|
SA�LIK Bakanl���'n�n �cretsiz evlilik �ncesi testleri aras�na ekledi�i SMA taramalar�na ilgi yo�un. 3 ay i�inde sadece �stanbul'da, ba�vuru say�s� 20 binlere ula�t�. D���n sezonunun yakla�t��� bug�nlerde �iftlere �nemli uyar�larda bulunan Aile Hekimli�i �al��anlar� Sendikas� (AHESEN) Ba�kan� Dr. G�rsel �zer, Sonu�lar�n ��kmas� 1-1,5 ay� bulabiliyor. �iftlerin nikahtan birka� ay �nce ba�vuru yapmas�nda fayda var. '�stemiyorum' diyene pek rastlam�yoruz. �imdiye dek sadece �stanbul'dan 20 bine yak�n ki�i SMA taramas� yapt�rm��. Erkekten kan �rne�i al�yoruz, ta��y�c� ��karsa kad�na da bak�l�yor. ��nk� SMA'da �iftlerden her ikisi de ta��y�c� olursa bebe�in hastal�kla do�ma riski b�y�k dedi. Sa�l�k Bakanl���, evlilik �ncesi �cretsiz tarama testleri aras�na Talasemi'den sonra SMA'y� da ekledi. Aral�k ay�nda Sa�l�k Bakan� Dr. Fahrettin Koca'n�n duyurdu�u yeni uygulama sayesinde art�k isteyen �iftlere aile sa�l��� merkezlerinde al�nan kan �rnekleri ile �cretsiz olarak SMA taramas� da yap�l�yor. Kal�tsal bir hastal�k olan SMA (Spinal Muscular Atrophy) nedeniyle ilerleyici n�rolojik kas hasar� ile do�an bebekler ve aileleri, milyonlarca dolar� bulan tedavi masraflar� nedeniyle �ok b�y�k ma�duriyetler ya��yor. �o�u bebek tam olarak tedavisi bulunamayan bu hastal�k y�z�nden y�llarca yata�a ve solunum cihaz�na ba��ml� bir hayat s�rmek zorunda kal�yor. ya da ailelerin ba�latt��� ba��� kampanyalar� ile milyonlarca dolar� bulan tedavi masraflar� kar��lanmaya �al���l�yor. TARAMA PROGRAMI SAYES�NDE SMA'LI BEBEK DRAMLARI SON BULACAK Art�k �cretsiz olarak yapt�r�lacak taramalar sayesinde, �iftlerin her ikisinde de ta��y�c�l�k belirlendi�i taktirde, t�p bebek tedavilerine y�nlendirilerek sa�l�kl� bebek sahibi olmas� sa�lanabiliyor. Bu uygulama ile SMA'l� bebek dramlar�n�n da son bulmas� hedefleniyor. �iftlerin, SMA taramas� i�in de t�pk� di�er evlilik �ncesi testlerde oldu�u gibi Aile Sa�l��� Merkezlerine (ASM) ba�vurmas� gerekiyor. Di�er testler i�in al�nan kan �rnekleri d���nda ayr� bir t�pe de SMA i�in numune al�n�yor. Numuneler, Ankara'ya Halk Sa�l��� Kurumu laboratuvarlar�na g�nderiliyor ve sonu�lar da yine aile sa�l��� merkezinden ��renilebiliyor. Aile Hekimli�i �al��anlar� Sendikas� (AHESEN) Ba�kan� Dr. G�rsel �zer, tarama program�na �iftlerin ilgisinin yo�un oldu�unu s�yleyerek, d���n sezonunun ba�lad��� bu g�nlerde �nemli uyar�larda bulundu. ��FTLERDEN �K�S� DE TA�IYICI �IKARSA R�SK Y�ZDE 25 Dr. �zer, evlilik �ncesi baz� testlerin halihaz�rda ASM'lerde yap�ld���na i�aret ederek, �imdi SMA tarama program�na da ge�ilmi� durumda. Bunu �ok �nemsiyoruz ��nk� SMA, T�rkiye'de �ok fazla g�r�len bir hastal�k. Ta��y�c�l�k oran� baz� �al��malara