Ent�be olan hasta iyile�ir mi? Ent�basyon tedavisi nedir?

Ent�be olan hasta iyile�ir mi? sorusu sa�l�k g�ndeminin s�kl�kla ara�t�r�lan konular� aras�nda yer almakta. Covid-19 nedeniyle d�nya �ap�nda normalden �ok daha fazla hastan�n yo�un bak�mda tedavi g�rmesi gerekti�i i�in tedavi y�ntemleri de de�i�ebiliyor. Hastanelerin yo�un bak�m �nitelerinde, hastalar�n nefes almas� ve di�er temel fonksiyonlar�n� y�r�tmesine yard�mc� olan ve v�cuda ila� pompalayan geli�mi� makineler arac�l���yla ya�am sava�� veriliyor. Peki, ent�be nedir, ne kadar s�rer? Ent�be hastalar hemen iyile�ir mi?

ENT�BASYON NED�R?

Ent�basyon olarak da belirtilen ent�be, solunumun veya solunum yolunun g�venli�inin bozulmas� ya da bozulma riskinin olu�mas� durumunda hava yolunun korunmas�, devaml� havaland�rma sa�lanmas�, gerekirse ila� verilmesi amac�yla, suni solunuma ge�mek i�in laringoskopi veya �zel aparatlar yard�m�yla solunum yoluna a��z ya da burun yoluyla �zel bir t�p yerle�tirilmesi i�lemidir.

Kendi kendine yeterli soluk alamama durumu olarak da tan�mlanabilen solnum yetmezlikli hastalar� solunum cihaz�na ba�layabilmek i�in a��zdan nefes borusuna ula�an bir boru takmak gerekir. Bu boru takma i�lemine "ent�basyon" denir.

Ayr�ca pek �ok ameliyatta, ameliyat� yapabilmek i�in hastay� uyutmak ve kaslar�n� gev�etici ila�lar vermek gerekir. Bu ila�lar hastan�n kendi kendine nefes almas�na engel oldu�undan ameliyat s�resince hastan�n solunum cihaz�na ba�lanmas� ve bunun i�in de ent�be edilmesi gerekir.

ENT�BE OLAN HASTA �Y�LE��R M�?

Ent�basyon koronavir�s s�recinde pek �ok ki�i taraf�ndan olumsuz d���n�lse de, ent�basyon hastalar�n nefes al�p vermesini kolayla�t�ran, tedaviye yard�mc� bir i�lemdir. Ent�be hasta iyile�ir.

Pek �ok Covid-19 hastas� i�in, akci�erlerinin yerini otomatik olarak alan bir solunum cihaz�na ba�lanmalar� normale d�nmelerinin daha da uzun s�rece�i anlam�na geliyor.

Solunum cihaz� kendi kendilerine yapamad�klar�nda hastalar�n akci�erlerine oksijen doldurmalar�na ve ci�erlerinden karbondiyoksit ��karmalar�na yard�mc� oluyor.

��e yaramas� i�in a��r sakinle�tirici alt�ndayken a��z ya da burunlar�ndan i�eriye bir t�p ba�lanmas� gerekiyor.

Baz�lar� soluk borular�na bir t�p yerle�tirilmesi i�in ameliyat ediliyor ve bu tedavi s�recini daha da karma��k hale getirebiliyor.

�ngiltere, Galler ve Kuzey �rlanda'da yap�lan bir ara�t�rman�n sonucunda haz�rlanan 4 Nisan tarihli rapora g�re, hastalar yo�un bak�m �nitesinde genellikle 4 ya da 5 g�n ge�iriyor.

Verileri payla��lan 2 bin 249 hastalardan sadece y�zde 15'i yo�un bak�mdan ��kar�labildi.

Benzer bir oranda hasta, hayat�n� kaybetti. �o�unlu�unun, yani yakla��k 1.600 ki�inin ise durumu kritik olmaya devam ediyor.

Ancak istatistiklere bakarken dikkatli olmak gerekiyor. Yo�un bak�mdan ��kma ve hayatta kalma oranlar� �lkelere g�re de�i�iyor.

�ngiltere'de haz�rlanan bir rapor, "geli�mi� solunum deste�i" alan Covid-19 hastalar�n�n y�zde 67'sinin hayat�n� kaybetti�ini ortaya koydu. �in'de solunum cihaz�na ba�lanan hastalar�n sadece y�zde 14'�n�n hayatta kald��� belirtiliyor.

Nefes almay� ��renmek

Yo�un bak�m �nitesindeki uzun bir tedavi s�recinden sonra hastalar�n y�r�meyi hatta nefes almay� yeniden ��renmesi i�in fizyoterapiye ihtiya� duymas� s�k g�r�len bir durum.

