"Covid-19 sonras�nda rehabilitasyon uygulamalar�n� h�zla hayata ge�irmek gerekiyor"

Fiziksel T�p ve Rehabilitasyon B�l�m� Uzman Prof. Dr. Deniz Evcik, yayg�n kas a�r�lar�n�n Covid-19 hastal���n�n ilk bulgusu olarak ��kt���n� s�yleyerek, "G�r�yoruz ki Covid-19 tablosu i�erisinde eklemlerinde tutulma ya�ad���n� g�r�yoruz. Eklemlerden ise en fazla el, bilek ve ayak bilek eklemlerinde tutulma ya�and���n� g�r�yoruz. �ncelikle do�ru bir de�erlendirme, a�r� y�netimi ve gerekli olgularda da rehabilitasyon uygulamalar�n� h�zla hayata ge�irmek gerekmektedir" dedi.

G�ven Sa�l�k Grubu Covid-19'un etkileri ve hastal�k sonras� rehabilitasyon s�reci ile ilgili bas�n toplant�s� d�zenledi. Toplant�da, G�ven Hastanesi�Fiziksel T�p ve Rehabilitasyon�B�l�m� Uzman Prof. Dr. Deniz Evcik,�G�ven �ayyolu Cerrahi T�p Merkezi Sa�l�kl� Ya�am Dan��man� Prof. Dr. Meltem Yal�nay ve �� Hastal�klar� Uzman� Yavuz Ma�rabac� a��klamalarda bulundu. Toplant� kapsam�nda, Covid-19 sonras� ya�anan kas-eklem sorunlar�, Covid-19'un ba��rsaklara etkisi ve hastal��a b�t�nsel yakla��m ve Covid-19'dan korunman�n p�f noktalar� da ele al�nd�.

'�LA�LARA BA�LI DA OLAB�L�YOR'

G�ven Hastanesi Fiziksel T�p ve Rehabilitasyon B�l�m� Uzman Prof. Dr. Deniz Evcik, rehabilitasyonun Covid-19 salg�n� ile birlikte gittik�e artt���n� s�yledi. Covid-19 salg�n�n�n ba�lad��� andan itibaren sadece akci�er tutulumunun �n planda oldu�unu belirterek, �unlar� kaydetti:

"Bu y�nde bir yo�unla�ma oldu. Ama ilerleyen zamanlarda g�rd�k ki, Covid-19 sadece akci�er tutulumu yapan hastal�k de�il, bununla birlikte ba�ta kas-iskelet sistemi olmak �zere bir�ok farkl� sistemi ve organ� tutan bir hastal�k konumundad�r. Kas-iskelet sistemi tutulumunu biz hem Covid-19 hastal��� d�neminde hem hastal�k ile birlikte verdi�imiz ila�lar�n yan etkisi olarak hem de �imdi 2 y�ldan sonra art�k g�ndemde olan 'Post Covid' dedi�imiz hastalar�n Covid sonras� d�neminden bahsetmek gerekiyor. Kas-iskelet sistemindeki tutuluma bakt���m�z zaman bir�ok �al��mada �lkeden �lkeye farkl�l�k g�stermekle birlikte y�zde 10 ile 75 aras�nda olduk�a geni� bir aral�kta tutulum var. Kas-iskelet sistemindeki bulgulara bakt���m�z zaman en b�y�k tutulumun yayg�n a�r�, halsizlik, yorgunluk ve eklem tutulumu ��l�s�nde oldu�unu g�r�yoruz. �zellikle yayg�n kas a�r�lar� Covid-19 hastal���n�n bir�ok hastada ilk bulgusu olarak kar��m�za ��k�yor. �lerleyen s�re�te g�rd�k ki, kas a�r�lar� devam ediyor, ila�lara ba�l� da olabiliyor. Covid-19 d�nemi sonras� da kar��m�za ��kabiliyor. Kas-iskelet sistemi tutulumunda miyalji, artralji, yorgunluk en s�k kar��la�t���m�z bulgulard�r. G�r�yoruz ki Covid-19 tablosu i�erisinde eklemlerinde tutulma ya�ad���n� g�r�yoruz. Eklemlerden ise en fazla el, bilek ve ayak bilek eklemlerinde tutulma ya�and���n� g�r�yoruz. �al��malar bunlar� g�steriyor. �ncelikle do�ru bir de�erlendirme, a�r� y�netimi ve gerekli olgularda da rehabilitasyon uygulamalar�n� h�zla hayata ge�irmek gerekmektedir."

'BU HASTALARA SIK RASTLAMAYA BA�LADIK'

