|
Yeni do�an bebekler, g�zlerini d�nyaya a�t�klar� ilk andan itibaren tamamen savunmas�z bir durumda olur. Bebekler, her ne kadar anne babaya muhta� olsa da ufak reflekslerle kendini korumaya �al���r. Bu durum tamamen do�u�tan gelen bir �zelliktir. Bebe�in eline dokundu�unuzda, bebe�in parmaklar�n�z� kavramas� ya da y�z�ne yakla�t���n�zda g�zlerini k�rpmas� da bu durumun en �nemli g�stergelerindendir. Central Hospital'dan �ocuk Sa�l��� ve Hastal�klar� Uzman� Uzm. Dr. Hasan �nl�t�rk, bebek geli�imi i�in b�y�k �nem ta��yan refleksler hakk�nda bilinmeyenleri anlat�yor. �STEM DI�I TEPK�LER Refleksler, ki�ilerin ani geli�en olaylara kar�� verdi�i istem d��� tepkilerdir. Bu i�g�d�sel hareketler ki�ilerde do�umdan itibaren g�r�lmeye ba�lar. Refleksler, �zellikle bebekler i�in hayati bir �neme sahiptir. Bunlar�n ba��nda emme refleksi gelir. ��nk� bir bebe�in ya�am�n� s�rd�rebilmesi i�in anne s�t�n� alabilme kabiliyetine sahip olmas� gerekir. Bu nedenle bebek, kimsenin bir �ey ��retmesine ihtiya� duymadan emme refleksi ile beslenir. BEBEK GEL���M�NDE �NEML� �PU�LARI Bebekler i�in emme refleksi d���nda �nem ta��yan �e�itli refleksler vard�r. Bunlar aras�nda ise arama-emme refleksi, moro s��rama ve tonik boyun refleksi, y�r�me, yakalama ve aks�rma-�ks�rme refleksi say�labilir. Bu refleksler bebe�in santral sinir sisteminde herhangi bir problemin olup olmad���n� g�steren ipu�lar�d�r. Bu nedenle bebeklerin do�umun hemen ard�ndan mutlaka n�rolojik muayenelerin yap�lmas� gerekir. ARAMA-EMME REFLEKS� Bebe�in do�umuyla g�r�len arama-emme refleksi, tamamen beslenme i�g�d�s�yle ortaya ��kar. Bebe�in dudak �evresine ya da yanaklar�na dokunuldu�unda bebek otomatikman y�z�n� o y�ne do�ru �evirir ve emmeye haz�rl�k yapar. Bu refleks, 3 ile 7 aya dek s�rebilir. Arama-emme refleksi daha uzun s�reler devam ediyor ise anne babalar�n �ok dikkat etmesi gerekir. ��nk� 7 aydan fazla s�ren bu refleks, beyin hasar� habercisi olabilir. Arama-emme refleksinin hi� g�r�lmemesi ise beyin sap�nda do�umsal bozukluklar�, travma ve sinir sistemini i�ine alan a��r enfeksiyon durumlar�n� i�aret edebilir. MORO(SI�RAMA) REFLEKS� Yeni do�an bebeklerin sa�l�kl� oldu�unun bir g�stergesi olan moro (s��rama) refleksi, bebe�in duydu�u y�ksek seslere ve ani hareketlere verdi�i tepkidir. Cam veya kap�lar�n h�zla �arpmas� ya da bir cismin yere d��mesi durumunda bebe�in moro refleksi devreye girer. Bu refleks sonucu bebek, oldu�u yerde s��rar ve ellerini h�zla g��s�ne �eker. S��rama refleksi, genel olarak 3 aydan itibaren kaybolmaya ba�lar. Fakat bazen 6 aya kadar devam etti�i de g�r�lebilir. Bu refleksin g�r�lmemesi bebekte santral sinir sisteminin zedelenmesini ya da farkl� bir hastal���n bask�land���n�n habercisi olabilir. Bunlar�n yan� s�ra ani seslere ve hareketlere bebe�in tek bir k�sm�yla (sa� ya da sol) tepki vermesi, hareket etmeyen di�er kol ya da bacakta sinir felcinin veya k�pr�c�k kemi�inde k�r���n varl���n� g�sterebilir. Tek tarafl� s��rama refleksinin uzun s�rmesi ise beyin hasar�n� i�aret edebilir.
YAKALAMA REFLEKS� Bebe�in avucuna ya da ayaklar�na do�ru parmak veya herhangi bir cisim uzat�ld���nda bebek, i�g�d�sel olarak parmaklar�n� i�eri k�v�rarak cismi kavramaya �al���r. Bu durum yakalama refleksi olarak a��klan�r. Bebekte bu refleks, anne karn�ndaki 28. haftada ba�larken, do�duktan sonraki 2. ayda kendili�inden kaybolur. ��nk� bebek, 2 ayl�kken bilin�li olarak cisimleri yakalamaya ba�lar. Fakat bebe�in ayaklar�ndaki refleks 10. aya devam edebilir. Yine yakalama refleksinin g�r�lmemesi gibi durumlarda sinirlerde olu�abilecek bozukluklardan ��phelenilebilir. TON�K BOYUN REFLEKS� Yatar pozisyondaki bebe�in ba�� birden bire herhangi bir tarafa �evrildi�inde, otomatik olarak bebe�in kol ve baca��nda d��a do�ru a��lma g�r�l�r. Bu refleks do�umdan 3 ya da 4 hafta sonra daha belirgin �ekilde ortaya ��kar, 3 veya 4. ayda ise azalma g�sterir. Bu refleksin 4 aydan daha uzun s�rmesi serebral palsi hastal���n� ak�llara getirebilir. Y�R�ME REFLEKS� Koltuk altlar�ndan tutularak yere basmas� sa�lanan bebeklerde ad�m atma e�ilimi g�r�l�r. Gereken zamanda do�an bebekler ayak tabanlar�n� yere tam olarak basabilirken, erken do�an bebekler ayak parmaklar�n�n ucunda y�r�meye �al���r. Bu y�r�me refleksi do�umdan sonraki 4. aydan itibaren kaybolur. AKSIRMA-�KS�RME REFLEKS� Yeni do�an bebekler hava yollar�n� a�abilmek i�in yine i�g�d�sel olarak aks�rma �ks�rme refleksi ortaya ��kar�r. Bebekler bu refleks sonucu aks�rarak �st, �ks�rerek ise alt solunum yolunu temizler. Bebekler bu refleksini ise ya�amlar� boyu kaybetmez.
27.2.2017 - 26030
|