�ocuklar �iddeti Unutmuyor

�lkemizde bir�ok �ocu�a ebeveynleri ya da yak�n akrabalar� taraf�ndan fiziksel �iddet uyguland��� tahmin ediliyor. Fiziksel �iddetin neden oldu�u duygusal travman�n, fiziksel yaralar kadar �abuk iyile�medi�i de biliniyor. Central Hospital'dan Uzm. Psikolog Aycan Bulut uyar�yor: " �ocuklardaki duygusal zarar�n etkisi genellikle ergenlikte ya da ebeveyn olduklar�nda ortaya ��kar. "


�iddetin yol a�t��� psikolojik sorunlar kal�c�d�r

Aile i�i �iddet; aile �yelerinden birinin di�erini duygusal, fiziksel ve cinsel istismara maruz b�rakmas�, sosyal olarak izole etmesi ve maddi a��dan kontrol etmesi ya da yoksun b�rakmas� gibi davran��lar� i�erir.

�iddete tan�k olmak bile �ocuklar� etkiler

Ev i�indeki �iddete tan�k olmak �ocuklar� ve �ocuklar�n geleceklerini ciddi bir bi�imde etkiler. Sald�rganl�k ve �iddet gibi davran��lar d��ar�dan ��renilir. �ocuk �iddete maruz kald��� zaman ayn� �iddeti hatta fazlas�n� etraf�ndaki ki�ilere uygular. �o�u ebeveyn �ocu�un �iddetten etkilenmeyece�ini ya da �ocu�un ya�ad�klar�n� unutaca��n� d���n�r. Ancak �ocuklar unutmazlar. Aile i�inde �iddet g�ren �ocuklar�n, di�er �ocuklara nazaran daha y�ksek d�zeyde duygusal ve davran��sal sorunlar�n�n oldu�u bilinir. �iddet ve sald�rganl�k, ebeveyni model alarak ��renilir. �iddet, �ocuklar�n korku ve kayg� ya�amas�na, asabi olmas�na, uyku bozukluklar�na, davran��sal ve geli�imsel gerilemelere, fiziksel �ikayetlere, d���k benlik sayg�s�na, kendine ve ba�kalar�na kar�� g�ven eksikli�ine, uyum sorunlar�na, ders ba�ar�s�zl�klar�na, dikkat eksikli�ine, ileti�im problemlerine, asosyal ki�ili�in geli�mesine ve depresyona neden olur.

Sald�rgan ve �fkeli ki�iler fiziksel �iddet uygulamaya ihtiya� duyarlar. �fkeli ki�iler ayn� zamanda y�ksek sesle ba��rarak kar��s�ndaki ki�iyi sindirmeye �al���rlar. B�yle ki�ilerin ileti�im ile ilgili sorunlar� vard�r. Bu ki�iler, ba��rarak ve �iddet uygulayarak kendilerini ifade ederler. �zellikle kendilerinden k���k ve g��s�z ki�ilere kar�� �iddet kullanarak kar��s�ndakini sindirirler. Bu durum ebeveyn ile �ocuk aras�nda s�kl�kla ya�an�r. Halbuki �ocuklar bak�ma ve korunmaya ihtiya� duyarlar.

�ocuk �iddeti ebeveynlerinden ��renir

�ocuk ne yaparsa yaps�n, ders vermek ya da disiplin ��retmek i�in �ocu�a �iddet uygulanmamal�d�r. Bu durumda �ocu�un ��renece�i tek �ey �iddet uygulamakt�r. �ocuklar, hayat� ebeveynleriyle kurduklar� ili�kiden ��renir. �iddet olan bir evde �ocuk da ev d���nda �iddet uygulamaya ba�lar ve bu onun i�in do�ald�r. Ebeveynler, �ocuklar� do�du�u andan itibaren onlara kar�� sab�rl� ve ilgili davranmal�d�r. Bu durum, �zellikle s�k�nt�l�, stresli, yorgun ya da �zg�n hissedilen zamanlarda ya da �ocu�un bak�m�nda anne babaya yard�m edecek bir aile b�y��� olmad���nda zorla�abilir. Her ebeveyn bazen zor g�nler ge�irebilir ya da olan bitenin ac�s�n� �ocuklardan ��kard�klar� zamanlar olabilir. Bu, onlar�n iyi ebeveynler olmad�klar�n�n g�stergesi de�ildir. Sorun odakl� olmak yerine ��z�m odakl� olmak gerekir. Onlar, sadece zorlu ko�ullarda uygun sorun ��zme becerilerini kullanamayabilirler. Yap�lmas� gereken daha sakin olan ebeveyni aktif hale getirmek ve a��r� tepki vermeden uygun sorun ��zme becerilerini geli�tirmektir.

Ebeveynler �ocuklar�na nas�l davranmal�?

