Grip ve Ate�li Hastal�klarda Kullan�lan �la�lar K�s�rl�k Riskini Art�r�yor

�ltihap �nleyici ve a�r� kesici �zelli�i nedeniyle pek �ok ila�ta etken madde olarak kullan�lan 'ibuprofen'in erkeklerde k�s�rl�k dahil pek �ok soruna yol a�t��� tespit edildi. Frans�z ve Danimarkal� bilim insanlar�n�n ABD'nin Ulusal Bilim Akdemisi'nin PNAS Dergisi'nde yay�mlanan ara�t�rmas�na g�re, ibuprofen'in yo�un kullan�m� "erkeklik hormonu" olarak an�lan testosteron hormonu �retimini etkiliyor. Bu etken madde ayn� zamanda gen� erkeklerin testislerinin fizyolojisini de de�i�tiriyor. �leri ya�larda iktidars�zl�k, cinsel i�tahs�zl�k, depresyon ve hatta kas kayb�na yol a��yor.

HAM�LELERDE DENENM��T�

Aspirin, parasetemol ve ibuprofen i�eren ila�lar�n hamilelikte a��r� dozda kullan�m�n�n, bebeklerin testislerinde �ekil bozuklu�una yol a�t��� daha �nce kan�tlanm��t�. Frans�z ve Danimakal� bilim insanlar� da �al��malar�n� �nce hamileler �zerinde denemeye ba�lam��t�. Ara�t�rman�n ileri safhas�nda bu t�r ila�lar� sa�l�kl� erkekler �zerindeki etkisine ge�ildi.

6 HAFTA A�IRI DOZ TEHL�KEL�

Fransa �evre ve Mesleki Sa�l�k Ara�t�rma Enstit�s�'nden Bernard Jegou ve Kopenhag �niversitesi'nden bir ekip taraf�ndan yap�lan klinik deneylerde 8-35 ya� aras� 31 sa�l�kl� erke�e 6 hafta boyunca g�nde 2 kez 600'er miligram (3 tablet) etken maddesi ibuprofen olan ila�lar kulland�r�ld�.

Bu s�renin sonunda deneklerin testosteron �retimini tetikleyen "luteinizan" hormonu seviyesinin artt��� ancak testosteron seviyesinin d��t��� tespit edildi. Ancak bilim insanlar�, kesin sonu�lara var�lmas� i�in daha geni� denek gruplar� �zerinde klinik deneylerin s�rmesi gerekti�ini de vurgulad�.

KULLANIMI �OK YAYGIN

"Ibuprofen", a�r� kesici, ate� d���r�c� ve iltihap giderici �zelli�i nedeniyle so�uk alg�nl�klar�ndan romatizmal a�r�lara kadar pek �ok hastal�kta yayg�n olarak kullan�l�yor. Bilim insanlar� bu ila�lar�n nadiren kullan�lmas�n�n belirgin bir sorun yaratmad��� g�r���nde. Ancak d�zenli kullan�m� sorunlara neden olabilir.

�rne�in baz� gen� sporcular bu t�r ila�lar� doping etkisi yaratmadan a�r� kesici olarak d�zenli olarak kullan�yor. Eklem a�r�lar� �ekenler ve romatizma hastalar� gibi kronik a�r�l� hastal�klar� bulunanlar da bu t�r ila�lara uzun s�re ba�vuruyor.

T�RK�YE'DEK� UZMANLAR NE D�YOR

Ibuprofen ve etken maddeli ila�lar T�rkiye'de yayg�n olarak kullan�l�yor. Fatmanur Boylu'nun ula�t��� Sa�l�k Bakanl��� yetkilileri, 1 Aral�k 2017'de yay�mlanan ara�t�rman�n yer ald��� makalenin incelendi�ini, ara�t�rman�n ilk Farmakovijilans Komisyonu'nda de�erlendirilece�ini a��klad�. Gazete Habert�rk'ten �znur Karsl�, kolay ula��lan a�r� kesiciler aras�nda yer alan ila�lar�n yan etkisine ili�kin yap�lan ara�t�rmada tespit edilen riskleri T�rkiye'deki uzmanlara sordu.

