|
Yaz mevsiminde yayg�n g�r�len hastal�klardan biri olan besin zehirlenmesi genellikle hafif seyrederken, nadiren de olsa hastan�n hayat�n� kaybetmesiyle sonu�lanabiliyor. Besin zehirlenmesinin yaz mevsiminde s�k�a g�r�lmesinin nedeni ise s�cakl���n artmas�yla birlikte zararl� mikroorganizmalar�n besinlerde daha kolay �reyip, �o�alabilmeleri. D�nya Sa�l�k �rg�t�'ne g�re; besinlerle ta��nan vir�s, parazit, bakteri, toksin ve kimyasal maddelerden kaynaklanan 'besin zehirlenmesi' d�nyada her y�l yakla��k 600 milyon ki�iyi tehdit ediyor. Sa�l�k Bakanl��� verileri de; �lkemizde yine her y�l 5-6 milyon ki�inin besin zehirlenmesi sorunu ya�ad���n� belirtiyor. Besin zehirlenmesinden en �ok et, s�t, deniz �r�nleri ve yumurta sorumlu oluyor. Besin zehirlenmesinde ki�i kontamine, yani herhangi bir hastal�k etkeni bula�m�� olan g�day� yedikten ortalama yar�m saat ile 72 saat i�erisinde; mide bulant�s�, kusma, sulu veya kanl� ishal, kar�n a�r�lar�,kramplar ve ate� gibi belirtiler geli�ebiliyor. Ac�badem Dr. �inasi Can (Kad�k�y) Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzman� Evrim Demirel, "Herkesin hastal�k etkeni bula�m�� olan g�day� yedikten sonra verdi�i tepki ayn� olmayabiliyor. Kiminde hi� belirti g�r�lmezken kiminde ise ciddi yak�nmalar geli�ebiliyor. Belirtiler kesilmedi�inde ve �iddeti artt���nda hekime ba�vurmak ya�amsal �nem ta��yabiliyor" uyar�s�nda bulunuyor. Peki, besin zehirlenmesinden korunmak i�in hangi hatalardan ka��nmam�z gerekiyor? Ellerinizi s�k s�k y�kay�n Ellerimizle g�n i�erisinde hastal�k etkeni olan her t�rl� zemine temas ediyoruz. Bunun sonucunda da ellerimizden pek �ok hastal�k bula�abiliyor. �rne�in lavaboya giren bir ki�i ellerini kurallara uygun y�kamad���nda zararl� t�m mikroorganizmalar ellerinde kal�yor. Kirli ellerle temas da hastal�k etkeni bakteri ve vir�slerin g�daya bula�mas�na yol a��yor. Bu duruma '�apraz bula�ma' deniyor. Dolay�s�yla �zellikle herhangi bir pi�mi� veya pi�memi� g�daya dokunmadan �nce ellerinizi en az 20 saniye boyunca mutlaka sabunla y�kamal�s�n�z. �i� etleri di�er g�dalardan uzak tutun Al��veri� yaparken, yiyecekleri haz�rlarken veya saklarken; �i� k�rm�z� etleri, tavuk gibi k�mes hayvanlar�n�, bal�k ve kabuklu deniz hayvanlar�n� di�er g�dalardan uzak tutun.��nk� �i� olan bu t�r etlerde kolayca �reyen salmonellla, E.coli, staphylococcus aureus gibi bakteri ve vir�sler, sebze- meyveye bula�t�klar�nda besin zehirlenmesi geli�ebiliyor. Ayr�ca eti kesti�iniz tahta ile sebze do�rad���n�z tahta ayn� olmas�n. Yine et kesti�iniz b��aklar�, eti koydu�unuz yerleri ve ellerinizi; yemek pi�irmeye ba�lamadan �nce mutlaka sabunlu s�cak suyla y�kay�n. Bu �ekilde �apraz bula�may� �nlersiniz. Oda s�cakl�nda ��zd�rmeyin Y�ksek s�cakl��a dayan�kl� olmayan yiyecekleri (k�rm�z� et, k�mes hayvanlar�, bal�k, s�t, peynir�) ortalama 5 derecenin �zerinde olan s�cakl�klarda uzun s�re bulundurmay�n. Oda s�cakl��� ortalama 21-22 derece civarlar�nda oluyor ve bu ortamdaki yiyecekler d��ar�da kald�klar� s�re i�erisinde h�zla zararl� bakteriler �retiyorlar. "Bu nedenle buzlu�unuzdan ��karm�� oldu�unuz donuk etleri oda s�cakl���nda kesinlikle ��zd�rmeyin" uyar�s�nda bulunan Beslenme ve Diyet Uzman� Evrim Demirel, ��yle devam ediyor: "Donuk etinizin, pi�irme i�leminin bir g�n �ncesinde buzdolab�n�n i�inde ��z�nmesini sa�lay�n. E�er acil ��z�nmesi gerekiyorsa, mikrodalga f�r�n�n�z