Psikoz ge�irmi� ve travma sonras� stres bozuklu�u ya��yor olabilirler.

Ne kadar uzun s�re tedavi g�r�rlerse, yeniden kendileri olduklar�n� hissetmeleri o kadar uzun zaman alabilir.

�ngiltere'deki Royal Gwent Hastanesi'nden yo�un bak�m dan��man� Doktor David Hepburn, "Yo�un bak�m hayat�n�z� de�i�tiren bir tecr�bedir. �yile�me g�sterseniz bile �ok fazla �eye mal olacakt�r" diyor.

"Hastalar�m�z uyand���nda, o kadar zay�f oluyorlar ki yard�m almadan oturam�yorlar. Pek �o�u kolunu bile kald�ramayacak kadar zay�f oluyor."

E�er tedavi s�reci ent�be olmalar�n� ve hortumla beslenmelerini gerektirirse, konu�ma ve yutkunma sorunlar� ya�ayabilirler.

Doktor Hepburn, "Baz�lar� travma sonras� stres bozuklu�u, v�cut �ekliyle ilgili ya da bili�sel sorunlar ya�ayabiliyor" diyor.

"Zamanla durumlar� daha iyiye gidiyor. Ancak bu bir y�l� alabiliyor ve bunu sa�lamak i�in bir fizyoterapist, konu�ma terapisti, psikolog ve bak�c� gibi ki�ileri kapsayan geni� bir deste�e ihtiya� duyabiliyorlar" diyor.

Doktor Hepburn, yo�un bak�m �nitesinde ge�irilen zaman�n, uzun vadede bak�lmas� gereken sa�l�k durumlar�n�n sadece g�r�nen y�z� olabildi�ini kaydediyorlar.

"Solunum cihaz�ndaki birka� hafta t�m s�re�te sadece bir dipnot."

Yo�un bak�m psikozu

Yo�un bak�m psikozu ve deliryum da olduk�a yayg�n ve yo�un bak�m hastalar�n�n y�zde 25 ila 33'�n� etkiledi�i tahmin ediliyor.

�ngiliz gazeteci David Aaronovitch, 2011 y�l�nda zat�rre nedeniyle g�rd��� tedavi s�ras�nda kendisine sakinle�tirici verilmesinin ard�ndan yo�un bak�m �nitesinde g�zlerini a�t��� deneyimini BBC'ye anlatt�.

"A��k�a konu�mak gerekirse, giderek daha fazla delirdim. ��itsel sanr�lar ya��yordum. Sohbetlere kulak misafiri olabildi�imi zannediyordum ama tabii ki b�yle bir �ey asl�nda yoktu."

"Ba��ma asl�nda gelmemi� �eylerin geldi�ini san�yordum. Zaman i�erisinde, hastane �al��anlar�n�n beni zombiye d�n��t�rd���ne inanmaya ba�lad�m. En sonunda da beni yemeye karar verdiklerini d���n�yordum."

Aaronovitch, "Orada ge�irdi�im 3-4 g�n, hayat�m�n en deh�et verici zaman�yd�" diyor.

Daha sonra �ok say�da insan�n benzer tecr�belerden ge�ti�ini ��rendim. Bu olgu 1960'l� y�llarda yo�un bak�m hastalar�nda tan�mland�.

Ara�t�rmac�lar�n bu durum i�in bir dizi a��klamas� var, hastal���n kendisinden tutun da beyindeki oksijen eksikli�i, uyutmak ve rahatlatmak i�in verilen ila�lar ve hatta ila�lar�n kesilmesi nedeniyle ba� g�steren uykusuzluk.

Ancak Aaronovitch, yo�un bak�m psikozu hakk�nda �ok az konu�uldu�unu ��nk� hastalar�n akl�n� ka��rm�� damgas� yemekten korktuklar�n� s�yl�yor.

Ent�be edilen hasta ne kadar zamanda eve d�nebilir?

Sa�l�k �al��anlar� ne kadar sakin ve iyi yeti�mi� olursa olsunlar, yo�un bak�m �niteleri stresli yerler.

Yo�un Bak�m T�bb� Profes�r� Hugh Montgomery, "��kencede kullan�labilecek �eyleri d���n�n, bunlar�n �o�unu yo�un bak�mda tecr�be edersiniz" diyor.

Guardian gazetesine yapt��� a��klamada, hastalar�n ��plak ve savunmas�z olduklar�n� anlatt�. Geli�ig�zel zamanlarda alarm sesleri duyduklar�n�, geceleri uykular�n�n t�bbi prosed�rler ve ila� takviyesi i�in b�l�nd���n� ve rahats�zl�k ile oryantasyon bozuklu�u ya�ad�klar�n� anlatt�.

