|
Yard. Do�. Dr. �lker G�nyeli
Jinekolojik Onkoloji
�ncelikle bilinmesi gereken �udur ki; yeni do�um yapm�� annelerin postpartum ilk 6 haftas�na lohusal�k(puerperium) ad� verilir. Halk aras�nda s�ylenen "lohusan�n bir aya�� mezardad�r " tabiri �ok da yanl�� say�lmaz asl�nda. ger�ekten gebelik boyunca b�t�n rezervlerini, g�c�n�, kan�n�, besin maddelerini, kalsiyumunu vs bebe�i i�in harcam��t�r anne.
Bu nedenle hem gebelik s�ras�nda hem de erken postpartum d�nemde anne; fiziksel ve mental olarak desteklenmelidir. zira do�um sonras� h�zn� ve depresyonu denilen psikolojik problemler de lohusay� bekleyen �nemli sorunlard�r. bu ba�lamda, sa�l���n tan�m�n� hat�rlarsak: "ki�inin yaln�z bedenen de�il ruhen de tam iyilik halidir " sa�l�k...
Bu nedenle �zellikle e�i ve yak�n �evresi a��s�ndan �ok zor ge�mi� bir gebelik s�reci ve zor ge�ecek bebek b�y�tme d�nemi,uykusuzluklar ile anemi durumlar�na ba�l� geli�en halsizlik ,yorgunluklar hep �st�ste eklenecektir. yani, destek, ileri derecede �nem arzedecektir bu d�nemde.
Laktasyon d�neminde diyetisyenler normalden �ok daha fazla kalori ilave etmektedirler lohusalar�n diyetine. ��nk�, anne karn�nda iken, g�bek kordonundan al�nan besinler, �imdi de s�t yoluyla anneden �ekilmekte ve anne zay�f d���r�lmektedir. dolay�s�yla replasman yani yerine koyma da had safhada olmal�d�r.
Korunma y�ntemlerine gelince; erken postpartum d�nemde "l��i " denilen lohusa ak�nt�lar�, bir s�re devam eder ve e� zamanl� olarak rahim kendisini toplamaya ve eski haline gelmeye �al���r. literat�rde postpartum ilk 1,5 aydan �nce emziren annelerde gebeli�e rastlan�lmam��t�r. ancak bu d�nemden sonra, anneye ve bebe�e zarar� olmayan y�ntemlerle mutlaka korunmaya ba�lanmal�d�r.. halk aras�ndaki yayg�n kan� olan "s�t korur " mant���na uyulmas�, beraberinde bir �ok gereksiz k�rtaj getirmektedir.
Bu ama�la 2. aydan sonra ria(spiral) uygun bir y�ntemdir.(hormonlu yada bak�r ) spiralin, ya do�umdan hemen sonra ya da 2. aydan sonra tak�lmas� �nerilmektedir. hormon salg�lamayan mekanik bir y�ntem olmas� nedeniyle tercih edilebilecek bir y�ntemdir ria. di�er bir y�ntem ise 150 mg medroksi progesteron asetat( depo provera) i�eren 3 ayl�k i�ne y�ntemidir. sadece gebelik hormonu i�ermesi nedeniyle emziren annelerde g�venle kullan�labilen koruyuculu�u olduk�a fazla olan etkin bir y�ntemdir.
Ard arda 3-4 sefer yap�ld���nda , ila� kesilse bile 9 aya kadar gebeli�e engel olabilmektedir. di�er metodlar olarak ,bariyer metodlar( vajinal spermisidler, servikal(bayan kondomu) kondom,erkek kondomu,jel, k�p�kler) ve implanon ad� verilen sol kola tak�lan progesteronlu implant sistemi de lohusa da kontraseptif ama�l� kullan�labilir. e�er hasta fertilitesini tamamlam�� yada art�k �ocuk istemiyor ise sezaryen do�umla birlikte yada normal do�umdan sonra,hen�z hastaneden ��kmadan (a��k ameliyat, minilaparotomi yada laparoskopi ile) t�plerini ba�latmay� d���nebilir(t�p ligasyonu)
Do�um kontrol haplar� ve ayl�k i�ne(mesigyna) gibi �strojen i�eren uygulamalar anne s�t�nden bebe�e ge�mesi nedeniyle erken postpartum d�nemde uygun de�ildir ve se�ilmemelidir.
15.3.2011 - 5924
|