'KARAC��ER VE B�BRE�� BOZAR'

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzman� �zg�l Bozkurt Tuncer, ibuprofen etken maddesinin a�r� kesici grubunda oldu�unu hat�rlatarak, �u de�erlendirmeyi yapt�:

"Grip tedavisine g�re romatoloji ve fizik tedavide daha uzun s�re kullan�l�yor. T�m analjeziklerde benzer yan etkiler var. Ancak 'ibuprofen'in �zellikle erkeklerde k�s�rl�k, kas kayb� gibi yan etkilerinin oldu�una i�aret edilmesi ciddi bir sonu�. Ara�t�rma do�rulan�rsa bu maddeyi i�eren ila�lar�n verilmemesi gerekir. Fizik tedavide re�ete etti�imiz ila�larda bulunan bir etken madde. Ancak karaci�er ve b�brek fonksiyonlar�n� bozaca��ndan fazla tavsiye etmiyoruz. A��r� a�r� durumlar�nda nadiren verebiliriz. �buprofen'in kas kayb�na da neden oldu�u ilgin� bir sonu�. ��nk� fizik tedavide kulland���m�z ila�lar�n etken maddesi."

'ETKEN MADDE R�SK� ARTIRIYOR'

Ara�t�rma sonu�lar�ndan yola ��karak "Ibuprofen k�s�rl�k yap�yor" denilemeyece�ini ancak "K�s�rl�k riskini art�r�yor" denilebilece�ini s�yleyen G���s Hastal�klar� Uzman� Prof.Dr. Ahmet Rasim K���kusta ise �unlar� s�yledi:

"Re�etesiz olarak hatta marketlerde bile sat�lan a�r� kesicilerin �o�unda 'ibuprofen' maddesi var. Mide ba��rsak sisteminde kanamalara, a��r� kullan�m durumunda kalp krizi, hipertansiyona neden olan bir etken madde. Ancak erkeklerde g�r�len k�s�rl�k, kas kayb� gibi yan etkileri yeni ��kt�. Bu t�r ara�t�rmalar risk art���n� g�steren ara�t�rmalard�r. ��nk� k�s�rl���n onlarca sebebi var. �la� demek yan etkisi olan madde demektir. Parasetomol, ibuprofen de en �ok kullan�lan a�r� kesicilerin etken maddelerinden biridir."

'UZUN VADEDE �NCELENMEL�'

T�bbi Farmakoloji Uzman� Prof.Dr. Ya��z �resin, Frans�z ve Dan�markal� bilim adamlar�n�n ara�t�rmas�n� de�erlendirirken, bu ara�t�rman�n sa�l�kl� gen� insanlar �zerinde yap�lmas�n�n sak�ncal� oldu�una dikkat �ekti. �resin, �unlar� s�yledi:

"S�z konusu etken maddeli ila�lar�n y�ksek doz kullan�lmas� halinde seks hormonlar�n� bask�lamas� ki�inin �reme hormonlar�nda sorunlara yol a�abilir. Erkeklerde bu etken maddeli a�r� kesicilerin kullan�lmas�n�n k�s�rl��a yol a�t���n� s�ylemek ise uzun vadede izlenmesi gereken bir durum. �zellikle de aktif cinsel hayat� olan ki�iler �zerinde yap�lacak uzun s�reli bir ara�t�rma gerekiyor."

'ASIL TEHL�KE PARASETAMOLDE'

Farmakolog Prof. Dr. Cankat Tulunay da ibuprofen etken maddeli ila�lar�n y�llard�r milyonlarca insan taraf�ndan kullan�ld���n� s�yledi:

"�zellikle bebeklerde ve �ocuklarda tedavide ilk tercih edilen a�r� kesici, ate� d���r�c� ve �uruplard�r ibuprofenli ila�lar. B�t�n d�nyada �ok yayg�n olarak kullan�l�r. Ara�t�rmadan hareketle d���n�rsek b�t�n a�r� kesicilerde ayn� risk var diye bakmal�y�z. Bu do�ru bir yakla��m olmaz. �buprofenli a�r� kesicilerin di�erlerinden farkl� bir etkisi yok. B�yle bir yan etkisi olsayd� y�z binlerce uyar� olurdu. FDA'dan gelen bu y�nde bir uyar� da yok. As�l tehlike mesane kanseri yapan a�r� kesici ve ate� d���r�c� molek�l� olan parasetemol etken maddeli ila� ve a�r� kesicilerde."

10.1.2018 - 31035