Zaman zaman kafalar� kar���k, korku dolu ya da tehdit alt�nda hissedebiliyorlar.

Bu nedenle yo�un bak�m �nitesinden ��kt�ktan sonra eve d�nd�klerinde hastalar ve hatta ailelerinin travma sonras� stres bozuklu�u ya�amalar� �a��rt�c� de�il.

Uyumakta zorluk �ekebiliyorlar ya da yo�un bak�m �nitesinde ge�irdikleri zaman� hat�rlamayabiliyorlar.

�ngiliz Ulusal Sa�l�k Hizmetleri hastalar�n iyile�irken tecr�belerini anlamland�rabilmesi i�in ailelere bir yo�un bak�m g�nl��� tutmalar�n� �neriyor.

V�cudun temel fonksiyonlar�n�n makineler taraf�ndan yerine getirilmesi, v�cudun yeniden �al��abilmesi i�in uzun bir zaman ge�ece�i ve hastalar�n kaslar�n�n zay�flam�� olabilece�i anlam�na geliyor.

ABD'deki Johns Hopkins �niversitesi'nde yap�lan bir �al��ma, hastalar�n yo�un bak�mdaki her g�n i�in takip eden iki y�lda kas g�c�n�n y�zde 3 ila 11'ini kaybetti�ini ortaya koydu.

Uzun iyile�me s�reci

Pek �ok Covid-19 hastas� i�in, akci�erlerinin yerini otomatik olarak alan bir solunum cihaz�na ba�lanmalar� normale d�nmelerinin daha da uzun s�rece�i anlam�na geliyor.

Solunum cihaz� kendi kendilerine yapamad�klar�nda hastalar�n akci�erlerine oksijen doldurmalar�na ve ci�erlerinden karbondiyoksit ��karmalar�na yard�mc� oluyor.

��e yaramas� i�in a��r sakinle�tirici alt�ndayken a��z ya da burunlar�ndan i�eriye bir t�p ba�lanmas� gerekiyor.

Baz�lar� soluk borular�na bir t�p yerle�tirilmesi i�in ameliyat ediliyor ve bu tedavi s�recini daha da karma��k hale getirebiliyor.

�ngiltere, Galler ve Kuzey �rlanda'da yap�lan bir ara�t�rman�n sonucunda haz�rlanan 4 Nisan tarihli rapora g�re, hastalar yo�un bak�m �nitesinde genellikle 4 ya da 5 g�n ge�iriyor.

Verileri payla��lan 2.249 hastalardan sadece y�zde 15'i yo�un bak�mdan ��kar�labildi.

Benzer bir oranda hasta, hayat�n� kaybetti. �o�unlu�unun, yani yakla��k 1.600 ki�inin ise durumu kritik olmaya devam ediyor.

Ancak istatistiklere bakarken dikkatli olmak gerekiyor. Yo�un bak�mdan ��kma ve hayatta kalma oranlar� �lkelere g�re de�i�iyor.

�ngiltere'de haz�rlanan bir rapor, "geli�mi� solunum deste�i" alan Covid-19 hastalar�n�n y�zde 67'sinin hayat�n� kaybetti�ini ortaya koydu. �in'de solunum cihaz�na ba�lanan hastalar�n sadece y�zde 14'�n�n hayatta kald��� belirtiliyor.

'Ad�m ad�m' prensibi

61 ya��ndaki Hylton Murray-Phillipson, Covid-19 belirtileri g�stermesinin ard�ndan k�t�le�ti�inde bir solunum cihaz�na ba�land�.

Ayn� zamanda bir t�p arac�l���yla besleniyordu ve v�cut a��rl���n�n y�zde 15'ini kaybetti. Hastaneden ayr�ld�ktan sonra y�r�meyi yeniden ��renmesi gerekti.

Murray-Phillipson tedavi s�recini "ad�m ad�m" olarak �zetliyor.

BBC'ye yapt��� a��klamada, "Bir sandalyede 3 saat dik oturabilmek harika hissettirdi" dedi.

Ya�amak i�in "ikinci bir �ans" verilmesi nedeniyle minnettar oldu�unu s�yl�yor ve daha �nce olmas�n� normal kar��lad��� �eylerin de�erini bilmeyi ��rendi�ini anlat�yor.

"Ku�lar�n c�v�ldamas�, nergisler, mavi g�ky�z�. Hastanedeyken, k�zarm�� ekmek ve marmelat hayalleri kuruyordum, varl���n� normal g�rd���n�z �eyleri" diyor.

"Zaman i�erisinde s�v� g�da verilmeye ba�land�, ve sonra, �ok ��k�r p�rasa ve patates �orbas�!"

"B�t�n hayat�m� bunlar� yiyerek ge�irebilece�imi hissettim!"

11.12.2021 - 58414