Covid-19 a��s�n� hamile kad�nlar olabilir mi?

Uzun zamand�r beklenen ve �zerinde �al���lan a�� art�k uygulanmaya ba�lad�, ancak hen�z herkes ula�abilecek mi belli de�il. Bunlar�n ba��nda da hamile ve yeni do�um yapm��, bebe�ini emziren kad�nlar geliyor. Bu kad�nlar�n a��ya ula��p ula�amayaca��, nerede ya�ad�klar�na ba�l� olarak de�i�iyor.

Pfizer-BioNTech a��s� i�in yap�lan deneylerde hamile ve emziren kad�nlara yer verilmedi. �irket, a��n�n hamilelere y�nelik riskiyle ilgili ellerindeki verilerin hen�z yetersiz oldu�unu s�yl�yor.

�rne�in �ngiltere'de ilgili kurumlar, bu verilerin eksikli�i ve belirsizlik sebebiyle, hamile ve emziren kad�nlar�n a�� program�n�n d���nda kalmas�na karar verdi.

ABD'de ise karar kad�nlar�n kendisine b�rak�lm�� durumda.

Peki �lkeler neden bu konuda ayr�l�yor, bu fikir ayr�l�klar� hamile kad�nlar i�in ne anlama geliyor?

Veriler ne g�steriyor?

Asl�nda �u ana kadar elde edilen veriler hen�z net bir �ey s�ylemiyor.

Johns Hopkins �niversitesi'nden hamilelerin haklar� ve sa�l��� �zerine uzmanla�an Dr. Ruth Faden, "Elimizde hi�bir veri yoktu, bu kadar." diyor. Faden'e g�re a��n�n hamile kad�nlar i�in �zellikle riskli oldu�unu g�steren hi�bir veriya da bu konuda yorumda bulunacak yetrli bilgi yok.

Pfizer, ABD'nin G�da ve �la� Dairesi (FDA) kurallar�n� takip etti�ini ve b usebeple hamile ve emziren kad�nlar� klinik deneylerin d���dna b�rakt���n� a��klad�. �irket, �o�unlukla hayvanlar �zerinde uygulad��� "Dart �al��mas�" ad� verilen geli�im ve �reme zehirlili�i" �al��mas�n� bitirmeden, hamile ve emziren kad�nlar� klinik deneylere dahil etmeyece�ini a��klad�.

Faden de di�er uzmanlar gibi, bunun klinik �al��malarda gelenekselle�en bir uygulama oldu�unu s�yl�yor:

"Pandeminin olmad��� zamanlarda yepyeni bir a�� �zerine �al���ld��� zaman, hamile kad�nlar�n sa�l�klar� �zerine �al��an ve hem onlar�n hem bebeklerinin sa�l���na kendisini adam��; bu konuda en makul �ekilde hareket eden ki�iler bile ilk a�amada hamile kad�nlar�n bu klinik deneylere dahil edilmemesi gerekti�ini s�yler. �al��malarn en ba��nda onlar� al�p da en �ne koyamazs�n�z."

Bioetikte, hamile kad�nlar�n "Kar���k pop�lasyon" olarak tan�mland���n� belirten Faden, "Ba�ka hi�bir �ekilde ayn� anda ikisi de etik kayg� olu�turan iki olu�umu bir arada g�rm�yoruz. Genel olarak kimse bebe�in sa�l���n� annenin sa�l���n�n �n�ne koymuyor. Ama bu noktada da hamile kad�ndan ilk duydu�umuz soru 'Bu durum bebe�ime zarar verir mi?' oluyor" diyerek etik tart��may� anlat�yor.

Normal �artlarda karma�a yaratan bu durum, bir pandeminin ortas�nda �ok daha karma��k bir hal al�yor.

Northwestern �niversitesi'nden kad�n do�um uzman� ve Anne ve Cenin T�p Toplulu�u'nun Covid-19 g�rev g�c� �yesi Dr. Emily Stinnett Miller, "�ok zor bir durumday�z" diyor:

"Kritik kararlar�n �ok h�zl� bir �ekilde al�nmas� gerekiyor ve bu �artlarda hamile kad�nlar� katman�n eksileri de art�lar� da var.

"Ciddi bir eksi olan veri eksikli�i art�k a�ikar. Bu klinik kararlar� almak i�in elimizde yeterli bilgi yok."

ABD ve �ngiltere'de neden uygulama farkl�?

Ayn� veri eksikli�i iki �lkede de oldu�u halde, hamile kad�nlarla ilgili iki �lkenin uygulad��� politik farkl�.

Dr. Faden, "Bu soruya �zellikle yan�t veren bir veri olmay�nca, bir sonraki soru 'Peki, ba�ka ne biliyoruz?' oluyor." diyor.

�ngiltere bu a�amada daha ihtiyatl� bir yolu tercih etti. �ngiltere Kamu Sa�l���'n�n internet sayfas�nda, "A��yla ilgili bilgilerin hamilelerin g�venli�i i�in bir kayg� olu�turmad��� g�r�l�yor" dense de kurumun hamilelere a��y� �nermeden �nce "Daha fazla klinik olmayan veriye ihtiyac� oldu�u" belirtiliyor.

