|
Gece Alt Islatma Tedavilerinde Y�zde 98 Ba�ar� Sa�lanabilir
Gece yata��n� �slatan 5-18 ya� aras� �ocuklar� olan aileler i�in yatak, yorgan, �ar�af ve �ocu�un �ama��rlar�n�n �slan�p kirlenmesi, evin k�t� kokmas�, �ocu�un temizlenmesi ve okula yeti�tirilmesinin hep bir problem ve �z�nt� sebebi oldu�unu ifade eden �ntepe, “Gece alt �slatmas�n� baz� aileler problem olarak kabul etmez. �ocu�un tembelli�inden, yetersizli�inden oldu�unu d���nerek �ocu�u su�lar ya da cezaland�r�rlar. Halbuki bu duruma en �ok �z�len �ocuktur.
Gece Alt Islatma Sorunlar� Genetik mi?
“Day�s�-amcas� gece alt�n� �slat�yormu�, sonra ge�mi�, bizim �ocu�umuzda da ge�er”, “Tedavi olmazsa da ge�er, zaten tedavisi yokmu�, olsa da tedaviden sonra gene alt �slatmalar� oluyormu�” ya da en k�t�s� “Tedavi ettirmeyin, yoksa ileride mahzuru(!) olur” gibi yanl�� bilgilerden ya da utanma gibi bir sebepten dolay� �o�u aile bu problemi saklamakta ve ��z�m yollar�n� aramamaktad�rlar” dedi.
“Gece alt �slatmalar�n�n %70 oran�nda birinci derece akrabalarda da g�r�lmesi, tek yumurta ikizlerinde oran�n y�ksek olmas� gibi verilere dayan�larak, kal�t�m�n etkisi kabul edilmektedir. �eker ya da yalanc� �eker hastal���nda, �ok su i�meye ba�l� alt �slatmalar� olur. Ayr�ca idrar yollar� enfeksiyonlar�, kum ge�irme, ba��rsak parazitleri, kans�zl�k, kalsiyum, magnezyum, �inko eksikli�i A,B,D,E vitaminleri eksiklikleri, geniz eti, iri bademcikler de gece alt �slatmas� sebeplerindendir. Kans�zl�k, geniz eti gibi durumlar, uykuda kandaki oksijenin azalmas� (hipoksi) ve karbondioksitin fazlala�mas�na (hiperkapni) sebep olur.
Bu durumda uyku �ok a��rla��r ve merkezi sinir sisteminin b�t�n sistemler �st�ndeki kontrol� �ok zay�flar. Sinir ve kas sistemi hakimiyetinin azalmas�yla da gece alt �slatma meydana gelir.
Sonradan ba�layan gece alt �slatmas�, �ocu�un �ok ilgi g�rd��� ve kendisinin merkez oldu�u bir d�nem olan bebeklik d�nemine bilin� d��� geri d�nmesi ve orada kalmak istemesidir. Gece alt �slatma yoluyla �ocuk, anne baba ilgisinin uzamas�n� isteyebilir. Anne baba aras�nda ge�imsizlik ve aile i�i huzursuzluk olmas�, yeni karde� gelmesi gibi durumlarda gece alt �slatmalar� bir intikam alma ve tepki g�sterme yolu da olabilir.
�e�itli kayg�lar �ocukta depresyon yapabilir. Bu da uykunun a��rla�mas�na sebep olur. Gece alt �slatmas�, tik, kekemelik, t�rnak yeme, a��r� k�skanma, derslerde ba�ar�s�zl�k gibi problemlerden biri ya da birka�� ile beraber ise psikolojik kaynakl�d�r. Genel olarak hem gece hem g�nd�z idrar ka��rmaya, idrar yollar� iltihab� ya da kum d�kme de s�k rastlan�r. Bunlar yoksa ciddi psikiyatrik bozukluktan kaynakland��� d���n�l�r.
Gece alt�n� �slatman�n �nce sebebinin ara�t�r�lmas� gerekir. Bunun i�in idrar ve kan tahlili gibi kolay, ucuz, basit ara�t�rmalarla ba�lan�r. Ultrason ile b�brek ve mesaneye bak�l�r, solunumu engelleyen geniz eti, bademcik, kronik bron�it gibi rahats�zl�klar ara�t�r�l�p hi�bir mikrobik, organik sebep bulunmazsa, aile ve �ocukta psikolojik problem aran�r. Sebep bulundu�u zaman tedavi kolayla��r.” Dedi. �ntepe tedaviyi ise ��yle a��klad�.
“Bulunan sebebe y�nelik ila�lar verilir. Mesela idrar yollar�nda iltihap tespit edilmi�se, antibiyotik kullan�l�r. Psikolojik sebeplere ba�lan�rsa �ocukluk �a��nda g�venle kullan�lan bir antidepresan ila� kullan�l�r. Kullan�lan ilac�n uykunun a��rl���n� azaltmada �ok yarar� vard�r. Uykusu hafifleyen �ocuk gece idrar�n� tutabilir ya da uyanarak ihtiyac�n� g�r�r.
Ultrason ile mesane kapasitesi d���k bulunan �ocuklarda mesane geni�letici ila� verilir. �drar yollar�nda organik bozukluk bulunursa ameliyat ile d�zeltilmelidir. Geniz eti, iri bademcik sebebiyle nefes almada zorluk varsa bunlar da ameliyatla al�nmal�d�r. Kans�zl�k bulunursa kan yap�c� vitamin, demir, �inko ila�lar� ve diyet verilir. Kalsiyum eksikli�i d���n�l�rse, kalsiyumlu diyet ve ila�lar tavsiye edilir. �la� kullan�lmasa da ergenlik �a��ndan sonra gece alt �slatmas�n�n ge�me ihtimali vard�r.
Alt �slatma kendili�inden ge�ebilirse de tedavisi oldu�u i�in beklenmesi tavsiye edilmez. Gece alt�n� �slatanlar�n sadece % 1-2’si yirmili ya�lardan sonra da devam eder. Bu ki�ilerde organik bozukluklar�n olmas� ihtimali �ok y�ksektir. Tedavide kullan�lan ila�lar 30-35 y�ld�r kullan�lan ve g�venilirli�i ispat edilmi� ila�lard�r. Kullan�ld��� s�rada ya da ilerleyen y�llarda zarar� olacak yan etkileri yoktur.”
6.7.2010 1 - 1485
|