�ocuklar�n vegan beslenmesi sa�l�kl� m�?

D�nyan�n bir�ok b�lgesinde, �ok say�da insan vegan diyete ge�meyi se�iyor, insanlar�n se�imini etkileyen unsurlar genellikle hayvan haklar�, iklim krizi ve sa�l�k yararlar� oluyor. Peki �ocuklar�n vegan olarak b�y�t�lmesi sa�l�kl� m�? Vegan aileler, Hintdistan mutfa��ndan neler ��renebilir?

Bitki temelli vejetaryen ve vegan diyetlerin yeti�kinler i�in daha sa�l�kl� oldu�unu tespit eden bilimsel �al��malar�n say�s� her ge�en g�n art�yor.

Hindistan'da yakla��k 400 milyon ki�i, yani n�fusun y�zde 39'u, vejetaryen oldu�unu s�yl�yor. Hindistan'daki vejetaryen yemeklerin b�y�k bir k�sm� da asl�nda vegan kategorisine girebiliyor, yani hayvansal hi�bir �r�n i�ermiyor. Tam tersine, �lkenin yerel tah�llara, bakliyata ve sebzelere dayal� �ok zengin bir yemek tarihi var.

�lkedeki vegan beslenme hareketi b�y�yor. Sosyal medyada vegan beslenmenin yararlar�n� savunan gruplar, yerel �r�nlerle yap�lan yemek tarifleri payla��yor, hayvan �r�nlerine asl�nda hi� ihtiya� duyulmad���na dikkat �ekiyor.

Bu s�re�te bir�ok vegan aile, �ocuklar�n� nas�l besleyecekleri sorusu ile kar�� kar��ya kal�yor. Uzmanlar, vegan diyetlerin �ocuklara olan etkisinin iyi de�erlendirilmesi gerekti�ini s�yl�yor, dikkatli beslenme planlar�n�n �izilmesini �neriyor.

Hindistan mutfa�� vegan ailelere yard�mc� olabilir

Ashish Humar Jain, 2010'da hen�z 28 ya��ndayken, s�t end�strisinde hayvanlar�n g�rd��� k�t� muameleyi g�steren bir video izledikten sonra e�iyle birlikte vegan bir diyete ba�lamaya karar verdi�ini anlat�yor.

Jain, e�inin o d�nemde hamile oldu�unu ve Hindistan'�n �ndore kentinde ya�ayan �iftin �ocuklar�n� da vegan yeti�tirmeye karar verdi�ini s�yl�yor.

Vejetaryen yemek �e�itlili�inin bol oldu�u Hindistan sofras�n�n �ifte bu s�re�te �ok yard�mc� oldu�unu payla�an Jain, bitki ve tah�llar�n asl�nda �ok y�ksek besin de�erine sahip oldu�unu s�yl�yor ve Hint mutfa��n� vegan ailelere tavsiye ediyor.

Kerala'da b�y�yen ve 2014 y�l�nda �spanya'ya ta��nan 33 ya��ndaki Bhavya Chandra Prem ise �niversite �a��nda Cowspiracy: S�rd�r�lebilirli�in S�rr� gibi hayvan haklar�n� inceleyen birtak�m belgeseli izledikten sonra vegan olmaya karar verdi�ini anlat�yor.

2020'de hamile oldu�unu ��rendi�inde diyetini de�i�tirmek istemedi�ini s�yleyen Prem, doktoruyla g�r��t���n� ve y�ksek proteinli vegan bir diyet ile bu s�rece devam etti�ini belirtiyor.

Prem, "�e�itli mercimekli yemekler, bakliyatl� t�rl�ler, sebzeli �orbalar, tofu ve soya �r�nleriyle beslendim. En sevdi�im ma� fasulyesiyle yap�lan, Hindistan cevizli bir t�rl�yd� " diyor.

Klinik Diyetisyen olan Edwina Raj, Hint yeme�inin veganlar i�in �ok uygun oldu�unu s�yl�yor, sa�l�kl� protein t�ketimi i�in esmer ve siyah pirin� t�rlerini, mercime�i, kurutulmu� bezelyeyi ve fas�lyeyi tavsiye ediyor.

Jain ise yerel ye�il yaprakl� sebzeleri, kimyon tohumunu ve susam� �neriyor.

