|
Bunaman�n ba�lamas�n�n �o�u zaman ya�la ilgili bir s�re� olarak kabul edilip tedavi i�in ba�vuruya gerek duyulmad��� ancak erken evrede yakalan�rsa bunaman�n tedaviye yan�t veren bir hastal�k oldu�u bildirildi.
Ondokuz May�s �niversitesi (OM�) T�p Fak�ltesi Psikiyatri Anabilim Dal� ��retim �yesi Prof. Dr. Hatice �zy�ld�z G�z, AA muhabirine yapt��� a��klamada, halk aras�nda bunama olarak bilinen "demans " hakk�nda bilgi verdi.
Demans�n, tepkilerin yava�lamas� ve yak�n haf�zan�n bozulmas�yla ba�lad���n� vurgulayan G�z, ��yle konu�tu:
"Yeni bir bilgiyi ��renmede bozulma, zamanla eski bilgiyi hat�rlama yetene�inde bozulma ilerler. Hareket yetene�inde bozulma, nesneleri tan�mada g��l�k, planlama ve i�leri s�raya koymada bozulma gibi belirtiler g�sterir. Hastal���n seyri sinsi ve yava�t�r. Unutkanl�k fazlala��nca, �rne�in ocakta yanan yeme�i unutup yakma, �ocuklar�n ad�n� kar��t�rma, her zaman yapt��� i�leri yaparken s�raya koyamama ve becerememe gibi durumlar varsa mini mental testler te�histe bize yard�mc� olacakt�r. "
D�nya n�fusunun ya� ortalamas� artt�k�a demans�n g�r�lme oran�n�n da artt���na dikkati �eken G�z, "Bunaman�n ba�lamas� �o�u zaman ya�la ilgili bir s�re� olarak kabul edilip tedavi i�in ba�vuruya gerek duyulmamaktad�r. Oysa ki do�as� gere�i erken devrede yakalan�rsa tedaviye yan�t veren bir hastal�kt�r. Hastal�kta kullan�lan tedavilerle hastal���n ilerlemesi durdurulabilir " diye konu�tu.
Hastal��� erken evrelerde yakalamal�
Bunaman�n bir�ok tipinin i�inde en s�k g�r�len �eklinin "alzheimer " oldu�unu anlatan G�z, ��yle devam etti:
"Belirtiler genelde bir�ok ki�inin g�z�nden ka�abilmektedir. Oysa ileri evredeki bunama hastas�na bak�m vermek ve belirtilerine g�re yard�mc� olman�n d���nda hastal�k ad�na yap�labilecek herhangi bir �ey hen�z yoktur. Hastal�k erken evrede yakalan�rsa ilerlemesi �nlenmi� olur ve ki�inin ya�am kalitesinde fazla bozukluk olmadan �nlem al�nm�� olur. Bunama belirtilerinin olup olmad���n� kontrol etmek i�in �e�itli testler uygulanmaktad�r. Nas�l ki kanser korkusu ile insanlar ara ara tarama yapt�rmaktalar, bunamadan ��phelendikleri zaman da bu kontrolleri yapt�rmalar� faydal� olacakt�r. Hele ki aile �yk�s� varsa ki�iler daha duyarl� olmak zorundad�r. Hastal��a kar�� korunmak i�in de �e�itli �nlemler almak faydal� olacakt�r. "
Aynada y�z�n�z� tan�yamayabilirsiniz
Prof. Dr. G�z, hastal���n ilk evrelerinde ki�inin verimlili�inin azalmaya ba�lad���n� vurgulayarak, bunama belirtilerine ili�kin �u bilgileri verdi:
"Eski �yk�leri iyi hat�rlamas�na ra�men yak�n zamanda olan �eyleri an�msamada g��l�k olu�ur. Kendi �evresinde rahatken yabanc� mekanlarda sorun ya�amaya ba�lar. Uyku, ilgi, temizlik al��kanl�klar�, duygu durumu de�i�meye ba�lar. Orta evreye gelindi�inde hastan�n ev d���ndaki ya�am� azalmaya ba�lam��t�r. Okuma, yazma, anlama bozulmaya ba�lar. Yava� yava� ka��k �atal tutmas�ndan tutun d��melerini kapamaya kadar el hareketlerinde bozulmalar olabilir. Uyku uyan�kl�k zamanlar� bozulmu�tur. Konu�mada, isim bulmada zorluklar ba�layabilir. Son evrede ise aynada kendi y�z�n� tan�mayacak hale gelebilir. Giyinmek, y�kanmak, yemek yemek gibi g�nl�k i�levler bile tek ba��na yap�lamamaktad�r. Hayaller g�rme, kendi kendine konu�ma, yak�nlar�n� tan�mama vard�r. Bunama olu�tuktan sonra beyinde y�k�m ba�lad��� i�in ��z�m� yoktur. Kullan�lan tedaviler ancak ilerlemesini durdurmaktad�r. "
23.12.2013 - 13575
|