|
Anne ve baba bo�and���nda �ocuk bununla nas�l ba�a ��kar? �ocu�a yakla��m nas�l olmal�d�r? Kad�k�y�ifa Sa�l�k Grubu'ndan Uzman Psikolojik Dan��man ve Psikolog Yaprak Veziro�lu, bo�anm�� �iftlerin en �ok merak etti�i konular� derledi.
Bo�anma �ncesi
�at��malarda...
�ocuklar�n kavgalarda ebeveynlerden birinin taraf�n� tutmas� te�vik edilmemelidir. E�er �ocu�un taraf tutmas� istenirse, �ocuk ile di�er ebeveyn aras�nda ya�anacak so�ukluk �ocu�un su�luluk duymas�na yol a�arak onu olumsuz etkiler.
�ocu�un bo�anma nedenini anlayabilmesi i�in...
Bo�anma �ncesinde anne ve baba aras�nda �ocuklar taraf�ndan g�zlemlenen “�at��ma” ya�anm�� ya da ya�anmam�� olabilir. Baz� ebeveynler hi� kavga etmediklerini, bu �ekilde �ocuklar�n� koruduklar�n� d���n�rler. Oysa �ocuklar mutlaka neden-sonu� ili�kisini kurarlar. E�er bo�anma �ncesinde hi�bir �at��maya �ahit olmad�larsa, anne ve babas�n�n neden ayr�ld���n� anlayamazlar. Hatta okul �ncesi ya�takiler g�zle g�r�l�r bir problem yoksa sorunu kendilerinin yaratt���n� sanabilirler. Bunun tam aksi olan anne ve baba aras�nda tehdit, dayak, k�f�r, vb. i�eren b�y�k kavgalar da �ocuklar i�in �ahit olunmamas� gereken durumlard�r. ��nk� �ocu�un en g�vende hissetti�i yuvas� �at�rdamaktad�r ve bu durum �ocu�u korkutur. Ba��na neler gelece�ini bilememek �ocu�un huzurunu tamamen ka��r�r. Dolay�s�yla ne �ok �at��mal�, ne de s�t liman g�r�nen evlilikler bo�anmayla sonu�land���nda �ocuklar i�in sonu� olumlu olur. �ocuklar anne ve baba aras�nda bir sorun oldu�unu bildikleri zaman, ayr�lma haberini daha anlay��la kar��layabilirler.
Bo�anma haberi �ocu�a ne zaman verilmelidir?
Anne ve baba, bo�anmaya kesinlikle karar vermeden �ocukla bu konuyu konu�mamal�d�r.
Bo�anma haberi �ocu�a nas�l verilmelidir?
Anne ve babalar� en �ok zorlayan bu k�t� haberin �ocu�a verilme an�d�r. Birlikte mi, yoksa anne ya da baba tek ba��na m� bunu �ocu�a s�ylemelidir? K�t� haberin iyi bir s�ylenme �ekli maalesef yoktur. Bu nedenle �ocu�u �zmeden bunu s�ylemenin bir form�l�n� aramak faydas�zd�r. Yapman�z gereken �ey su�un kendinde olmad���n� anlamas�n� sa�lamak, bundan sonra neler olaca��n� anlatarak onu haz�rlamakt�r. Anne ve baba birlikte, detaya girmeden bo�anman�n nedeni (cinsellikle ilgili bilgilerden, birini k�t�leyen s�zlerden ka��narak), bundan sonra kimin nerede ya�ayaca��, ne s�kl�kla g�r���lece�i anlat�lmal�d�r. �ocu�un soru sormas�na izin vermeli, sorular onun anlayaca�� �ekilde cevaplanmal�d�r. �ocu�un kald�ramayaca�� �eyleri o g�n ve o an s�ylemek gereksizdir. �zerinde durulmas� gereken en �nemli �ey, anne ve baba bo�ansa bile, hala onun annesi ve babas� olmaya devam ettiklerini, ayr� evlerde de ya�asalar bunun hi� de�i�meyece�ini s�ylemektir.
�ocuk ne ya�ar...
Anne ve babas� bo�anan �ocu�un ya�ayaca�� en b�y�k ruhsal sorun, terk edilme korkusudur. Evden giden ebeveynin onu unutaca��n�, art�k sevmeyece�ini san�r. Bu da kendine g�venini zedeler. Kimisi anne ve babas�n� bu i�i ba�aramam�� olmakla su�lar, onlar� bir araya tekrar nas�l getirebilece�ini d���n�p durur. K�t� bir olay� kabullenememe, “yas” s�recinin en do�al par�as�d�r. Bir su�lu ararlar. �o�unlukla evden gideni su�larlar; ya da kavgalarda kim daha agresif idiyse onu. �zellikle okul �ncesi ya�takiler su�luluk, 6-8 ya�takiler �z�nt�, 8-9 ya��n �zerindekiler k�zg�nl�k duyarlar. Yeti�kinli�e yakla�m�� �ocuklar�n bo�anmay� kabullenmesi �ok daha kolay olur, ��nk� neyin neden oldu�unu daha iyi bilirler.
