�ocu�unuzun Ne Kadar S�v� �htiyac� Oldu�unu Biliyor Musunuz?

Su ba�ta olmak �zere, besinlerin i�eri�inde bulunan, g�r�n�r g�r�nmez su s�v� olarak tan�mlan�r. Bireyin g�nl�k s�v� gereksinimi ise; i�ti�i su, di�er i�ecekler ile yedi�i besinlerin i�indeki su ile kar��lan�r.

Ya�am i�in elzem olan su; yedi�imiz besinlerin sindirimi, emilimi, h�crelere ta��nmas�, h�crelerde ya�am ve sa�l�k i�in gerekli biyokimyasal tepkilerin olu�mas�, h�crelerin, dokular�n organ ve sistemlerin �al��mas�, metabolizma sonucu olu�an zararl� maddelerin ta��nmas� ve at�lmas�, v�cut �s�s�n�n denetiminin sa�lanmas�, eklemlerin kayganl���n�n sa�lanmas� gibi �nemli g�revlere sahiptir.

Su, d�nyada ve v�cudumuzda en bol bulunan maddedir. Mesela 3.5 kg a��rl���ndaki yeni do�an bir bebe�in yakla��k 2.5 kg'� sudur. V�cudun su dengesinin korunmas� "hidrasyon " olarak tan�mlan�r. Solunum yoluyla, idrarla, terle ve d��k� ile kaybedilen su miktar� ile i�ilen su, i�ecekler ve yiyecekler ile al�nan su miktar� aras�ndaki denge ile sa�lan�r.

Besin t�ketimi ile v�cutta olu�an zararl� maddeleri atmak, v�cut �s� dengesini sa�lamak i�in g�nde yakla��k 2.5 litre s�v� kayb� olur. S�cak havalarda, fazla fiziksel aktivite yap�ld���nda, fazla proteinli ve tuzlu besinler t�ketildi�inde, terleme ve idrarla, v�cut �s�s�n� artt�ran ate�li hastal�klarda solunum yoluyla, ishalde ise barsak yoluyla s�v� kayb� artar. B�yle durumlarda v�cudun s�v� gereksinmesinde de art�� olur. V�cudun s�v� gereksinimi kar��lanamad���nda ise "dehidrasyon " durumu ortaya ��kar. V�cuttaki suyun dengede tutulmas�n�n ya�amsal �nemi vard�r ve bu dengeyi korumak i�in kaybedilen suyun mutlaka yerine konmas� gerekir.

Yaz aylar�n�n yakla�mas� ve s�cakl�klar�n artmas� ile birlikte, dehidrasyon �ocuklar i�in �nemli hale gelmektedir. �ocuklarda yeterli hidrasyonun sa�lanmas�, sa�l���n korunmas� ve t�bbi sorunlar� �nlemek i�in en basit yollardan biridir.

�ocu�unuzun ne kadar s�v� ihtiyac� oldu�unu nas�l anlayabilir siniz?

�zellikle de e�er �ocu�unuz a��z yoluyla s�v�lar� yeterli miktarda t�ketmiyorsa veya susama hissinin yetersiz olmas�na ba�l� olarak yine yeterli s�v�y� alm�yorsa? Bunun i�in en kolay yol �ocu�un ne kadar idrar ��kartt���n� takip etmektir. Bebekler g�nde en az 4-8 kez alt bezlerini �slat�rlar, �ocuklar ise g�nde 4-8 kez idrara ��karlar. Bununla birlikte �ocu�unuzun ne kadar s�v� almas� gerekti�ini hesaplayabilir ve g�n i�inde ald��� s�v�lar�n takibini yaparak hidrasyonunu sa�layabilirsiniz. �ocu�un ya��, b�y�kl���, aktivite d�zeyi ve t�bbi ge�mi�ine dayal� olarak s�v� ihtiyac� de�i�kenlik g�sterebilir. S�v� ihtiyac�n� belirlemek i�in en basit metod Holiday-Segar Hesaplamas�'d�r. Bu metod �ocu�un a��rl���na dayan�r. Buna g�re a��rl���n ilk 10 kg'� i�in v�cut a��rl���n�n kg'� ba��na 100 ml, sonraki 10 kg i�in v�cut a��rl���n�n kg'� ba��na 50 ml ve 20 kg'�n �zerindeki her a��rl�k i�in v�cut a��rl��� kg'� ba��na 20 ml'dir. �rne�in 10 kg bir �ocuk i�in 1000 ml, 15 kg �ocuk i�in 1250 ml, 25 kg �ocuk i�in 1600 ml gibi.

