerekti�ini s�yledi.

�shal tedavisi

�shal olan ki�ide e�er kusma, ate�, ciddi kar�n a�r�s� varsa hemen uzmana ba�vurmak gerekti�ini dile getiren T�rkay, �u uyar�larda bulundu:

"G�nde ondan fazla d��k�lama varsa ba�ka sorun da olabilir. Bakteriyel baz� nedenler de ishale neden olabilir, bunun ayr�m� gaita testiyle bak�l�r ve ona g�re tedavisi d�zenlenir. �shal bireyden bireye de�i�ir ama normalde 3-5 g�n s�rer. Be� g�nden sonra mutlaka doktora gitmek gerekir. �ocuk k���kse ate�i varsa muhtemelen susuzlu�a ba�l�d�r. Bu y�zden h�zl�ca uzmana g�t�rmek laz�m. �shalli bebeklere �ncelikle anne s�t� vermeye devam edilmeli. �shalli bireylerde haz�r g�da t�ketmemek, et ve et �r�nlerinden biraz uzakla�mak, patates, muz, yo�urt gibi kat� g�dalarla beslenmek, s�v� al�m�na �ok dikkat etmek hatta s�v� al�m�n� art�rmak gerekiyor. �shal v�cudun su dengesini bozuyor, kaybedilen s�v�y� yerine koymak gerekiyor."

T�rkay, hastalar�n �ok az�n�n hastaneye yat�r�l�p s�v� takviyesi yap�ld���n�, e�er ishal bakteriyel ise antibiyotik tedavisi uyguland���n� s�yledi.

7.9.2023 1 - 79539