|
Y�r�me becerileri ile merak etti�i, dokunmak istedi�i her �eye rahatl�kla ula�abilir. Bunun i�in b�y�k bir heyecan duyar, onu engellemek istedi�inizde ise size b�y�k bir sinirle kar�� ��kabilir. �stedi�inin olmas� i�in sonuna kadar direnir.
���l�k ���l��a a�layabilir ya da kendini yerlere atabilir. Bu ufac�k olayda nas�l b�yle b�y�k tepkiler verdi�ine �a��rabilirsiniz. Baz� anneler bu durumda nas�l davranmas� gerekti�i konusunda ��z�ms�z kalabiliyor.
�ki ya�; anne babalar i�in zorlu bir d�nemdir. Bu konuda binlerce aileden sorular al�yoruz. T�m sorulara vermi� oldu�umuz cevap ayn�. “�natla�malar�n, bu ya�taki bir �ocuk i�in normal bir geli�im s�reci ve davran�� bi�imi oldu�udur.”
Bu Durumun Bir Sendrom Olarak Tan�mlanmas�n�n Nedeni Nedir?
�natla�malar ve a�lamalar kar��nda anne ile �ocuk aras�nda bir �at��ma s�reci ba�lar. Bu �at��ma s�reci; ailenin bu davran��lar kar��s�nda nas�l davranaca��n� bilememesinden kaynaklanmaktad�r.
�rne�in; �ocu�un televizyon kumandas� ile oynamak istemesi kar��s�nda anne kumanday� elinden almaya �al���rsa �at��ma ba�lar. Anne kumanday� neden almas� gerekti�ini anlatmaya devam eder ama a�lama bir t�rl� durmaz, hatta artarak devam eder.
Bu s�re�te art�k anne daha sinirlidir ve ses tonu daha da y�kselmi�tir. Konu kumanday� almaktan �ok anne ile �ocu�un m�cadelesi haline gelir. Sonu�; a�layan bir �ocuk, a�layan, sinirli ve t�kenmi� bir anne. �ocu�un yeti�kin ile s�k s�k ya�am�� oldu�u bu uzun inatla�ma s�re�leri sendrom olarak ifade edilmektedir.
�ocu�unuz Sizinle Neden �natla��yor?
�ki ya� d�neminin genel �zelli�i oldu�u i�in… Bu ya�; bilimsel kaynaklarda da inat d�nem, �zerklik d�nemi olarak tan�mlan�r. Yani �ocu�unuzun ya�am�� oldu�u bu davran�� s�reci geli�iminin do�al bir par�as�d�r.
�zerklik d�nemi; �ocu�unuzun kendisini ortaya koydu�u, istedi�i her �eyin yap�lmas� konusunda �srar etti�i, her �eyin sahibi oldu�unu d���nd���, istedi�i k�yafeti giymek istedi�i d�nemdir.
Bu �srarl� �abalar� sizi ne kadar yorsa, sinirlendirse de t�m bunlar� bir ge�i� d�nemi olarak kabul etmek ve bu d�neme her �ekilde haz�rl�kl� olmak zorundas�n�z. E�er bu d�nemdeki abart�l� tepkilerinin ya��n�n bir �zelli�i oldu�unu ve neler yap�lmas� gerekti�ini bilirseniz bu d�nemi daha rahat bir �ekilde atlatabilirsiniz.
G�n i�inde s�k engellendi�i i�in: �ki ya� d�nemindeki bir �ocu�un sa�l�kl� geli�imi i�in ke�fetme �al��malar�na izin verilmelidir. Kar��la�t��� her �ekil, her renk, her ses her farkl� nesne onun yeni bir �ey ��renmesini sa�lar.
Alg�lar�n� g��lendirir ve zihinsel geli�imini destekler. G�n i�erisinde �ocu�unuza y�neltti�iniz her “HAYIR!” kelimesi onu yeni �eyler ke�fetmek i�in engeller.
Bu nedenle bu kelimeyi kullanmamaya �zen g�stermelisiniz. Koruyucu ve kollay�c� tutum sergileyen, titiz, d�zenli, endi�eli annelerin bu davran��� daha �ok yapt���n� g�zlemliyoruz.
G�n i�inde yap�lan davran��lar� ile ilgili olarak s�rekli engellenmesi �ocu�unuzu sinirli yapar. Sinirli olan �ocu�unuz ise sizinle daha �ok inatla��r.
Dil geli�imi hen�z tam olarak tamamlanamad��� i�in: �ocu�unuzun dil geli�iminin yeterli d�zeyde olmamas� da �ocu�unuzu size kar�� daha inat yapabilir. Konu�arak kendisini ifade edemeyen, istek duygu ve d���ncelerini payla�amayan bir �ocuk daha sinirli olabilir.
�steklerini davran��lar� ile g�stermeye �abalayabilir. Kendisini yere atabilir, ba��na ya da size vurabilir. B�yle bir �ocuk size kar�� daha inat davran��lar sergileyebilir. Bu durumda �ocu�unuza kar�� daha anlay��l� ve sab�rl� davranmal�s�n�z.
Konu�amad��� i�in ne istedi�ini anlamaya �al���n ve ona uyumlu davran�n. Onunla inatla�mamaya �zen g�sterin ki bu durum bir sendroma d�n��mesin.
