|
Nefroloji Uzman� Dr. Kadir G�khan At�lgan'�n verdi�i bilgiye g�re, "B�brek kisti hastal��� terimi geni� bir tan�m aral���d�r. ��nk� kal�tsal, geli�imsel, akkiz diye t�pta tan�mlanan do�umdan sonra herhangi bir d�nemde geli�ebilen �e�itlilik arz etmektedir. Kistler her tip b�brek kisti hastal���nda korteks dedi�imiz b�bre�in d�� k�sm�nda, meduller b�lge dedi�imiz b�bre�in i� katman�nda ya da kortikomeduller b�lge diyebilece�imiz b�brek katmanlar�n aras�ndaki s�n�ra yak�n her iki b�lgeyi kapsayabilir. Akkiz kistik b�brek hastal���nda altta yatan �nceye ait bir b�brek hastal��� veya b�brek yetmezli�i durumu yoktur. Genellikle her iki b�bre�i tutma e�ilimindedir. ��i s�v� dolu kesecikler �eklinde birden fazla say�da kistlerin varl��� ile tan�mlan�r. Herhangi belirti ya da bulguya rastlanmaz. �o�unca check-up ama�l� ya da ba�ka bir nedenden �t�r� yapt�r�lan ultrasonografi, bilgisayarl� tomografi, magnetik rezonans g�r�nt�leme gibi tetkiklerde tan� al�r ve nefrolojiye refere edilir.
Bununla birlikte her ne kadar hastalarda ge�mi�e ait b�brek hastal��� �yk�s� bulunmamaktad�r diye belirtmekle birlikte hemodiyaliz tedavisi alan hastalarda hemodiyaliz tedavisinin s�resi ile do�ru orant�l� olarak g�r�lme s�kl��� artmaktad�r. �remik durum dedi�imiz kanda �re de�erinin normalden y�ksek oldu�u durumlar�n provake edici �zelli�i literat�rde bildirilmektedir.
Hastal�kta net bir mekanizma tarif edilememekle birlikte literat�rde ge�en varsay�mlar �u �ekildedir:
1- Renal t�b�ler blok: B�brek t�b�l�, b�bre�imizi olu�turan nefron diye tan�mlad���m�z en k���k yap�s�n�n bir par�as�n� olu�turur. Burada olu�abilecek bir blok kist olu�umunu tetiklemektedir.
2- Kompansatuvar b�y�me: kronik b�brek yetmezli�i s�recindeki b�brek dokusu kayb�na ba�l� canl� kalan b�l�mlerde hipertrofi ve hiperplazi geli�imi t�b�ler dokularda da meydana gelir. Tubuler de�i�im esnas�nda geli�en transepitelyal s�v� ge�i�i kistlerin geli�imi ile sonu�lan�r. Provakat�r fakt�rlerden en belli ba�l�lar� b�y�me fakt�rleri ve onkogenlerdir.
3- �skemi : Primer ya da sekonder( son d�nem b�brek yetmezli�i ve diyaliz s�reci sonras�) nedenli b�bre�i besleyen damarlarda geli�en t�kan�kl�k ve bunun sonucu sekonder geli�en doku asidozu durumu k�s�r d�ng� i�erisinde dokunun ve onun yap� ta�� olan h�crelerin �l�m� ile sonu�lan�r. Bu sr��te epitelyal yap�larda olu�an de�i�im s�reci ile kistlerin geli�imine neden olaca�� d���n�lmektedir.
Hastal���n s�kl��� de�i�kenlik g�stermektedir. Amerika Birle�ik Devletleri'ne ait ulusal veri kay�t sistemine g�re prediyaliz d�nemde bu oran %7-22 aras�ndad�r. Diyaliz alan grupta ise diyaliz tedavisinin s�resin g�re art�� g�stermektedir. 3 y�l�n alt�da diyaliz tedavisi g�ren hastalarda bu oran %44, 3 y�ldan fazla s�redir alan hastada %79, 10 y�ldan fazla s�re hemodiyaliz tedavi alanlarda ise bu oran %90'� bulmaktad�r. Erkeklerde kad�nlara oranlara daha s�k g�r�lmektedir.