�ocu�unuza zaman ay�r�n. �ocu�unuza sar�l�n, kucaklay�n, �p�n, dokunun, ona olumlu geri bildirimlerde bulunun, sevdi�inizi s�yleyin. �ocu�unuzdan ka�may�n, uzak durmay�n. S�ylediklerine ve d���ncelerine sayg� g�sterin. Ceza vermeyin. Olmas�n� istedi�iniz ki�i gibi �ocu�unuza davran�n. Fiziksel �iddet uygulamay�n. A�a��lay�c� �ekilde konu�may�n. �ocu�unuza sayg� g�sterin. Hata yapt���nda bile onun yan�nda olaca��n�z� hissettirin. E�er kontrol�n�z� kaybedip istemedi�iniz bir �eyi �fkeyle �ocu�unuza s�ylerseniz asla �z�r dilemekten utanmay�n. Bu �ekilde �ocu�unuz yeti�kinlerin de hata yapabilece�ini ve bunu a��klayabileceklerini g�r�r. Olumlu davran��lar� peki�tirici �ekilde davran�n. �ocu�unuzu takdir edin. �ocuklar i�in ilginin iyisi k�t�s� yoktur. �lgi ilgidir. Bu nedenle siz olumlu davran��� destekledik�e bu davran��lar �o�alacakt�r.

�ocuklarda �iddete ba�l� depresyon olabilir

Ailenin, �ocu�un depresyona girmesinde b�y�k etkisi vard�r. Aile i�i �at��malar�n, �zellikle de okuldaki ba�ar�s�zl���n �ocuklardaki depresyon riskini art�r�yor. Aile i�i �at��malar, �ocuk ve ergenlerde depresyon riskini artt�ran etkenlerin ba��nda geliyor. ��z�m zorla�t�k�a depresyon art�yor. Anne ya da babas� depresyonda olan �ocuklar, di�erlerine g�re daha fazla risk alt�nda. Okul ba�ar�s�zl��� da, depresyonu etkiliyor. Genellikle okulda ba�ar� yakalayamayan �ocuk ��k�nt� ya�ayarak depresyona giriyor. G�n�m�zde kendine g�veni az olan, kendini be�enmeyip ba�ar�s�z bulan �ocuklar�n da depresyona yakalanma oranlar� y�ksek. Psikiyatride benlik sayg�s�n�n d���kl��� olarak tan�mlanan bu durum, �ocu�un depresyona yatk�nl���n� artt�r�yor. �ocu�un ya�am�n� olumsuz etkileyen her t�rl� olay birer risk etmenidir: �iddet, bo�anma, �l�m, hastal�k, a��r ekonomik s�k�nt�lar gibi. 

�ocuklar bebeklikten itibaren her ya�ta depresyona girebilir. Bebeklerde depresyonun belirtilerini farkl�d�r. �iddetin tetikledi�i depresyon okul �ncesi d�nemde ilgisizlik, uykusuzluk ve kilo kayb� olarak kendini g�sterir. Bebeklik depresyonu ise farkl�d�r. �zellikle anneden ayr� kalarak cezaland�r�lan �ocukta huzursuzluk, a�lamay� takiben beslenme bozuklu�u, mide ba��rsak sisteminde sorunlar ve son olarak i�e kapanmaya varan bir sorun �eklinde depresyon belirtileri ortaya ��k�yor. Bu durumda bebek �evre ile ili�kiyi tamamen keser. Duru�u, bak��� dikkat �ekicidir. Anne bebe�e ilgi g�stermezse bebeklik depresyonu kal�c� olur. 

�ocuklarda depresyon farkl�d�r

Eri�kin depresyonuyla �ocuklarda g�r�len depresyon farkl�d�r. Eri�kinlerdeki depresif duygu durumu, i�e kapanma, konu�mama gibi belirtiler g�r�l�rken, �ocuklarda ise kolay k�zma, ba��rma �eklinde kendini g�sterir. Eri�kinlerde g�r�len a��r� i�tah a��lmas� �ocuklarda da olabilir. Ancak eri�kinlerde izlenen bulgulardan a��r� kilo kayb� yerine �ocuklukta, geli�im d�nemine g�re beklenen kilo art���n�n olmay��� tan� i�in yeterlidir, �ocuklarda kilo kaybetmesi ko�ulu aranmaz. K���k �ocuklarda �zg�n y�z ifadesi, hal�sinasyonlar, i�ine kapanma ve somatik belirtiler yani bedensel yak�nmalar daha s�k g�r�l�r. Depresyonda ya�la de�i�meyen en �nemli bulgular konsantrasyon bulgular�, uykusuzluk ve intihar d���nceleridir. Her ne kadar intihar riski ya�la birlikte artsa da �ok k���k �ocuklarda bile olabilen bir risktir. 

Kontrol�n�z� kaybedece�inizi anlad���n�zda ortamdan uzakla��n

�ocu�unuza kar�� kontrol�n�z� kaybedece�inizi hissetti�iniz zamanlarda derin bir nefes al�n ve i�inizden 10'a kadar say�n. Nefesinize odaklan�n. Kendinize sizi sakinle�tiren �eyler s�yleyin. �mkan�n�z varsa ortamdan uzakla��n ve sakinle�ene kadar bekleyin. �ocu�unuza mutlaka a��klama yap�n. Neye k�zd���n�z�, ne hissetti�inizi, ne d���nd���n�z� s�yleyin. Sorundan ka�may�n birlikte ��z�m bulun. T�m bunlar� yaparken, bir yandan onu ve kendinizi incitmekten ka��n�rs�n�z, di�er yandan da ona �fkenin nas�l kontrol edilebilece�ini ��retmi� olursunuz. Son olarak �ocu�unuza ve �evrenize kar�� �fkenizi azaltam�yorsan�z ve �iddet kullanmaya devam ediyorsan�z bir uzmandan yard�m alabilirsiniz.

28.6.2013 - 12897