G�n i�erisinde yeterli d�zeyde enerjisini bo�altamad��� i�in: �ki ya� �ocu�unun enerjisi olduk�a fazlad�r. Her yere ko�ar, s�rekli hareket halindedir hoplar,z�plar. Her yere dokunmak ister.
Bu enerjinin kullan�lmas� geli�imi i�in �ok �nemlidir. Bu nedenle g�n i�erisinde �ocu�unuza enerjisini bo�altabilece�i geni� oyun alanlar� yaratmal�s�n�z. Parklar, oyun gruplar�, birlikte yap�lan keyifli y�r�y��ler �ok i�inize yarayacakt�r. Enerjisini bo�altamayan bir �ocuk daha huzursuz olur ve size her konuda daha �ok direnir.
Siz gergin oldu�unuz i�in: Evinin, e�inin , evlili�inin ,i�inin , �ocuklar�n�n ya da ya�am�n di�er alanlar�n�n sorumlulu�unu almak sizi bazen yorgun d���rebilir. G�n i�in gerekli enerjiye sahip olamad���n�zda daha gergin ve sinirli olman�z �ocu�unuzla ileti�iminize yans�yacakt�r. Sabr�n�z azal�r ve en ufak bir olayda bile daha b�y�k tepkiler g�stermenize neden olur. Bu tepkileri �ocuklar ka� ya��nda olursa olsun hissedebilir ve ayn� tepkilerle size cevap verebilir.
�ki ya��nda bir �ocu�a sahipseniz kendinize daha fazla zaman ay�rmal�s�n�z. Bir �ok anne bu zamana bir t�rl� sahip olamad���n� ifade ediyor ve �z�l�yor. K�sa molalar bile �ok i�e yarayabilir. ��len uykusunda okuyaca��n�z bir moda dergisi, bir keyifli kahve veya sevdi�iniz bir m�zik sizi dinlendirecektir. Bu molalar�; evi toparlama zaman� olarak de�il kendinizi toplarlama zaman� olarak kullanmal�s�n�z.
Sizinle “�natla�an” �ocu�unuza Nas�l Davranman�z Gerekir?
1) O dirense de siz onunla inatla�may�n. Siz yeti�kinsiz o �ocuk, siz ondan daha g��l�s�n�z unutmay�n.
2) Bu davran�� bi�iminin; ya��n�n ve geli�iminin bir �zelli�i oldu�unu hat�rlay�n.
3) Yapmas�n� istemedi�iniz bir davran��� var ise; k�zma, engelleme,ba��rma, cezaland�rma gibi davran��lar g�stermeyin. Bu davran��lar onun g�n i�erisinde size daha uyumsuz olmas� sonucunu yarat�r.
4) Yapmas�n� istemedi�iniz davran��la ilgili �ok fazla a��klamalar yapmay�n. Sizi anlamas�n� ve bir daha yapmamas�n� beklemeyin. Bu oto kontrol� kullanabilecek kadar hen�z b�y�medi. Bir�ok anne “Anlat�yorum, a��kl�yorum, g�zel g�zel konu�uyorum ama hala yapmaya devam ediyor.” �fadelerinde bulunuyor. Bu g�zel anlat�mlar�n�za daha b�y�k ya�larda daha olumlu tepkiler verebilecektir.
5) Yap�lmas�n� istemedi�iniz bir davran�� g�sterdi�inde oyunla ilgisini ba�ka bir y�ne �ekin. Bu ya� d�neminin dikkat s�resi �ok k�sa oldu�undan e�er yarat�c� olabilirseniz dikkatini inatla�t��� olaydan hemen da��tmay� ba�arabilirsiniz.
�rne�in: yeme�ini yememek i�in size direniyorsa bir portakal ya da elmay� komik bir kukla haline getirerek – sevimli bir ismi de olsun–bu kuklaya yeme�i yedirmek ya da g�be�ine bir isim takarak onu konu�turmak . Oyunlar� kullanarak �ocu�unuza istedi�iniz bir�ok davran��� yapt�rabilirsiniz. Bu oyunlar� yarat�rken olaylara �ocuk g�z�yle bakmay� deneyin. Direnme devam ederse ba�ka bir oyuna ge�in.
6) Oyunlar i�e yaramad���nda a��klamalar� ve ilgiyi kesin. Ba�ka bir i�le ilgilenin. K�sa bir s�re sonra a�lamas�n�n sonland���n� , sakinle�ti�ini g�receksiniz.
�ocu�unuzu bu d�nemde uyumsuz, iyi yeti�tirilmemi� ya da problemli bir �ocuk olarak asla tan�mlamay�n. 3 ya� sonras�nda size ve koymu� oldu�unuz kurallara uyum sa�layabilecek geli�im d�zeyine sahip olacakt�r. �ocu�unuz b�y�rken i�inde bulundu�u geli�im d�nemini �ok iyi tan�mal�s�n�z, ��nk� bazen normal olan davran��lar anne-babalar taraf�ndan problem olarak de�erlendirilebiliyor.
�ki ya� Sendromu ile ba�a ��kmakta zorlanan aile bir uzman deste�i alabilir. Aksi halde �ocukla ileti�im gittik�e bozulur,�ocu�un ki�ilik geli�imi olumsuz etkilenir, yemek-uyku gibi rutinlerde tepkiler artar, yemek yememe, uyku d�zeninde bozulma ve sinirlilik g�r�lebilir.
Psikolog Eda G�kduman
25.2.2011 - 5603
|