�ocuklar i�in g�venli bir vegan diyet

�ocuklar�n beslenmesinde g�z �n�ndeki bulundurulmas� gereken en �nemli �ey, b�y�menin her �a��nda farkl� besin kaynaklar�na ihtiya� duymalar�.

�ocuklar, daha ufak porsiyonlar t�ketti�i i�in besin bak�m�ndan daha yo�un g�dalara ihtiya� duyuyor.

University College London �ocuk Sa�l��� Enstit�s�'nde Pediatrik Beslenme Profes�r� Mary Fewtrell, "�ocuklar�n midesi yeti�kinlere g�re �ok k���k, o y�zden besin de�eri olabildi�ince y�ksek yemekler yemeliler " diye anlat�yor.

Beslenme uzmanlar�, bebeklerin sa�l�kl� b�y�mesi i�in en faydal� �eyin anne s�t� oldu�unu s�yl�yor, anne s�t�n� b�rakan k���k �ocuklara verilecek vegan yemeklerin ise �ok iyi planlanmas� gerekti�inin alt�n� �iziyor. Uzmanlar, �ocuklarda �zellikle ette bulunan B12 vitamini t�ketimine dikkat edilmesi gerekti�ini, bunun ek takviye olarak verilebilece�ini s�yl�yor.

2016'da �talya'da vegan olarak b�y�t�len bir �ocuk, kan de�erlerinde ciddi kalsiyum d���kl��� tespit edildi�inde ailesinden uzakla�t�r�ld�. �talyan bas�n�na g�re bir ya��ndaki �ocu�un kilosu 3 ayl�k bir bebek ile ayn�yd�.

Kemiklerdeki mineral d���kl���

2021'de yap�lan ve Amerikan Klinik Beslenme Dergisi'nde yay�mlanan bir �al��ma Polonya'da 5-10 ya� aras� vegan, vejetaryen ve et ve hayvan �r�nleri yiyen �ocuklar�n sa�l�k durumlar�n� kar��la�t�rd�.

�al��mada vegan �ocuklar�n di�er �ocuklara k�yasla daha zay�f oldu�u ve kalp sa�l��� bak�m�ndan daha sa�l�kl� oldu�u tespit edildi. �te yandan vegan �ocuklar�n ortalama 3 santimetre daha k�sa oldu�u ve kemik k�tlelerinin daha d���k oldu�u saptand�.

Ara�t�rman�n yazarlar�ndan Antropoloji ve Pediatrik Beslenme Uzman� Jonathan Wells, "Vegan �ocuklar�n v�cudundaki ya� oran� daha d���kt� ve �ocuklar daha k�sa boyluydu. Ergenli�e daha ge� girme olas�l�klar� y�ksekti. Ergenli�e ge� giren �ocuklar�n daha uzun s�re boyunca b�y�d��� ve boylar�n�n daha uzun s�re uzamaya devam etti�ini g�rd�k " dedi.

Ara�t�rmac�lar�n endi�e verici buldu�u tek �ey, vegan �ocuklar�n kemiklerinde mineral d���kl���yd�.

Wells, "Kemikler 20'li ya�lar�n ba��nda olmas� gerekti�i yo�unlu�a ula��yor. Bu ya�larda hala mineral eksikli�i varsa bunun onar�lmas� zor. Kemikleri zay�f kalanlar�n ileride osteoporoz gibi hastal�klar� ge�irme olas�l��� daha y�ksek " dedi.

�al��mada et ve hayvansal �r�n yiyen �ocuklar�n protein a��s�ndan, vejetaryen �ocuklar�n ise kalsiyum a��s�ndan zengin oldu�u tespit edildi.

Yap�lan di�er ara�t�rmalara genel olarak bak�ld���nda ise vejetaryen ve vegan diyetlerin �ocuklar i�in sa�l�kl� olabilece�i tespit ediliyor. Uzmanlar, vegan beslenen �ocuklar�n ve yeti�kinlerin yedikleri yemeklerin besin a��s�ndan dengeli olmas�na dikkat etmesini ve yan�nda vitamin takviyesi almas�n� tavsiye ediyor.

Di�er taraftan g�n�m�zde end�striyel �ift�ilikte hayvanlara verilen hormonlar�n �ocuklar i�in tehlikeli olabilece�ine dikkat �ekiliyor.

2.6.2022 0 - 61430