Evcik, hasta olanlar�n hastaneye yatmasalar bile karantina d�nemlerinde �zellikle ya�l� olan grupta hareketsizli�e ba�l� olarak kaslarda erime ve g��s�zl���n s�kl�kla ya�and���n� s�yleyerek, "E�er hastan�n hastane yat��� varsa, yo�un bak�m s�recini ya��yorsa hareketsizli�e ba�l� olarak kaslarda erime, kuvvet kayb�, bas� yaralar� ve y�z� koyun yat�rmalar kar��s�nda uyu�malar�n, kar�ncalanmalar�n ve kuvvet kayb� hissinin oldu�unu g�r�yoruz. Yo�un bak�m s�recinden kurtuldu�umuz zamanda hastalar� tedavi i�in kulland���m�z baz� ila�larda da yo�un olarak kas-iskelet sistemi tutulumuna �ahit oluyoruz. Bunlar�n ba��nda y�ksek oranda kulland���m�z kortikosteroid etken maddesi olan ila�lar var. �zellikle yo�un bak�mda y�ksek dozda kullan�yoruz. Yine pandeminin ba��nda kulland���m�z sonradan kullanmaktan vazge�ti�imiz ila�lar var. Bunlarda yayg�n olarak kas tutulumlar� yapabilmektedir. D�nya Sa�l�k �rg�t� (DS�) bu iki y�ll�k s�re� i�erisinde hastalar iyile�se bile baz� klinik tablolar�n devam etti�ini g�stermektedir. DS� bu tan�mlamalarla ilgili bir tablo yapm��. ��yle diyor; e�er Covid-19 ile ilgili yak�nmalar�n�z 12 haftadan daha uzun s�r�yorsa, bu tabloda veya hastal�k geriledi, d�zeldi ama a�a�� yukar� 3 ay sonra kar��m�za ��kan bir klinik tablo var ve bu klinik tablo en az 2 ay devam ediyorsa ki bunlar i�erisinde yo�un olarak g�rd���m�z kas-iskelet sistemi tutulumlar�, eklem-kas a�r�lar�, yorgunluk, konsantrasyon bozuklu�u, anksiyete, depresyon ve solunum ile ilgili bulgular� i�eren bir klinik tablo buna da post-Covid ya da Long Covid denilen Covid-19 sonras� bir ba�l�k alt�nda incelemeyi uygun g�r�yor. Bu hastalara s�k rastlamaya ba�lad�k" dedi.

'COV�D-19 BA�IRSAK EP�TAL H�CRELER�NDE TUTULUM YAPIYOR'

G�ven �ayyolu Sa�l�kl� Ya�am Kamp�s� Sa�l�kl� Ya�am Dan��man� Prof. Dr. Meltem Yal�nay da, ba��rsaklar�n mikroorganizmalar�n en kalabal�k yer oldu�unu belirterek, �unlar� s�yledi:

"Ba��rsaklar�m�zdaki mikroorganizmalar�n ho�umuza giden ve gitmeyenleri aras�ndaki dengesizlikler ba��rsakta bozuklu�a sebep olmaya ba�l�yor. Covid-19'da g�sterildi ki, ba��rsakta disbiyozis (Ba��rsak mikrobiyotam�zda bulunan mikroorganizmalar�n dengesizli�i), iyi ve k�t� bakteriler aras�nda bir oran bozuklu�u varsa bu Covid-19 vakalar�nda daha �iddetli klinik seyir olmas�na sebep oldu. Covid-19 �ncesinde, s�ras�nda ve sonras�nda ba��rsak mikrobiyotas�n�n mutlak suretle g�z �n�nde bulundurulmas�n�, �zel analizlerle ortaya konulmas�n� ki bu mikrobiyom analizleri insan� �ok etkiliyor. �yi bir mikrobiyom analizi uygulad���n�z taktirde ki�ilere, vakalara; bu hastada, normal ki�ilerde olabilir. G�rd���n�z analiz ile birlikte ki�inin beslenmesini daha sa�l�kl� olu�turacak bir �ekilde d�zenleme, probiyotik dedi�imiz bir tak�m �zel desteklerle buradaki ortam� d�zeltme ve tekrar yap�land�rma �ans�na sahip oluyoruz. Covid-19 ba��rsak epital h�crelerinde tutulum yap�yor. Bu tutulum sonucunda ki�inin Covid-19 sonras�nda da disbiyotik bir mikrobiyotaya ge�i� yapt��� g�sterilmi�. Hastal�k sonras�nda da imm�n yan�t�n ba��rsak �zerinden desteklenmesi gerekti�i de yay�nlarla ortaya konuldu."

'COV�D-19 GE��REN K��� KONTROLLER ���N 1 AY BEKLEMEL�'

G�ven �ayyolu Sa�l�kl� Ya�am Kamp�s� �� Hastal�klar� Uzman� Dr. Yavuz Ma�rabac� ise, Covid-19 ge�iren ki�ilerde s�kl�kla rastlanan problemler ile ilgili, "Psikolojik olarak yetersizlik duygusu, 'hastal���m tamamen ge�ti mi' korkusu, fiziksel/harekete ba�l� bozukluklar ve baz� organlara ait problemler geliyor. Bu d�nemde ruh haliyle olduk�a etkili olan kontrols�z yemek yemek, hareketsiz ya�am ve stres art�yor.� Hastalar�n duygusal yemek bozuklu�u ya�amas� sonucu gizli �eker g�r�lme s�kl���nda da art��lar ya�anabiliyor. Covid-19 hastal��� ge�iren ki�i kontroller i�in en az bir ay beklemeli. ��nk� koronavir�s�n kandaki olumsuz etkilerinin ge�mesi ve hastal���n stabilite kazanmas� i�in bir ayl�k s�reye ihtiya� var. Sonras�nda da ki�inin t�m�yle fiziksel, ruhsal ve mental anlamda kontrol� yap�lmal�. B�ylece ki�i hem ruhsal olarak kendine g�ven sa�layacak hem de fiziksel olarak iyi oldu�unu saptam�� olacak.� Burada en �nemli nokta akci�erlerin kontrol edilmesi. Ki�inin daha �nce ge�irilmi� zat�rresi varsa bunun iyile�mesi �nemlidir" ifadelerini kulland�.

23.12.2021 - 58662