Genellikle belirti olmaks�z�n hastalar hayat�n� idame etmektedir fakat nadirende olsa kar�n i�i ya da b�brek i�i kanama, hemat�ri dedi�imiz idrarda kan bulunmas� durumu, yan a�r�s�, kolik tarz�(sanc�lanma) a�r�, kist enfeksiyonu g�r�lebilir. B�brek nakli sonras� d�nemde kistik formasyonun tekrarlamad��� y�n�nde yay�nlar olmakla birlikte nativ b�brekte kistik de�i�imin devam etti�ini belirten vaka sunumlar�da vard�r.
Akkiz b�brek kisti hastal���nda fizik muayenede b�brekler polikistik b�brek hastal���nda oldu�u gibi palpe edilebilir b�brek sadece b�brek i�i kanama olmas� halinde olur. Genellikle palpe edilemez. Histolojik de�erlendirmede de kistler aras� normal b�brek dokusu korunmu�tur.
Kistik b�brek hastal��� tan�s�nda tan� y�ntemi g�r�nt�leme teknikleridir. Bunlardan ucuz olmas� ve herhangi bir giri�imsel metoda gerek olmamas� nedeni ile ultrasonografi ilk tercihimiz olacakt�r. Ultrasonografide kistlerin komplike mi , nonkomplike mi oldu�unu, b�brek boyutlar�nda art��a neden olup olmad���n�, di�er organlarda tutulum olup olmad���n�, b�brek ekojenitesi ve komplike ise kist i�i ekojenitesini de�erlendirebiliriz. Komplike kistten kastedilen kist i�i s�v� birikimidir ve ultrasonografide izodens ya da artm�� ekojenite ile g�r�l�r. Bu kist i�i s�v� kan ve p�ht�la�ma var ise hiperekojen bir g�r�n�m ile kar��m�za ��kar. P�ht� formasyonu mu kanser geli�imi mi ayr�m� i�in dinamik bilgisayarl� tomografiye ihtiya� vard�r. Kontrastl� bilgisayarl� tomografi erken d�nem de�erlendirme ve b�brek kanseri yakalama a��s�ndan ultrasonografiye �st�nd�r. Prediyaliz hastalarda kontrast madde kullan�m�n�n sonu�lar� ve kistlerin bu d�nemde genelde k���k olmalar� nedeni ile �ncelikli tercih edilmez. Magnetik rezonans g�r�nt�leme ise bilgisayarl� tomografiyi tolere edemeyecek hastalarda bir di�er g�r�nt�leme y�ntemidir. Diff�zyon MR ise enfekte kist ayr�m�nda �zellikle multikistik b�brek hastal���nda anlaml�d�r.
Tan�da bir di�er y�ntem ise i�i s�v� dolu kistlerde kanama ve p�ht� formasyonundan ��phelenilen hastalarda b�brek kanserini d��lamak i�in kist aspirasyon biyopsisidir.
Yan a�r�s� ya da kolik a�r�s� �eken hastada narkotik(morfin, kodein)veya narkotik olmayan(parasetamol vb) a�r� kesiciler kullan�labilir. Aspirin ve �zellikle diyaliz hastalar�nda heparin kullan�m�ndan ka��n�lmas� gerekir.
Cerrahi tedavi gerektiren durumlar :
1. Ciddi kanama epizodlar� ge�iren hastalarda tedavi embolektomi ya da nefrektomidir.
2. �leri g�r�nt�leme y�ntemleri ile b�brek kanseri ��phesi varl���nda kist �aplar� 3cm'den b�y�k ise ya da 3cm'den k���k fakat komplike kistlerde nefrektomi �nerilir.
Tedaviye y�nelik �zel bir ila� grubu olmad��� gibi diyet i�in �zel bir form�l� bulunmamak-tad�r. Egzersiz i�in tek �nerimiz kanama epizodlar� d�neminde yatak istirahatidir.
Komplikasyonlar� :
1-Akkiz kistik b�brek hastal���nda b�brek kanserine d�n���m oran� normal pop�lasyona g�re 40 kat artm��t�r.
2- Kistik kanama bazen hemat�ri ile birlikte olabilir. Kist r�pt�r�ne ba�l� olarak retroperitoneal kar�n i�i kanama veya perinefrik dedi�imiz b�brek i�i kanama g�r�lebilir. Kanama nadiren hipovolemik �oka neden olacak d�zeydedir. Kist i�inde ya da kist �evresinde kalsifikasyon dedi�imiz kire�lenmeler g�r�lebilir.
3- Kist enfeksiyonu abse olu�umu ya da sepsis dedi�imiz enfksiyonun kana kar��mas� ile genel durum bozuklu�u hali g�r�lebilir.
6.3.2013 1 - 12172
|