|
"Anne, �ocuk okula gitti�inde b�t�n g�n onu bekleyece�ini, bunu yaparken onu �ok �zleyece�ini, birlikte ne kadar g�zel zaman ge�irdiklerini uzun uzun anlatt�k�a okula gitmeyi annesine ihanet etmekle e� anlaml� tutabilir ve okula gitmek istemeyebilir." Okul korkusunun, �ocuklar�n kurdu�u ba�lanma ili�kileri nedeni ile ortaya ��kt��� d���n�lmektedir. �ocu�un ba�lanma ili�kilerinin ilk nesnesi annesidir (ya da bak�m veren ki�idir). Anne ve �ocuk aras�ndaki ba�lanma �r�nt�s�n�n ve �ocu�un ba�lanma �r�nt�leri olu�turabilme kapasitesinin ne kadar sa�l�kl� oldu�u, ilk resmi ayr�l�k olan okula ba�lama ile test edilir. Tabi ki �ocu�un annesine ba�lanmas�n�n temel nedeni gereksinimlerinin kar��lanmas�d�r. Ancak anne ile ili�kinin temeli sadece a�l�k susuzluk gibi gereksinimlerin kar��lanmas� de�ildir. Bebe�in anneye ba�lanmas�n�n en �nemli nedenlerinden birisi, annenin bebekteki kayg�y� azaltma ve rahatlatabilme yetene�idir. Annenin bebe�in gereksinimlerini kar��layabilme derecesi ileriki d�nemde bir birey olarak davran�� kal�plar�n� olu�turma �zerinde olduk�a �nemli bir yere sahiptir. Erken �ocukluk d�neminde yani 2-7 ya� aras�nda, uyaranlara kar�� nas�l tepki verilece�i bi�imlenmektedir. G�ven duygusunu sa�layan anne gibi bak�m verenlerden ayr� kalmaya tahamm�l etmeye ba�lar. �li�kide oldu�u bireylerin iyi ve k�t� yanlar�n�n bulundu�unu ��renerek nesne s�reklili�i kazanmaya ba�lar. Oyunlarda hayal g�c�n�n etkileri ortaya ��kar. Kendi davran��lar� ile d�� d�nya aras�ndaki ili�kilerde ortaya ��kan kendisinin ve �evresinin duygusal ve soyut etkile�imlerini ��renmeye ba�lar. Korku, ka�m, ka��nma kavram ve davran��lar� da bu d�nem i�erisinde ��renilmektedir. Do�al olarak da bu d�nemin en belirgin korkusu ayr�lma korkusudur. �ocu�un geli�im s�recindeki olumsuzluklar nedeni ile olu�abilecek ayr�lma korkusu, ili�kinin di�er bireyi olan annede de bulunmaktad�r. Anne, �ocu�un kendisinden ayr�lmas�ndan rahats�zl�k duyar. Bunu a��k�a ortaya koyamayaca�� i�in dolayl� ve incelikli iletilerle �ocu�a aktar�r ve ��retir. Anne, �ocuk okula gitti�inde b�t�n g�n onu bekleyece�ini, bunu yaparken onu �ok �zleyece�ini, birlikte ne kadar g�zel zaman ge�irdiklerini uzun uzun anlatt�k�a okula gitmeyi annesine ihanet etmekle e� anlaml� tutabilir ve okula gitmek istemeyebilir. �al��malar, �zellikle ilkokul d�neminde olan �ocuklar�n %5'inin okul korkusu y�z�nden okuldan geri kalmakta oldu�unu g�stermektedir. Okul korkusu geli�tiren �ocuklar�n ki�ilik �zellikleri incelendi�inde genellikle ba�ar� kayg�s� olan, uslu, uyumlu ve a��r� onay bekleyen yap� ile kar��la��lmaktad�r. Ailenin dikkat etmesi �nerilen hususlar Okul korkusu