|
D�nya'da 303, T�rkiye'de ise 15 hastaya uygulanan biyonik g�rme tedavisinde, verimlili�i art�rmak amac�yla �stinye �niversitesi T�bbi Yapay Zeka Laboratuvar�'nda Ar-Ge �al��malar� ba�lad�. 5 ki�ilik ekip taraf�ndan y�r�t�len �al��malar� de�erlendiren Prof. Dr. Sacit Karam�rsel, "Ama� daha iyi bir g�rme alg�s�na ula�mak i�in rehabilitasyon s�reci ve beyin g�r�nt�leme y�ntemleri ile hastalar�n g�sterdi�i geli�me �zerinde �al��makt�r " dedi.
Halk aras�nda "tavukkaras� " ya da "gece k�rl��� " olarak adland�r�lan Retinitis Pigmentosa hastal���ndan dolay� g�rme yetisini tamamen kaybetmi� ki�ilere uygulanan biyonik g�rme tedavisi son y�llarda giderek yayg�nla��yor. �stinye �niversitesi N�rolojik Bilimler Ara�t�rma ve Uygulama Merkezi'nin amac� ise bu tedavi ile hastalar�n kazand��� yapay g�rmeyi kullanmay� ��renme s�re�lerine katk� sa�lamak.
"KODLAMA DEVREYE G�RECEK "
Ar-Ge �al��malar�yla biyonik g�rmeden yararlan�m ve kullan�m�n geli�ece�ini anlatan �stinye �niversitesi T�p Fak�ltesi Dekan� Prof. Dr. Sacit Karam�rsel, "N�rofizyoloji �al��an bir ki�i olarak beyin bilgisayar ara y�z�nde biyolojik dilde konu�an yaz�l�m�n geli�mesinde kodlaman�n (uyar�lar� beynin anlad��� dilden vermek) etkili olaca��n� s�yleyebilirim " dedi.
"BEYN�N D�L� ��Z�LD�K�E BA�ARILI OLUNACAK "
Beynin dilinin ��z�ld��� oranda ba�ar�l� olunaca��n� bildiren Prof. Dr. Sacit Karam�rsel, biyonik g�rmede kodlamayla g�r�nt� bilgilerinin �ifrelenerek g�rme siniri arac�l���yla beyne iletilmesinin sa�land���n�, al�nan performans�n rehabilitasyon sonras� kullan�ld�k�a geli�ti�ini, teknoloji geli�tik�e sistemin g�ncellenebildi�ini ve ��z�n�rl�k art���n�n m�mk�n oldu�unu belirtti.
TEDAV� S�REC� NASIL ��L�YOR
�stinye �niversitesi Yapay G�rme Projesi Koordinat�r� Dr. ��r. �yesi Nil�fer K�yl�o�lu, tedavinin uygulanaca�� hastalar hakk�nda �u bilgileri verdi:
"Tedavi, her iki g�zde g�rme alg�s� ���k hissi d�zeyine gerilemi�, ba�ka tedavi se�ene�ine sahip olmayan, daha �nceye ait yararl� g�rme haf�zas� olan, 25 ya��ndan b�y�k, bu tedavi ile yeniden g�rme konusunda istekli, genel anestezi alabilecek ileri retinitis pigmentosa (tavuk karas�) hastalar�na uygulan�r. Retinitis pigmentosa hastal���nda retinan�n sadece ����� alg�layan h�crelerinin 3'te 1'i hasarl�d�r. Retinan�n i� tabakalar�, g�rme siniri, g�rme yollar� ve g�rme merkezi sa�lamd�r. "
YAPAY G�RME SA�LANIYOR
G�rme sinyallerinin beyne iletildi�ini s�yleyen Dr. ��r. �yesi Nil�fer K�yl�o�lu, "Retina y�zeyine ameliyat ile yerle�tirilen chip, d�� �nite olarak adland�r�lan g�zl�kte yer alan mikro kameran�n kaydetti�i g�r�nt� sinyallerini wireless olarak alg�lay�p g�rme sinirinin beyne iletece�i �ekilde kodlamaktad�r. B�ylece hasarl� h�crelerin fonksiyon kayb� bypass edilerek, uyar�lar g�rme merkezine ula�t�r�lmakta ve yapay g�rme sa�lanmaktad�r. Tedavi s�reci uygun hasta se�imi, cerrahi operasyon, implant �zerindeki elektrotlar�n ki�isel olarak ayarlanmas�, sistem kullan�m�n�n ba�lat�lmas� ve rehabilitasyon (sistem oryantasyonu, g�z hareketleri, lokasyon alg�s�, el-g�z koordinasyonu, ���k yo�unlu�unun ay�rt edilmesi, hareketli obje takibi, �ekil ve harf tan�ma egzersizlerini i�eren) ad�mlar�ndan olu�maktad�r " diye konu�tu.
"BA�IMSIZ HAREKET KAB�L�YET� KAZANIRLAR "
Ameliyat sonras� s�re� ve rehabilitasyon periyodu hakk�nda bilgi veren Dr. ��r. �yesi Nil�fer K�yl�o�lu, "Aile veya arkada�lar�n deste�i �nerilmektedir. Rehabilitasyon ard�ndan verilen �evresel oryantasyon ve mobilizasyon e�itimi ile hastalar masadaki objeleri tan�yabilme, a��k-koyu renk giysileri ay�rt edebilme, hareket ya da park halindeki ara�lar� alg�layabilme, kap�, pencere, asans�r, otob�s, metro duraklar�n� saptayabilme, kald�r�m kenar� ve yaya ge�itlerini takip edebilme yetkinliklerini sergileyebilmektedir. Kafa travmas� ve yaralanmaya maruz kalma riskleri azalmakta, ba��ms�z hareket kabiliyeti kazanmaktad�rlar " ifadelerini kulland�.
G�rme engelli hastalar�n ameliyat� ba�ar�yla tamamland�ktan sonra 20 saat klinik, 20 saat kendi ortam�nda devam eden bir rehabilitasyon s�recinden ge�tiklerini s�yleyen Dr. ��r. �yesi K�yl�o�lu, biyonik g�rme tedavisinin yayg�nla�abilmesi i�in multidisipliner �al��malardan destek bekleyen alan�n 'rehabilitasyon periyodu' oldu�unun alt�n� �izdi. K�yl�o�lu, "Ne kadar �ok bilgi birikirse rehabilitasyon s�reci sonunda elde edilen verimlilik artacak ve sistem kullan�m� daha fazla say�da ki�iye faydal� olacak " dedi.
"TIP �LE YAPAY ZEKA B�RB�R�NE YAKLA�MALI "
�al��malar�n m�hendislik aya��n� y�r�ten �stinye �niversitesi M�hendislik Fak�ltesi Dekan� Prof. Dr. �etin Kaya Ko�, "E�er g�z-beyin ortak �al��mas�n�n bu kodlamaya nas�l yapt���n� anlarsak, sadece g�rme engellilere yard�m ediyor de�il ayn� zamanda normal insan g�rmesini de kolayla�t�rm�� ve zenginle�tirmi� oluruz. T�p ile yapay zeka birbirine yakla�maya ba�lad�. Yapay g�rme ise �zellikle �al��mak istedi�imiz bir alan. Burada bunun i�in bir ekip kuruyoruz " dedi. - �stanbul
10.8.2018 - 34597
|