Bo�anma sonras�
* Her ya�taki �ocuklar bir s�re bebeksi davran��lar g�sterebilirler, �fkeli olabilirler, ya da hastaym�� gibi davranabilirler. B�yle zamanlarda cezaya de�il fazladan deste�e ihtiya� duyarlar.
* Hayat�n�zda bir�ok �ey de�i�ecektir (daha az para, daha az ilgi, daha fazla sorumluluk, yeni okul, yeni ev, yeni arkada�lar, vb.). Bunlar� anlayabilmeleri ve kabul etmeleri i�in onlara �efkatle ama kararl� bir �ekilde yakla�mal�s�n�z.
* Ayr�ld���n�z e�inizden �� almak i�in �ocu�unuzu g�rmeyi ya da ona destek vermeyi reddetmeyin.
* E�inize ne kadar k�zg�n olursan�z olun, onu �ocu�unuza k�t�lememeye �al���n. D�nyan�n en k�t� annesi/babas� da olsa, onun sahip oldu�u tek anne/babad�r. Bu da onu sevmesi i�in yeterlidir. Onu ele�tirdi�inizde �ocu�unuz sevdi�i birini sevmemek zorunda kalacak, bu da onu �eli�kiye sokup, su�luluk hissetmesine neden olacakt�r.
* D�zenli bir ziyaret program�n�n haz�rlanmas� �ok �nemlidir. �ocu�un kendini terk edilmi�, sevilmeye lay�k olmayan biri gibi hissetmemesi i�in ayr� ya�ad��� ebeveyninin onu ne zamanlar g�rece�ini bilmesi gerekir. Ancak o zaman kendini de�erli hisseder.
* Ayr� ya�ayan ebeveyn, g�r��me zamanlar�nda �ocu�uyla birlikte zaman ge�irmelidir. Bu vaktin s�kl���ndan �ok kalitesi �nemlidir. Nadiren bile g�r���lse, �ocuk “ben annem/babam i�in �ok de�erliyim” duygusunu ya��yorsa problem yoktur. Ancak �ocu�unu ald���nda onu bir y�k gibi g�r�p, babaanne/anneanneye b�rak�p, kendi hayat�n� ya�ayan bir ebeveyn �ocu�a bu duyguyu veremez.
* Onunla her g�r��t���n�zde �zel �eyler yapmaya gerek yoktur. S�radan vakit de ge�irseniz, �nemli olan birlikte olmakt�r. S�rekli hediyeler alarak kendinizi affettirmeye �al��may�n. Bu �ekilde onu sadece doyumsuz yapars�n�z. �ocuk her iki evde de normal, kurall� bir hayat ya�amal�d�r.
* Kendinizi k�t� hissediyorsan�z, �ocukla duygunuzu payla��n. Ama bunu yaparken dozaj�n� iyi ayarlamal�s�n�z. “�ok k�t�y�m, mahvoldum” gibi olumsuz �eyler yerine “bu g�nlerde kendimi k�t� hissediyorum, ama �stesinden gelece�im” gibi gelece�e y�nelik umutlu s�zler kullan�n.
* Karde�lerin birbirinden ayr�lmas� �ocuklar i�in ikinci bir y�k�md�r. Zaten aile par�alanm��ken, bir de karde�inden ayr�lmak �ocuk i�in zordur. Bu nedenle karde�lerin ayr�lmamas� �nerilir.
Bo�anma sonras� �ocuklarda g�r�lebilecek psikolojik problemler
�ocuklar bazen i�inde bulunduklar� duruma i�e kapanma ya da �fke ile kar��l�k verir. Utand��� i�in arkada�lar�yla g�r��meyen, evden ��kmayan �ocu�unuz i�in mutlaka yard�m al�n. Bazen de duygular�n� kontrol edemeyen �ocuk basit �eylere sinirlenir, vurur, k�rar, kendine veya etraf�na zarar verir. B�yle zamanlarda �fkeye �fkeyle kar��l�k verilirse �fke k��k�rt�l�r, k�zg�nl�k anneye/babaya y�nelir. Oysa �ocu�un �fkesini bo�altmas� beklenir, ondan sonra konu�ulursa, sakin bir ortamda sorunlar daha rahat ��z�l�r. �ocu�u susturmak i�in verilecek ceza ise onu daha fazla i�ine kapatacakt�r. Sonunda �fke kendine d�ner ve “ben k�t� biriyim” duygusu geli�ir.
�ocu�un duruma tepkisi normal s�n�rlar� a�arsa depresyon, kayg� bozukluklar�, uyku sorunlar�, okul sorunlar�, davran�� sorunlar� gibi ruhsal s�k�nt�lar ortaya ��kar. Bu durumda mutlaka bir �ocuk ruh sa�l��� uzman�ndan yard�m almak gerekir.
2.8.2013 1 - 13112
|