g�re 40 ila 60'ta bir. D�nya �ap�nda yap�lan geni� �apl� bir ara�t�rmaya g�re hastal���n g�r�lme oran� da 11 binde bir civar�. Bu da y�ksek bir oran. Evlenecek ki�iler bize geliyorlar, biz ilk olarak erkekten SMA taramas� i�in kan �rne�i al�yoruz. Kad�n�n da b�t�n bilgilerini al�yoruz ve erkek pozitif ��karsa bu kez kad�nla ileti�im kurup ondan da kan �rne�i alarak tarama testine dahil ediyoruz. Her ikisinde de genetik bir bozukluk ��karsa yani ta��y�c� ise, �ocuklar�n 4'te 1 oran�nda yani y�zde 25 SMA ile do�ma riski var. O nedenle de bu �iftleri genetik dan��manl��a y�nlendiriyoruz ve orada da t�p bebek gibi �e�itli se�eneklerle sa�l�kl� bebek do�umu sa�lanabiliyor. Her hastal�kta oldu�u gibi, hastal�k ortaya ��kt�ktan sonra hem maliyetlidir hem insan ruhunu �ok yorar, ailelere �ok y�k getirir; bu nedenle koruyucu hekimlik ile bunun �n�ne ge�ilmesi hedefleniyor dedi. D���NDEN EN AZ �K� AY �NCE YAPTIRIN Program�n hen�z yeni ba�lat�lmas� ve ilginin yo�un olmas�yla da alakal� olarak sonu�lar�n ��kmas�n�n uzayabildi�ine i�aret eden Dr. �zer, d���n haz�rl��� yapan �iftlere �u �nerilerde bulundu Yeni program biliyorsunuz, test sonucu biraz uzayabiliyor. 1 ay, bazen 1,5 ay� bulabiliyor. O y�zden evlenecek �iftlerin d���nden en az 1,5-2 ay �nce bize ba�vurmalar�n� istiyoruz. Geldiklerinde ayr� bir t�pe SMA i�in kan al�n�yor. Di�er bula��c� hastal�klar ve hemoglobinopati taramas� i�in de ayr� bir t�p kan al�n�yor. Akci�er grafisi (r�ntgen) istiyoruz. Sonra onlar�n sonucuna g�re evlilik raporunu veriyoruz. �STANBUL'DA TARAMAYA G�REN K��� SAYISI 20 B�N� BULDU Tarama program�na �iftlerin ilgisinin �ok yo�un oldu�unu kaydeden Dr. �zer, ilk ba�ta gerekli olmad��� halde �iftlerden kad�n olan�n da taramaya girmek istedi�ini s�yleyerek, Ben yapt�rm�yorum, istemiyorum diyeni pek g�rmedim. Sahadaki arkada�lar�m da �yle. �nsanlar uygulamadan memnun. Hatta �stanbul'da bizim yapt���m�z projeksiyona g�re �imdiye dek 20 bin civar�nda SMA taramas� yap�lm�� durumda. Bu say� evlenme sezonuyla birlikte �ok daha artacak diye d���n�yorum. Talep �ylesine yo�un ki, �iftler geldikleri zaman biz erke�e yap�yoruz diyorsunuz, kad�nlar da talep ediyor. �iftlerimiz bu konuda rahat olsunlar. �nce erkeklere yap�yoruz ��nk� erkek ta��y�c� ��kmazsa kad�na yapmaya gerek olmuyor. E�er erkek pozitif ��karsa, ondan sonra kad�ndan test al�yoruz. Erkekte pozitiflik yoksa kad�na test yapman�n anlam� yok, ��nk� bu �ekinik genle ge�iyor. Yani �iftlerden sadece birinde �ekinik gen olmas� �ocukta herhangi bir risk do�urmuyor hastal�k i�in. Her iki e�te de o �ekinik genin bulunmas� laz�m. Tek birinde bulunmas�n�n tehlikesi yok diyerek s�zlerini noktalad�.
17.3.2022 - 60319
|