Kraliyet Kad�n Do�um ve Jinekoloji �niversitesi'nin rekt�r� Dr. Edward Morris, "Hen�z Covid-19 a��lar�n�n hamile kad�nlar �zerindeki etkisiyle ilgili hi�bir klinik deney yap�lmad���n� g�z �n�nde bulundurursak, hamile ve emziren kad�nlara a��n�n rutin kullan�m�n� tavsiye edebilece�imiz bir kan�t olmad���n� s�yleyebiliriz." diyor.

Ancak ABD'deki uzmanlar farkl� bir yolu tercih etti. Verilerin ve bilgilerin eksik oldu�unu a��klayarak karar� hamile ve emziren kad�nlar�n kendisine b�rakt�:

"Burada uzmanlar, a��n�n hamile kad�nlara zararl� oldu�una dair bilimsel olas�l���n ortaya ��kmad��� konusunda fikir birli�ine vard�." diyen Faden, yine de bu ihtimalin "S�f�r olmad���n�" hat�rlat�yor.

Covid-19 a��lar�n�n denemeleri son derece y�ksek h�zda yap�lm�� olabilir ancak hi�bir a�amay� atlamad�lar. Hem ABD hem �ngiltere'de a��ya onay veren kurumlar, izin verilen a��lar�n g�venli ve etkili oldu�unu; bu sebeple onay verildi�ini s�yl�yor.

Hamile kad�nlar ne yapmal�?

�ki �lkede de hamile ve emziren kad�nlar, a�� konusunda daha net bir tavsiye duymak i�in daha fazla bilgi edinilmesini beklemek zorunda.

Pfizer'�n a��s�n�n geli�im ve �remeyi nas�l etkiledi�ine dair �n �al��malar�n�n sonu�lar�n�n y�l sonuna kadar ��kmas� bekleniyor. Bu �al��malar tamamland���nda, �irket deneylerine hamile kad�nlar� da almaya ba�layabilir.

Deneyler yap�l�rken hamile kalan kad�nlar da oldu.

Bu kad�nlar da hen�z takip a�amas�nda, hamileliklerinin sonuna kadar ve do�um s�ras�nda da inceleme devam edecek.

Kraliyet Kad�n Do�um ve Jinekoloji �niversitesi, �ngiltere h�k�metine, hamileler ve emziren kad�nlar i�in de a��n�n uygun olup olmad���n� g�steren deneylere fon verilmesi �a�r�s� yapt�.

ABD'de de a�� olmay� tercih eden hamile ve emziren kad�nlar inceleme alt�na al�nacak ve b�ylece birka� ay i�erisinde baz� bilgilere ula��lm�� olacak.

�lkede ilk olarak sa�l�k �al��anlar� a�� oluyor. Amerika'daki sa�l�k �al��anlar� aras�nda a�� vurulmaya elveri�li 330 bin hamile ve emziren kad�n oldu�u tahmin ediliyor. Bunlar�n aras�nda a�� vurulmak isteyenler �zerinde inceleme de ba�layacak.

Faden, "Bu verilerin bize hamilelere �neride bulunabilmek i�in, kesin ve detayl� bir yorumda bulunmak i�in yeterli olmas� konusunda dua etmek zorunday�z." diyor.

Baz� hamile ve emziren kad�nlar ise �imdiden a�� vurulmak istemedi�ini s�yl�yor.

ABD'nin Ohio eyaletinde ya�ayan 35 ya��ndaki Joanna Sullivan, ilk bebe�ine hamile. Do�umun Haziran ay�nda olmas� bekleniyor. Sullivan, do�um yapana kadar a�� olmayaca��n� s�yl�yor:

"Herhangi bir sorun olup olmayaca��n� biliyorum. Ama bu benim ilk hamileli�im, ya��m�n da �ok gen� olmad���n� d���necek olursak, zaten burada normalden daha y�ksek risk var."

Di�er hamile kad�nlar�n bu konudaki g�r��lerini �nemsedi�ini s�yleyen Sullivan, �ok say�da kad�n olumlu yakla�sa da kendisinin a��dan �ekindi�ini belirtiyor.

�ngiltere'nin Gloucestershire b�lgesinde ya�ayan 34 ya��ndaki Amy Collender de, emzirirken a�� olabilece�ini s�yl�yor. Bunun sebebi de o�lunun art�k iki ya��na gelmi� olmas�:

"E�er o�lum yeni do�mu� olsayd� a��y� vurulmayabilirdim. Hamile olsayd�m da muhtemelen vurulmazd�m."

�ki kad�n da daha fazla bilgiye sahip olman�n daha iyi olabilece�ini belirtiyor; ancak ikisi de buna olanak sa�layacak klinik deneylerde yer almak istemiyor.

Sullivan, "��te as�l sorun burada. Klinik deneylerde neden hamile kad�nlar�n yer almad���n� anl�yorum. Kim bebe�ini riske atmak ister ki?" diyor.

Ancak Faden, Covid-19'a kar�� geli�tirilen ve ba�ar�l� oldu�u kan�tlanan a��lar�n hamile ve emziren kad�nlar� da kapsamas� gerekti�i g�r���nde:

"E�er hamile kad�nlar�n olabilece�i bir a��m�z yoksa, pandemiye kar�� etkili bir a��m�z olamaz. Nokta."

22.12.2020 - 50037