varsa buz ��zd�rme program�yla ��zd�r�p, ard�ndan h�zl�ca pi�irin. Mikrodalga f�r�n�n�z yoksa akan �l�k suyun i�inde h�zla ��zd�r�p yine bekletmeden pi�irin. Dikkat etmeniz gereken bir ba�ka �nemli nokta ise ��z�len etleri yeniden dondurmamak olmal�" Buzdolab�n�z� t�ka basa doldurmay�n Buzdolab�n�z�n dondurucu olmayan normal b�l�mlerinde s�cakl�k 5 derecenin �st�nde olmamal�, ��nk� s�cakl�k artt�k�a zararl� mikroorganizmalar �o�al�p �reyecektir. Ayr�ca yiyecekleri buzdolab�ndaki so�uk hava i�eride rahat dola�abilecek �ekilde yerle�tirmeli ve t�ka basa doldurmamal�s�n�z. ��nk� buzdolab�n� �ok doldurursan�z i�eride so�uk hava her besine ayn� derecede etki etmez ve bunun sonucunda yiyeceklerde mikroorganizmalar �remeye ba�lar. �zellikle s�cak mevsimlerde dolab�n kapa��n� �ok s�k a�arak i�erideki s�cakl���n artmas�na da yol a�may�n. Buzdolab�nda 1-2 saatten fazla bekletmeyin Beslenme ve Diyet Uzman� Evrim Demirel et gibi �ok h�zl� bozulan yiyecekleri hi� bekletmeden h�zl�ca so�utman�z veya dondurucuya kald�rman�z gerekti�ini belirterek, "�zellikle k�rm�z� et ve tavuk gibi k�mes hayvanlar�n� sat�n ald�ktan sonra buzdolab�nda 1-2 saatten fazla bekletmeyin; ya pi�irin ya da h�zla dondurucuya kald�r�n. Aksi halde besin zehirlenmesine neden olabilen mikroorganizmalar h�zla �o�al�p, �reyebiliyorlar" diyor. Son kullanma tarihlerine dikkat! G�r�n��leri ve kokular� hi�bir �ekilde de�i�mese bile son kullanma tarihleri ge�mi� yiyecekleri asla t�ketmeyin. �i�mi� veya �atlam��sa, almay�n! Beslenme ve Diyet Uzman� Evrim Demirel, konserve g�dalar�n �iddetli besin zehirlenmelerine yol a�abilece�ini belirterek, "Konserve kutular�n�n a��r darbeli, �i�mi� veya �atlak olmamas�na dikkat edin ve bu �r�nleri sat�n almay�n" diyor. Evde yapt���n�z konservelerin de yap�m esnas�nda kesinlikle hava almamalar� �ok �nemli. ��nk� hava alm�� �r�nlerde zehirlenmemize sebep olan zararl� mikroorganizmalar �rerler" diyor. Yumurtay� buzdolab�na yerle�tirirken y�kamay�n "Yumurta uygun ko�ullarda sat�n al�nmaz ve saklanmazsa �ok tehlikeli olabiliyor" bilgisini veren Beslenme ve Diyet Uzman� Evrim Demirel, �nerilerini ��yle s�ral�yor: "Salmonella ve E. Coli gibi bakterilerin bula�mamalar� i�in yumurtay� sat�n al�rken �zerinde hayvan d��k�s� ve kir olmamas�na dikkat edin. Yine ayn� nedenle �atlak yumurtalar� almay�n. Ayr�ca buzdolab�na asla y�kayarak kald�rmay�n. Bunun nedeni ise y�kand�ktan sonra yumurta kabu�unun �zerindeki g�zeneklerin a��larak hastal�k olu�turan mikroorganizmalar�n h�zla yumurtan�n i�ine girmelerine sebep olmas�. Yumurtay� kullan�m�ndan hemen �nce y�kay�p, pi�irmeli ve yine �zellikle �aprak bula� olmamas� i�in yumurtaya dokunduktan sonra ellerinizi iyice y�kamal�s�n�z. Etler iyi pi�mi� olsun Salam, past�rma ve �i� k�fte gibi �i� t�ketilen etler veya tercihen az pi�mi� etler de bakterilerin bula�mas� a��s�ndan risk olu�turuyorlar. �rne�in az pi�mi� olan tavuk etinde salmonella, k�rm�z� ette de bir t�r E.coli bakterisi �reyebiliyor. Bu nedenle bakterilerin yok olmalar� i�in etlerin iyi pi�mi� olmas�na dikkat edin. Haz�rl�k �ncesinde iyice y�kay�n Besin kaynakl� zehirlenmeler, kontemine olan (hastal�k etkeni bula�an) g�dalar�n t�ketilmeleri sonucu ortaya ��kan bir tablo. Bu nedenle besinleri pi�irmede kulland���n�z mutfak gere�lerini ve y�zeylerini, yeme�i haz�rlamadan �nce deterjanla �ok iyi y�kay�n.
16.6.2021 - 54213
|