|
BOZUK KONSERVE FEL� ED�YOR HATTA �LD�R�YOR!
Konserve ve tur�u haz�rl�klar� ba�l�yor. Ancak kullan�lan malzemelerin sat�n al�nmas�ndan haz�rlanmas�na kadar her a�amaya dikkat etmek gerekiyor.
Mevsiminde al�nan sebze ve meyveleri farkl� d�nemlerde de t�ketebilmek i�in en �ok tercih edilen saklama ko�ullar�ndan biri konserve yapmakt�r. Konserve haz�rl�klar� yaz�n ortas�nda ba�lay�p sonlar�na kadar s�rer. Ancak sa�l�k i�in konserve yaparken dikkatli olman�zda b�y�k fayda var. Bah�e�ehir �niversitesi Medical Park G�ztepe Hastane Kompleksi'nden �� Hastal�klar� Uzman� Dr. Ferhat �etin ve Diyetisyen Arzu Yamanel, daha �ok konserve besinlerle bula�an 'clostridium botulinum' bakterisinin felce, hatta �l�me bile sebep oldu�unu belirterek uyar�larda bulundu.
�Y� YIKAYIN, TUZU �Y� AYARLAYIN!
Konserve haz�rlan�rken kullan�lan malzemelerin sat�n al�nmas�ndan t�ketime kadar t�m a�amalarda hijyen ko�ullar�na dikkat edilmesi gerekiyor. Diyetisyen Arzu Yamanel, daha �ok konserve besinlerle bula�an ve 'clostridium botulinum' adl� bakterinin toksini ile olu�an, �iddetli g�da zehirlenmelerinin b�y�k �o�unlu�unun uygun s�rede ve s�cakl�kta pi�irilmeden kapat�lan, evde haz�rlanm�� konservelerden kaynakland���na dikkat �ekiyor.
Yamanel, �u �nemli tespitleri yapt�: "Bu zehirlenme d�nyada bilinen en g��l� zehirlenmelerden biridir ve �l�mle sonu�lanabilecek rahats�zl�klara yol a�abilir. Ev ko�ullar�nda yap�lan konservelerde riskin yok edilebilmesi i�in besinler t�rlerine g�re, belirli s�rede uygun �s�l i�leme tabii tutulmal�d�r. Botulizm toksini 80 derecede 10-30 dakika, 100 derecede ise 10 dakika kaynat�larak tahrip edilebilmesine ra�men, uygun olmayan ko�ullarda saklanan besinlerde yeniden �reyebilir. Ev yap�m� konserve yaparken yiyeceklerin iyice y�kanmas�, dengeli tuz oran� ve hijyenik �artlar�n sa�lanmas� riski azaltacakt�r. "
PASLI KAPAK HAYATINIZI KARARTAB�L�R!
"Pasl� ya da paslanabilecek malzemelerden yap�lm�� kapaklarda mikrop �reme �zelli�i y�ksektir. Bu nedenle konserve yap�m�nda �s�ya dayan�kl� cam kaplar ve paslanmaz kapaklar kullan�mal�d�r.Kullan�madan �nce mutlaka cam kavanozlar 15-20 dakika kaynat�larak sterilize edilmelidir. Kapaklar her konserve yap��nda yenilenmelidir. T�rkiye'de 2015-2017 y�llar� aras�nda saptanan 446 botulinum zehirlenmesi ve buna ba�l� g�r�len 36 �l�m vakas� geriye d�n�k incelendir�inde, vakalar�n bir�o�unda kapa�� bozuk, �izik ya da �i�mi� konserve t�ketim hik�yesi saptanm�� olmas� da bu konunun �nemini g�stermektedir. Konservenin a��ld�ktan sonra y�ksek �s�da pi�irilmesi i�inde bulunan olas� bakteri ve toksinlerin hastal�k yapmas�n� engeller. Mutfak k�lt�r�m�zde di�er konserveler genelde pi�irilerek t�ketilirken et, bal�k ve baklagillerin konserveleri �i� olarak