Toplam s�v� al�m�n�n %70-80'i i�me suyu ve di�er i�eceklerden, geri kalan� ise besinler arac�l���yla kar��lan�r. �ocuklar i�in temel s�v� kayna�� yeti�kinlerde oldu�u gibi �ncelikle sudur. Suyla birlikte meyve ve sebze sular�, s�t, ayran, kefir gibi i�ecekler, ev yap�m� limonatalar, meyve ve bitki �aylar�, �orbalar, sebze ve meyveler s�v� al�m� sa�lanabilecek di�er �nemli kaynaklard�r. Su; karbonhidrat, protein, ya�, vitamin ve mineraller ile birlikte �nemli bir besin ��esidir. Fakat bir�ok �ocuk, ya� veya aktivite d�zeyine uygun yeterli suyu i�memektedir. �zellikle okul g�nlerinde hafta sonuna g�re daha az su i�ilebilmektedir. Burada okulda suya ula�amama veya okul tuvaletlerinin kullan�lmak istenmemesi gibi nedenler rol oynayabilmektedir. G�n boyunca ve okulda �ocu�un yeterli suya ula�abilir olmas� �nemlidir, bunun i�in beslenme �antas�na suyunda ilave edilmesi veya okullardaki su sebillerinin kullan�m�n�n aile ve ��retmenler taraf�ndan te�viki, ilgi �ekici su mataralar�n�n ve suluklar�n al�nmas� gibi uygulamalar �ocuklar�n daha �ok su i�melerine yard�mc� olacakt�r.

Su i�me al��kanl��� erken ya�tan itibaren kazand�r�lmal�d�r.

��nk� �ocuklar yeti�kinlerle k�yasland���nda v�cut k�tle oran�na g�re daha b�y�k bir y�zey alan�na sahip olduklar� i�in buharla�ma ile daha �ok su kaybederler. Terleme yetenekleri ve b�brek fonksiyonlar� daha az geli�mi�tir. S�cak ortamlardaki oyun veya egzersizler s�ras�nda yeti�kinlere g�re s�ca�� daha az tolere ederler, a��rl�klar�na g�re daha fazla metabolik �s� �retirler, susama duyarl�l�klar� daha d���kt�r ve daha fazla suya ihtiya�lar� olduklar�n� anlamayabilirler. Bu alanda yap�lan �al��malarda �ocuklarda yeti�kinlerle benzer bir h�zda dehidrasyon geli�ti�i g�r�lse de, �ocuklar�n v�cut s�cakl�klar� yeti�kinlerden daha h�zl� y�kseldi�i i�in, yeterli s�v�y� almalar� yeti�kinlerden daha �nemlidir.

S�cak havada oynayan ve egzersiz yapan �ocuklar�n yaln�zca su i�meye te�vik edilmesi yeterli de�ildir, izlenmeleri de gerekir. S�cak havada fiziksel aktivitenin bir sonucu olarak �ocuklarda kolayca dehidrasyon geli�ebilir ve bu durum yaln�zca ciddi de�ildir, ayn� zamanda ya�am� tehdit edici �zelliktedir.

Genellikle hafif dehidrasyon s�k susama ve sar� idrar gibi belirtilerle kendini g�sterirken, daha ciddi dehidrasyon ciltte, a��z ve dilde kuruluk, g�zlerde ��k�kl�k, griye d�nen deri rengi, deride k�zarma, s�cakl�k ve gev�eklik, g�zya��n�n olmamas�, idrar ��k���nda azalma gibi belirtilere neden olur.

