Kad�k�y �ifa Ata�ehir Hastanesi �ocuk Sa�l��� Klini�i uzmanlar�ndan Dr. Keyhan Fidan �ocuklarda g�r�len h�r�lt�n�n nedenlerini anlat�yor.
�ocuklarda h�r�lt�n�n bu kadar s�k g�r�lmesinin en �nemli nedenileri hava yollar� k�k�rdaklar�n�n daha yumu�ak ve b�y�klere g�re �ap�n�n �ok daha dar olmas�d�r. Bu darl��a enfeksiyon veya alerji eklenince, kanal �ok daralarak, nefes al�rken ve veririken havan�n zorlanarak ge�mesine neden olmaktad�r.
Bron�iol da enfeksiyona ba�l� bir balgam art��� da olaca��ndan zorlanarak giren ��kan hava �sl�k sesine benzer bir sesin ��kmas�na neden olmakta, balgam� yerinden oynatmakta (bir bak�ma fokurdatmakta) ve bu kula��m�za h�r�lt� ya da h���lt� olarak gelmektedir.
Tabi ki bu arada zor giren ve ��kan hava oksijen al�m�n� azaltaca�� i�in beyin taraf�ndan idare edilen bir mekanizma ile �ocuk otomatik olarak daha s�k nefes almak isteyecek ve bu da s�k soluma olarak g�zlenecektir. Anne ve babalar bu nedenle h�rlt�l� nefes alma duyduklar�nda �ocuklar�n�n s�k nefes ald���n� tarif ederler. Ayr�ca karn�n�n s�k s�k inip kalkt���, sanki �ocuk karn�ndan soluyor gibi g�r�nd��� de g�zlemlenir. Ancak her ne olursa olsun h�r�lt�l� nefes al�p veren bir �ocukta balgam art���, iltihap, bron�larda kas�lma ya da yabanc� cisim gibi bron�lar� daraltarak hava ge�i�ini engelleyen bir durum vard�r.
H�r�lt� Ve Nefes Darl��� Nas�l Farkedilir?
Birinci olarak nefes say�s� artar.
�ocuk �ncelikle daha �ok hava ve oksijen alabilmek i�in burun kanatlar�n� a�ar. Bu �ocuklarda her nefes almada burun kanatlar�nda a��lma ve oynamalar g�r�l�r. Normal �artlarda nefes alma zorlu�u ve h�r�lt�n�n olmad��� durumlarda burun kanatlar� nefese kat�lmaz.
Ayn� zamanda �ocuk daha g��l� nefes almak i�in solunum kaslar� dedi�imiz diyafram, g���s kaslar�, boyun kaslar� vb. daha g��l� ve h�zl� kasar. Bunun sonucunda o kaslar�n oldu�u yerlerde g���s i�ine do�ru bir �ekilme olur. Al�nan ve verilen nefesdeki havan�n as�l zorlanmas� nefes verirken olur. Bunun nedeni nefes kaslar�n�n bu d�nemde daha az �al��mas�d�r. Bu nedenle h�r�lt� daha �ok nefes verirken olur. Bunu anne taraf�ndan c�z�lt� �eklinde, a�z�ndan gelen nargile sesi �eklinde, g��s� elleyince kedi m�r�lt�s� �eklinde olabilir.
Bazen ise horultu �eklinde olabilir. Ancak yukar�da belirtildi�i gibi bazen �st solunum yolu kaynakl� sesler de h�r�lt� ile kar��abilir. Bu nedenle �zellikle k���k bebek ve �ocuklarda iyi bir �st solunum yolu ve akci�er muayenesi yapmak gerekir. Dikkatli bir �ocuk doktoru solunum say�ns�nda art���, bahsedilen �ekilmeleri, akci�eri dinleyince kulakl�ktan gelen �sl�k sesini (sibilans denir) fark edebilir. Yaln�zca bebeklerde e�er �zellikle huzursuza solunum seslerini de�erlendirmek zor olabilir.
�ocuklarda H�r�lt�l� Nedenleri Nelerdir?
�ocuklarda bron� daralmas�na akci�erin bir b�l�m�n� ya da t�m bron�lar� ilgilendiren daralmalar h�r�lt� yapabilir. Bu neden genellikle bron�un i�inden kaynaklanan mikrobik olan ya da olmayan iltihabi nedenlerdir.
Bunlar�n ba��nda �ocuklarda en s�k 6 ay ile 3 ya� aras�nda g�r�len bron�iolit gelir. K���k �apl� bron�lar�n s�kl�kla vir�sler taraf�ndan iltihab�d�r. �ocuklar�n yakla��k %10'u ilk 3 ya�ta en az bir kez bron�iolit ge�irir. Bunlardan yakla��k %30’u bir kez daha ge�irir. Bu �ocuklarda �nce vir�s�n yapt��� �st solunum yolu enfeksiyonu olan nezle ve grip bulgular� g�r�l�r arkas�ndan s�k��arak h�r�lt�l� nefes al�p vermeleri g�zlenir.
Ayr�ca bron�iolit ge�iren �ocuklar�n enfeksiyon etkeni vir�se kar�� a��r� ba����kl�k yan�t� verdi�i ya da aksine az ba����k yan�t verdi�i i�in etkenin uzun s�re bron�iolde kald��� iddia edilmektedir. Ancak bu �ocuklar�n ailesel bir alerjik hastal�k yatk�nl��� da olabilir.
Erken �ocukluk d�neminde bu saptanamayabilir. G�zde tutulmas� gereken bir ayr�nt� yap�lan �al��malarda ast�m�n ilk bulgusunun %70 oran�nda ilk 5 ya�ta ba�lad���d�r.
Yani bu ge�irilen bron�iolit ast�m�n ilk ata�� da olabilir. Yineleyen bron�iolit tablosu bu 3 neden a��s�ndan riskin oldu�unu g�sterir. Ancak yineleyen bron�iolit veya h�r�lt�l� solunum yak�nmas�n�n oldu�u durumlarda bu 3 ana neden yan�nda kistik fibrozis gibi do�u�tan gelen akci�er hastal�klar�, do�umsal akci�er anomalileri, mideden yemek borusuna oradan da akci�ere olan ka�aklar�n oldu�u (gastro�zafageal refl�) di�er bir �ok hastal�k da ay�rt edilmelidir.
Solunum sisteminin �st k�s�mdaki a��z - burundan ba�layarak en alt k�s�mdaki k���k bron�lara kadar olan seviyelerde enfeksiyonlar d���nda bu yolu daraltan do�umsl anatomik bozukluklarda solunum s�k�nt�s� ve h�r�lt�ya sebep olabilir. Vask�ler halkalar, trakos�fageal fist�l, kistik higroma, g���s duvar� yumu�akl���, bron�iyal kistler laringeal web, laringeal kist ve vokal kord parezileri �rnek verilebilir.
10.3.2011 - 5836
|