|
Halk aras�nda �eker hastal��� olarak da bilinen diyabet her ge�en g�n art�yor. Uluslararas� Diyabet Federasyonu (IDF) verilerine g�re; d�nyada diyabetli hasta say�s� 2000 y�l�nda 151 milyon iken, 2017'de bu say�n�n 425 milyona y�kseldi�i g�r�l�yor. T�rkiye'de ise diyabet s�kl��� eri�kinlerde 1997'de y�zde 7,2 iken, 2010'da bu oran�n y�zde 13,7 'ye ��kt��� biliniyor. 2045 y�l�nda d�nyadaki diyabetli hasta say�s�n�n 629 milyona ula�aca�� tahmin ediliyor. Beslenme al��kanl�klar�n�n sa�l�kla birebir ili�kisi oldu�una dikkat �eken �stanbul Kent �niversitesi Beslenme ve Diyetetik B�l�m� Dr. ��r. �y. Gizem K�se, diyabetli hastalara beslenme �nerisinde bulundu. ���nleri d�zenli t�ketmenin en �nemli ilke oldu�unu vurgulayan K�se, evde beslenmeyi tavsiye etti.
"D�YABETL� HASTALAR PASTANE �R�NLER�NDEN UZAK DURSUN"
D��ardan al�nan �r�nlerin i�inde ne oldu�unun bilinmemesinin risk fakt�r� oldu�una dikkat �eken K�se, "Baz� �r�nlerde �eker kullan�yorlar, baz�lar� �ekersiz yap�l�yor, baz�lar� beyaz undan yap�l�yor. Bu y�zden etiketi olmayan besinleri t�ketmek diyabetli hastalar i�in birazc�k riskli olabiliyor. Etiketi olan besinlerde i�indekilere bakarak �eker ya da �eker �r�nleri olup olmad���n� g�rebiliyoruz. Etiketlerde glikoz ya da fr�ktoz �urubu kullan�lan bir �r�n varsa bunlardan kesinlikle uzak durulmas� gerekiyor. Diyabetli hastalar �zellikle pastane �r�nlerinden uzak durmal� ve d��ar�dan bir �ey sat�n ald�klar�nda i�eri�ini bilmeyecekleri i�in benzer bir �ekilde ayn� �eyi evde yapmal�lar. Diyabetli hastalar�m�z i�in en �nemli olan �ey evde beslenmedir" dedi.
"EN �NEML� ���N '�K�ND�'"
Gizem K�se, diyabette beslenme ilkelerinden en �nemli �eyin ���nleri d�zenli t�ketmek oldu�una vurgu yapt�.
K�se, �unlar� s�yledi:
"3 ana ���n, m�mk�nse ara ���nlerle beraber besin t�ketimi yapmak. Kan �ekerinin dengesizli�ine ba�l� olarak diyabetin daha da kronikle�mesine sebep olabiliyoruz. Ana ���nlerin d�zenli t�ketilmesi, �zellikle her bir besin grubundan farkl� farkl� al�nmas� gerekir. Ara ���nlerde m�mk�nse birazc�k protein a��rl�kl� olarak beslenilmesi gerekiyor. Standart T�rk kahvalt�s�n�n i�inde re�el, bal, pekmez tarz� �r�nlerin olmas�n� �nermiyoruz. Kahvalt�n�n ard�ndan bir porsiyon meyve yan�na bir avu� kadar badem ya da ceviz gibi bitkisel protein kayna��, ard�ndan ��le yeme�inde �orba, ana yemek yan�nda az miktarda da olsa bulgur pilav� ve bir kase yo�urt gibi ���n planlanabilir.
En �nemli ���n ��len ve ak�am aras�ndaki ikindi ara ���n�d�r. O ara ���nde genelde �ok fazla ac�k�p ak�am yeme�ini bekleyebiliyor. Diyabette de kan �ekerinin dengesini sa�lamak i�in mutlaka bir s�t �r�n� t�ketmek gerekiyor.
"KARBONH�DRAT T�KETMEKTEN KORKMAYIN"
Diyabet hastalar�n�n karbonhidrattan korkmamas� gerekti�ini belirten K�se, "Karbonhidrat�n �e�idi ve porsiyonu �nemlidir ��nk� g�n i�erisinde almam�z gereken belirli bir miktar karbonhidrat var. Bunu almazsak beynimiz d�zg�n �al��m�yor. Enerji sistemimiz de �al��m�yor. Kan �ekerinin dengesi i�in kaliteli karbonhidratlar almal�lar. Beyaz ekmek yerine esmer ekmek, pirin� yerine bulgur t�ketmek, makarna yerine tam tah�ll� makarnalar t�ketilmek gerekir. Mercimek, nohut ya da yan�nda t�ketece�iniz bir yo�urtla makarnay� da birle�tirebiliriz. Ama karbonhidrattan ka��nmak do�ru bir y�ntem de�il" diye konu�tu.
"S�T VE S�T �R�N� T�KET�N"
Diyabet hastalar�n�n t�ketmesi gereken en �nemli �eyin s�t �r�n� oldu�unu s�yleyen Gizem K�se, bunun sebebini s�t �r�nlerinin b�t�n makro besin ��elerini bar�nd�rmas� olarak a��klad�.
K�se, "Hem karbonhidrat, hem protein, hem ya� i�eriyor. Bu y�zden ara ve ana ���nlerde mutlaka t�ketmeleri gerekiyor. S�t ve s�t �r�nlerinde porsiyon miktar�na �nem verilmeli. Bir kerede en fazla 3-4 ka��k t�ketilmeli ve m�mk�nse yar�m ya�l� tercih edilmelidir. Ya�s�z �r�n t�ketelim ve daha d���k kalorili olsun diye bir hata da yap�l�yor. O zaman da i�erisindeki kalsiyum ve D vitamini emilemiyor. Dolay�s�yla da ya�s�z beslenelim derken kemik erimesine yol a�abiliriz" diye konu�tu.
"TAZE MEYVEDEN UZAK DURMAYIN"
Diyabetli hastalarda v�cudun bazen ba����kl�k sistemini zay�flat�c� ��eler �retti�ine dikkat �eken K�se, "Bunun i�in de taze meyveden �eker i�eriyor diye ka��nmamak gerekiyor. Taze meyve porsiyonuna dikkat edilerek yan�nda ufak bir protein kayna�� ile t�ketmek gerekiyor. G�nde 2 porsiyon taze meyve ve taze sebze t�ketimini art�rmak gerekiyor" ifadelerini kulland�.
13.11.2019 - 41643
|