Hidrasyonun sa�lanamamas� �ocu�un zihinsel performans�n� ve ��renme yetene�ini olumsuz etkiler. Halsizlik, ba� d�nmesi, ba� a�r�s� ve yorgunluk olu�umunun yan� s�ra dikkat ve konsantrasyon yetene�ini azalmas�na neden olur. Susuzluk hissedildi�inde haf�za, dikkat ve konsantrasyon gibi zihinsel performans fakt�rleri de %10 azalm��t�r. Susuzluk genellikle dehidrasyon ile v�cut a��rl���n�n %0.8-2'si kaybedildi�inde hissedilir. Bu oran 10 ya��ndaki 30 kg a��rl���ndaki bir �ocuk i�in 1-2 su barda�� (300ml) suya e�de�erdir. Bu esnada su i�iminin acil bir uyar� ve yeniden canland�rma etkisi vard�r. Su i�imi ile ilgili yap�lan pilot okul �al��malar�nda, ��retmenler su ihtiyac�n�n kar��lanmas�n�n verimli bir ��renme ortam�na katk�da bulundu�unu ve iyi al��kanl�klar a��lamaya yard�m etti�ini rapor etmi�lerdir. �ocuklarda dehidrasyon, idrar yolu enfeksiyonu, yatak �slatma, kab�zl�k gibi sa�l�k problemlerine de neden olabilir. Erkek �ocuklar�n %1'i ve k�zlar�n %3'� ya�amlar�n�n ilk 10 y�l�nda idrar yolu enfeksiyonu ile kar��la�maktad�r. �yi hidrasyon idrar yolu enfeksiyonlar�n�n �nlenmesinde �nemlidir.

�ocuklar�n s�v� gereksinimi ya�la birlikte de�i�ir. S�t al�m� azald�k�a i�eceklerle al�nan su giderek daha �nemli hale gelir. 0-1 ya�ta anne s�t� en iyi s�v� kayna��d�r. 6. aydan itibaren su ve tamamlay�c� besinler (mama, meyve, sebze suyu) anne s�t�ne destek olarak s�v� kayna��n� olu�turur. 1 ya� sonras� ise en iyi s�v� kayna�� sudur.

Hidrasyonun sa�lanmas� i�in ya� gruplar�na g�re �nerilen g�nl�k s�v� al�m d�zeyleri ��yledir:

1-3 ya� i�in 0.9 litre,

4-8 ya� i�in 1.2 litre,

9-13 ya� k�zlar i�in 1.6 litre, erkekler i�in 1.8 litre,

14-18 ya� k�zlar i�in 1.8 litre ve erkekler i�in 2.6 litredir.

Kusmas�, ishali, a��r� terlemesi olan , �ok y�ksek s�cakl�klara maruz kalan ve egzersiz yapan �ocuklar i�in bu miktarlar art�r�lmal�d�r.

Su d���nda s�v� olarak t�ketilecek s�t, ayran, kefir gibi i�ecekler ayn� zamanda kalsiyum i�erikleri ile kemik sa�l���n� destekler. Taze sebze ve meyveler ile bunlardan elde edilen

sebze ve meyve sular� da iyi s�v� kaynaklar�d�r. Ancak meyve sular�nda dikkat edilmesi gereken nokta, meyve sular�n�n �nemli vitamin ve mineralleri i�ermeleri yan�nda y�ksek oranda da �eker i�eriyor olmalar�d�r. Meyvenin kendisini yemek yerine suyunu t�ketmek hem daha fazla kalori almaya ve hem de daha az tatmin olmaya neden olur. Ayr�ca baz� meyve sular� asidiktir ve gazoz gibi �ekerli i�eceklerle birlikte t�ketildi�inde di�lere zarar verir. Bu nedenle meyvelerin kendilerini yemekte s�v� al�m�na destek olaca��ndan sular�ndan ziyade kendileri t�ketilmelidir.

Tatlar�ndan dolay� pop�ler olan asitli i�ecekler �ocuklar i�in daha �ekici gibi g�r�nse de hi�bir zaman suyun yerine ge�mezler. Kafein i�erikleri y�ksek olan bu grup i�ecekler, y�ksek asit i�erikleri ile di�ler i�in de zararl�d�r ve y�ksek kalorileri nedeniyle �ocukluk �a�� obezitesine zemin haz�rlarlar.

Yap�lan bir �al��maya g�re, okul �ncesi �ocuklar�n %15'i �nerilen g�nl�k enerji al�mlar�n�n neredeyse yar�s�n� �ekerli i�eceklerden kar��lamaktad�r. Bu i�ecekler besinsel a��dan yoksundur ve i�tah� azaltt��� i�in yemek zaman� �ocuklar�n besin ��esi al�m�na engel olur. Ayr�ca �ekerli i�ecekler su kadar susamaya neden olmad��� i�in �ocuklar�n daha az su i�mesine neden olabilir. Ev yap�m� limonatalar s�cak havalarda �zellikle bu asitli i�ecekler yerine alternatif olarak kullan�labilir. Suyun tad�n� sevmeyen �ocuklar i�in suyun i�erisine limon s�kmak veya meyve, sebze eklemekte suyu daha cazip hale getirecek uygulamalard�r.

10.8.2016 - 22304