D Vitamini Hakk�nda Her �ey

Sabri �lker Vakf�, son y�llarda g�ndemde s�k�a yer alan D vitamini konusunu masaya yat�r�yor.

D vitamini konusunda son y�llarda onlarca haber yap�l�yor. Baz� haberlerde v�cudun ihtiya� duydu�u D vitamininin, yeterli-dengeli beslenme ve g�ne� �����yla kar��lanabilece�i yer al�rken, baz� haberlerde ise mutlaka D vitamini deste�i al�nmas� gerekti�i belirtiliyor. G�da, beslenme ve sa�l�k alan�ndaki en g�ncel, bilimsel bilgiyi basit ve anla��l�r dilde topluma ula�t�ran Sabri �lker Vakf�, D vitaminiyle ilgili merak edilenleri ele al�yor.

D vitamini, fosforla birlikte kalsiyumun emiliminde ve kemiklerde depolanmas�nda g�rev al�r. Ayn� zamanda kandaki kalsiyum ve dolayl� olarak da fosfor d�zeyini de kontrol eder. Kalsiyum yetersizli�i ve/veya kalsiyum fosfor oran�ndaki dengesizlik, �ocuklarda ra�itizm, yeti�kinlerde ise kemik erimesi gibi sorunlara yol a�abilir. D vitamini kemik sa�l���n�n yan� s�ra kas i�levleri ve denge i�in de gereklidir. Kemikleri g��lendirmek ve kandaki D vitamini d�zeyini normal aral�klarda tutmak, �zellikle ya�l�larda g�r�len, d��me kaynakl� kemik k�r�klar�n� %20-30 oran�nda azaltabilmektedir. D vitamini'nin ya�l�larda, bili�sel i�lev kayb�, multiple skleroz, romatizmal eklem iltihab�, �eker hastal��� ve baz� kanser t�rlerine kar�� da (g���s, kolon, prostat kanserleri gibi) koruyucu olabilece�i belirtilmektedir. D�nya Sa�l�k �rg�t�, �ocuklar, gebeler ve emzikliler ile 50 ya� alt� yeti�kinler i�in g�nl�k 5 �g (≥ 200 Uluslararas� birim (IU), 51-65 ya� aras� bireyler i�in 10 �g (≥ 200 Uluslararas� birim (IU) ve 65 ya� �st� bireyler i�in 15 �g (600 IU) D vitamini al�m�n� �nermektedir.

D vitamininin temel kayna�� g�ne�tir ve ultraviyole B (UV-B, 280-315 nm) ���nlar�n�n cilde temas etmesi ve bu sayede ciltte olu�an baz� metabolik s�re�lerin sonunda �retilmektedir. Bu nedenle, D�nya Sa�l�k �rg�t�, her g�n, y�z ve kollar a��k olarak, yan�k olu�mayacak �ekilde, g�ne�in geli� a��s�na da ba�l� olarak yakla��k 20-30 dakika g�ne�lenerek yeterli D vitamini �retilebilece�ine dikkat �ekmektedir. �rne�in vardiyal� �al��anlar gibi g�n �����ndan yararlanamayan ki�iler ile evden pek fazla d��ar�ya ��kamayan ya�l�lar D vitamini yetersizli�i a��s�ndan risk ta��yabiliyor. G�ne� ���nlar�n�n artt��� bahar ve yaz aylar�ndan itibaren kullan�lan g�ne� koruyucu kremlerin D vitamini yap�m�n� nas�l etkiledi�i ise tart���l�yor. Bal�k karaci�eri, bal�k ya��, ya�l� bal�klar ve yumurta sar�s� D vitamini kaynaklar� aras�nda g�sterilse de, D vitamini a��s�ndan zenginle�tirilmemi� besinlerin D vitamini i�eri�inin olduk�a d���k oldu�u unutulmamal�d�r. T�rkiye'de ise D vitamini a��s�ndan bir iki besin haricinde bir zenginle�tirme s�z konusu de�ildir. G�nl�k D vitamini gereksinimini yaln�zca besinler ile sa�lamak m�mk�n de�ildir. Dolay�s�yla g�ne� ���nlar�ndan yeterli �l��de yararlanamayan ve/veya kronik b�brek hastal��� gibi baz� �zel sorunlar� olan birey ve hastalar D vitamini yetersizli�i a��s�ndan �nemli risk alt�nda olabilirler. Bu durumda oldu�unu d���nen birey ve yukar�da belirtilen hastalar�n mutlaka hekimlerine ba�vurmalar� �nerilmektedir. Ayr�ca D�nya Sa�l�k �rg�t� toplumsal d�zeyde D vitamini yetersizli�i sorunuyla kar�� kar��ya olan toplumlar�n D vitamini desteklerini kullanma ve/veya toplumda yayg�n olarak t�ketilen uygun besinleri D vitaminiyle zorunlu zenginle�tirme plan ve politikalar� konusunda de�erlendirme �a�r�s� yapmaktad�r. G�ne� ���nlar�ndan yeterli �l��de yararlanamayan Birle�ik Krall�k, �skandinav �lkeleri ve Kanada gibi �lkelerde, D vitamini ile zenginle�tirilme uygulamalar� yayg�n bi�imde ba�ar�yla uygulanmaktad�r. �rne�in; Kanada'da t�m i�me s�tleri D vitamini ile zenginle�tirilmektedir. G�nl�k toplam D vitamini al�m� i�in belirlenen �st d�zey a��lmamal�d�r. A��r� D vitamini al�m�, v�cut a��rl���nda istemsiz ve h�zl� kay�plar, yorgunluk, yer ve zaman alg�s�nda bozukluk, kusma veya kab�zl�k gibi sorunlara yol a�abilir.

11.7.2017 - 27960