|
Erken tespit ve tedavi edilmezse gen� eri�kinlerde en s�k g�r�len g�rme sorunu olarak kar��m�za ��kar. Hi� �ik�yet olmasa bile 6 ay-1 ya� aras�, 3-5 ya� aras� ve 7 ya� civarlar�nda rutin g�z muayenesi gerekir.
Ambliopi (G�z Tembelli�i), g�rme veya g�z tembelli�i olarak an�lan ve g�rme keskinli�inde tek veya iki tarafl� belirgin d���kl�kle karakterize olan bir durumdur.
G�rme g�z ve beynin koordine �al��mas�yla ger�ekle�ir. Normalde d�� d�nyadaki g�r�nt�ler her iki g�z�m�ze birden sinirsel uyar�lar olarak gelir. Herhangi bir nedenle iki g�zdeki g�r�nt� tek g�r�nt�ye d�n��t�r�lemezse bir g�zden beyne daha zay�f uyar� ula��r. B�ylece daha d���k g�rme ger�ekle�ir.
Ambliopide g�zler anatomik olarak tamamen normaldir.
Ambliopi ne kadar yayg�nd�r?
Ambliopiye her 100 �ocuktan 2-3 tanesinde rastlanmaktad�r. Erken tespit ve tedavi edilmezse gen� eri�kinlerde en s�k g�r�len g�rme sorunu olarak kar��m�za ��kar.
Ambliopi ya�amda i� se�iminde, okul ve arkada�l�k ili�kilerinde, sa�lam g�z�n herhangi bir nedenle kayb� durumunda �ocu�u psikososyal y�nden etkileyen ciddi ve maddi k�lfetli sosyal bir sorundur. Bu y�zden erken tan� �ok �nemlidir.
G�z tembelli�ini erken te�his etmek amac�yla geli�mi� �lkelerde kre�lerde g�rme taramalar� yap�lmaktad�r.
�ocu�umu Ambliopi'den korumak i�in ne yapabilirim?
Ambliopi ne kadar erken yakalan�rsa tedavisi o kadar ba�ar�l� olur ve k�sa s�rer. Bu y�zden hi� �ikayet olmasa bile 6 ay-1 ya� aras�, 3-5 ya� aras� ve 7 ya� civarlar�nda rutin g�z muayenesi gerekir. Bunun d���nda a�a��daki belirtiler g�r�l�rse do�umdan itibaren hi� beklemeden �ocuk g�z uzman�na (pediatrik oftamolog) ba�vurulmal�d�r.
�a��l�k, erken do�um, g�zde beyazl�k, nistagmus (g�zlerde titreme)
Cisimlere yak�ndan veya yan bakma
Ba�� omuza e�erek veya �eneyi kald�rarak bakma
G�zleri ovu�turma, k�rp��t�rma, gererek a�ma
Bir g�z� k�sma veya kapatma
Ailede g�zl�k kullan�m� veya tembellik
Ambliopi �e�itleri ve nedenleri nelerdir?
1- �a��l�k Ambliopisi: �a��l�kta g�zler paralel bakamad���ndan kayan g�zde tembellik geli�ir. G�z doktoruna g�t�rmekte ge� kal�nd�k�a tedavisi g��le�ir, hatta d�zeltilemez ve kal�c� hale gelir. G�zde en �ok tembellik olu�turan neden �a��l�kt�r.
2- Anizometropik Ambliopi: Bir g�zde veya her iki g�zde birden k�rma kusurunun y�ksek olmas� (G�zl�k gerektiren durumlar) da tembelli�e neden olur.
3- Deprivasyon (Yoksunluk) Ambliopisi: Ptozis (kapak d���kl���), katarakt, kornea opasiteleri, g�zi�i kanamalar� gibi rahats�zl�klarda tedavide gecikilirse tembellik geli�ir. G�z tembelli�i, ancak ger�ek rahats�zl�ktan sonra tedavi edilebilir.
4- Organik Ambliopi: %10 oran�nda rastlan�r, g�rmenin geri d�nmesi zordur. Optik sinir hipoplazisi, kolobomu (do�u�tan g�z sinirinin geli�memi� veya az geli�mi� olmas�), miyelinli sinir lifleri varl���nda olu�ur.
G�z tembelli�i nas�l tedavi edilir?
G�z tembelli�i tedavisinin temelinde tembel olan g�z�n �al��t�r�larak beyin ile olan sinirsel ba�lant�lar�n�n g��lendirilmesi yatar.
�ncelikle g�z muayenesi yap�larak ihtiya� varsa g�zl�k verilir.
Sa�lam g�z belirli s�reler ile kapat�larak tembel g�z �al��maya sevk edilir. Bu �al��ma evde yap�labildi�i gibi CAM �al��mas� �eklinde (ki bu durumda �ocuk belli bir ya�a ve g�rme d�zeyine sahip olmal�d�r) de yap�labilir.
Seyrek olarak kapatmaya diren�li �ocuklarda ise sa�lam g�zde g�zbebe�i geni�letilip bulan�k g�rme yarat�l�r, yani tembel g�z� �al��t�rmaya sevk edecek damla tedavisi uygulan�r.
Ambliopi tedavisi �ocuk, aile ve hekim koordinasyonunu gerektiren bir tedavidir. En iyi sonu�lar ilk 4 ya�ta al�nmaktad�r. 4-7 ya� aras� �ocu�un kapatmaya diren� g�sterdi�i, hem aile hem �ocuk i�in zorlu bir d�nem olmas�na ra�men bu ya�ta da sonu�lar olduk�a y�z g�ld�r�c�d�r. Daha �nceleri 10'lu ya�larda terk edilen ambliopi tedavisi son �al��malar �����nda g�n�m�zde 15 ya�a kadar s�rd�r�lebilmektedir.
17.8.2012 - 11233
|