|
Bug�n D�nya Uyu�turucu Kullan�m� ve Ka�ak��l��� ile M�cadele G�n�. Birle�mi� Milletler Uyu�turucu ve Su� ile M�cadele �rg�t� (UNODC) bu vesileyle haz�rlad��� son raporunda, v�cutta morfin etkisi yapan ve eroinde de bulunan opioid maddesinin, k�resel bir salg�na d�n��t��� uyar�s�nda bulundu. UNODC'nin 2018 D�nya Uyu�turucu Raporu'na g�re d�nyada madde ba��ml�l���na ba�l� her 4 �l�mden ��� opioid kullan�m�ndan kaynaklan�yor. BM'nin raporu, afyon �retiminin rekor seviyeye, re�eteyle yaz�lan opioidlere olan ba��ml�l���n da kayg� verici boyutlara ula�t���n� ortaya koyuyor. Opioid, afyon �i�e�i (ha�ha�) ya da ayn� etkileri yaratan sentetik versiyonlar� kaps�yor. Eroin gibi uyu�turucular da bunlar aras�nda. �o�u �lkede �nlem olarak re�eteyle verilen kodein de opioid i�eren ve �l�mlere yol a�an maddeler listesinde yer al�yor. 1.�retim art�yor 
Uzmanlar daha ucuz ve haz�r opioidlerin �retimi ve arz� artt�k�a d�nyan�n her yerinde ge�ti�imiz y�llara g�re daha fazla t�ketim oldu�unu s�yl�yor. D�nyada afyon �retimi 2016-2017 d�neminde y�zde 65 artarak 10 bin 500'e ��kt�. UNODC'ye g�re bu, afyon �retiminin izlenmeye ba�la�� son y�zy�lda kayda ge�en en y�ksek oran. Afyonun yakla��k 9 bin tonu Afganistan'dan, yani d�nyan�n en b�y�k ha�ha� �reticisi �lkesinden geliyor. Myanmar, Meksika ve Laos da, k�resel �retime d���k oranlarla katk� sa�l�yor. 2016 ve 2017 y�llar� aras�nda afyon yeti�tirilen topraklar�n da 3'te bir geni�ledi�i belirtiliyor. 2.�l�mler de art�yor
Esrar d�nyada en �ok kullan�lan uyu�turucu madde ancak insan sa�l��� i�in en tehlikeli olan�, opioidler. 2015'te kayda ge�en ve do�rudan uyu�turucuya ba�l� olan 168 bin �l�m�n y�zde 76's�, opioid kaynakl�. UNODC yetkilisi Angela Me, bu �l�mlerin re�eteye tabi opioidler ile pazara sunulan Fentanyl gibi sentetik ve g��l� yeni opioid t�rleri ve ucuz eroinden kaynakland���n� s�yl�yor. ABD'de sentetik opioidlere ba�l� �l�mler, silahl� sald�r�lar araba kazalar�nda ya�anan �l�mlerin neredeyse iki kat�. 2012'den 2016'ya erkekler i�in bu say� on kat�na kad�nlar i�in de 5 kat�na ��km��. 3.�e�itlenen opioid pazar�
BM'nin raporuna g�re, d�nyada 2015-2016 d�neminde ele ge�irilen uyu�turucu say�s� iki kat�na ��kt�. Bunlardan 91 tonu eroindi, afyon ve morfinler ise 2. en �ok el kondu�u bildirilen maddelerdi. Opioid ka�ak��l���n�n �nemli bir k�sm� "Balkan g�zergah�ndan" yap�l�yor, yani Afganistan'da �retilip �ran, T�rkiye ve Balkan �lkeleri �zerinden Orta ve Do�u Avrupa'ya devam ediyor. Yukar�daki grafikte 2014'te ele ge�irilen re�eteli opioidlerin ani y�kseli�i, o d�nem ABD'li yetkililerin fentanyl i�eren baz� maddeleri saptay�p el koymas� ile ger�ekle�mi�ti. 2016'da d�nya �ap�nda ele ge�irilen bu opioidlerin y�zde 90'� Kuzey, Orta ve Bat� Afrika'dan ��kt�. Ancak bu veri, t�ketime dair net bir analiz ortaya koymuyor. 4.Tramadol'un y�kseli�i
Tramadol ba��ml�l���, �zellikle Afrika'n�n belli b�lgelerinde endi�e kayna��. Bu re�eteli ila�, sentetik opioid olma �zelli�ine sahip ve orta derece ve �iddetli a�r�larda kullan�l�yor. Afrika'n�n yan�nda Orta Do�u �lkelerine de ka��r�l�yor. Bu t�r sentetik opioidlerin hepsi ila� pazar�ndan ��km�yor. Baz�lar� yasa d��� yollarla karaborsada sat�l�yor. BM yetkilisi Me, "�retimi denetlenmedi�i i�in bunlar daha da tehlikeli" diyor. "Bu re�eteli opioidler genelde rahatlamaya yard�mc� olurken Tramadol'un fark�, uyar�c� �zelli�iyle e�lence d�nyas�nda yayg�n kullan�lmas�. Ayr�ca ucuz."
5.34 milyondan fazla kullan�c� 2016'da d�nyada y�lda en az 1 kez opioid kullanan 34,3 milyon ki�i varken, esrar kullan�c�lar�n�n say�s� 192 milyondu. Bu da 15 ila 64 ya� aras�ndaki k�resel n�fusun y�zde 7'lik kesimine denk geliyor. �te yandan Kuzey Amerika ve Okyanusya b�lgesinde oranlar �ok daha y�ksek. Afyon kullan�c�lar�n�n y�zde 58'i Asya'dan ��karken onu y�zde 17 ile Avrupa �lkeleri takip ediyor.
OPIOID'LER HAKKINDA B�L�NENLER Kaynaklar: D�nya Sa�l�k �rg�t�, ABDUyu�turucu Ba��ml�l���yla M�cadele Enstit�s� Grafikler: Elisabetta Tollardo, Becky Dale, Zoe Bartholomew ve Debie Loizou.
26.6.2018 - 33806
|