t�ketilirler. �i� t�ketilen konservelerde hastal�k riski pi�irilenlere oranla daha y�ksektir. Konserveye alternatif olarak kullan�lan bir besin saklama y�ntemi ise kurutma metodudur. Dolmal�k biber, domates, kay�s� gibi �r�nler �lkemizde de kurutularak saklanabilir. Ancak kurutulmu� besinlerin de birtak�m avantajlar� ve dezavantajlar� vard�r. Kurutma s�ras�nda g�ne�ten faydalanarak besinde bulunan su oran� azalt�l�r. Besinlerin bozulmamas� i�in bu i�lemin do�ru �artlarda yap�lmas� gerekir. Kurutma i�lemi esnas�nda sebze ve meyvelerde bulunan C vitamini b�y�k oranda, A vitamini ise y�zde 30 oran�nda kaybolur ancak mineral i�erikleri artar. B�brek hastalar�n�n ve diyabet hastalar�n�n �zellikle kurutulmu� meyveleri dikkatli t�ketmesi gerekir. "
HASTANEYE G�TMEYEN KOMAYA G�R�YOR…
Kimi bakteriler direk etkileriyle doku hasar� sonucunda hastal�k yaparken, kimileri de bunu �rettikleri zararl� toksinlerle yap�yor. Bah�e�ehir �niversitesi Medical Park G�ztepe Hastane Kompleksi'nden �� Hastal�klar� Uzman� Dr. Ferhat �etin, botilinum zehirlenmesinin mikrobun v�cuda al�nmas� ve �remesi sonucu de�il, bakterinin �retti�i bir toksinin dola��ma kar��mas� sonucu ortaya ��kt���n� s�yl�yor. Uzm. Dr. �etin, ��yle devam ediyor: "Burada ad� ge�en toksin, halk aras�nda 'botoks' olarak da bilinen ve kas sinir kav�a��nda etki g�stererek kas felcine yol a�an toksinin ta kendisidir. Estetik uygulamalar gibi t�bbi ama�l� kullan�m�nda da, toksinin bu ge�ici fel� etkisinden faydalan�l�r. Botilinum zehirlenmesi ise, bakterinin konserve kavanozu i�inde �retmi� oldu�u toksinin a��z yoluyla al�nmas�n�n ard�ndan h�zl� ve ani �ekilde n�rolojik �ik�yetlerle ortaya ��kar. Etkilenen ki�ide bulan�k g�rme, ����a hassasiyet, ilerleyici kas g�c� kayb� k�sa s�re i�inde ilerleyerek komaya neden olabilir. Zaman�nda ��phelenilerek m�dahale edilmeyen olgularda ise bu tablo sinir sisteminde kal�c� hasar ve �l�m ile sonu�lanabilir. "
HASTAYI SAKIN KUSTURMAYIN!
"Botulinum zehirlenmesi konusunda ilk yap�lmas� gereken �ey, uygun olmayan �artlarda �retilmi� ya da saklanma ko�ullar�na ba�l� bozulmas�ndan ��phe edilen konserve �r�nlerden uzak durmakt�r. Konserve �r�nlerin t�ketiminden sonraki 12-72 saatte ba�layan bulant�, kusma, kar�n a�r�s�, ishal, bulan�k g�rme, �ift g�rme, kas zafiyeti, solunum s�k�nt�s� gibi durumlarda mutlaka en yak�n sa�l�k merkezine ba�vurulmal� ve hekime �ik�yetler anlat�l�rken konserve t�ketildi�i belirtilmelidir. Her t�r zehirlenmede oldu�u gibi, �zellikle n�rolojik bulgusu olan hastalar acilen hastaneye nakledilmeli, hekim de�erlendirmesi olmadan a��zdan beslenmemeli ve hasta kusturulmamal�d�r. Zehirlenmenin �l�mc�l sonu�lar� ise tedavi edilmeyen hastan�n genelde solunum kaslar�n�n felcine ba�l� olmaktad�r. "
17.7.2018 - 34119
|