ile ba�etmekte temel davran�� �ocu�un olabildi�ince �abuk okula devam etmesini sa�lamakt�r. Aile, �ocu�un okula gitmesi konusunda tutarl� davranmal�d�r. Okula devam etmek, kayg� olu�turan nedenlerden uzakla�arak yeni bir ba�lanma olu�mas�n� sa�layacak, korku nedeni ile ya�ad��� belirtiler azalacakt�r. Sonu�ta okula gitmek normalle�ecek ve memnuniyet verici bir durum haline gelecektir. Okula gitme zaman� gelince ann �babalar�n kendi kayg�lar�n� y�netmesi gerekmektedir. Ailelerin, �ocuklar�n�n korku ya�ayaca��na dair endi�eli d���nceleri duygu ve davran��lar�na yans�yacakt�r. Do�al olarakta �ocuklar�na da bula�t�racaklard�r. Aile �yeleri, �ocu�un okula gidece�i g�n�, s�radan bir g�n gibi ya�amalar� �nemlidir. �ocukla korkusunu ve nedenlerini konu�mak, onun d���ncelerinin ve duygular�n�n �nemli oldu�unu g�stermek a��s�ndan �nemlidir. Ancak s�rekli korku konu�ularak g�ndem haline d�n��t�r�lmemelidir. Do�rudan onu �zen bir �ey olup olmad��� konu�ulmal�d�r. Yaln�zca kendisini hasta hissetti�ini ve okulda ho�una gitmeyenlere ili�kin akl�na hi� bir �ey gelmedi�ini s�yleyebilir. Yine de konu�maya devam edip okul ya�am�n�n farkl� par�alar� hakk�nda konu�maya devam edilmelidir; �rne�in arkada�lar�, s�n�f �al��mas�, oyun alan�ndaki etkinlikler, okul yemekleri, okul tuvaletleri ve ��retmeni gibi. Konu�ma esnas�ndaki davran�� de�i�ikliklerini ay�rt etmeye �al���lmal�d�r. �rne�in belli bir arkada�� hakk�nda art�k hi� konu�mamas� ya da ��retmeni ile ilgili yaln�zca olumsuz yorumlar yapmas� gibi. Bu sizi sorun kayna��na g�t�rebilir. �ocu�un s�n�f ��retmeni, okuldaki geli�mine ili�kin en iyi bilgi kayna��d�r. Gerekli g�rd���n�z yerde de�i�iklik yap�n, sorun bazen kolayl�kla ��z�lebilir. Aile �yeleri d���nda da yak�n ili�kiler kurabilece�i insanlar�n olmas�, kendine olan g�veni ve kendisini g�vende hissetmesi a��s�ndan olduk�a �nemlidir. Bu nedenle �zellikle akranlar� ile ili�ki kurmas� desteklenmelidir.
��retmene durumla ilgili bilgi verilmesi ve i�birli�i yap�lmas� s�reci kolayla�t�racakt�r. Ilkokul �a��ndaki �ocuklar�n e�itiminde en temel �ge, ��retmen ile �ocuk aras�ndaki ili�kidir. Bu ili�kinin kalitesi ve yap�s�, �ocu�un okul ve arkada�lar�na kar�� g�sterdi�i tepkiyi, ba�ar�s�n� ve geli�imini etkiler. ��retmen ise �ocu�un kayg�s�n�n kayna��n�n okulla ba�lant�l� olmad���n� anlamal� ve bu kayg�n�n do�ru ele al�nmas� konusunda i�birli�i yapabilmelidir. ��retmenin tutumu �ocu�un okulu sevmesi, kendini g�vende hissetmesi y�n�nde olursa sorun �ok daha �abuk ��z�lebilir.
Bir yandan �ocu�un okula gitmesi desteklenirken, bir yandan da aile i�i ili�kiler ve ileti�imlerdeki bozuk yanlar ve bu korkuya yol a�an nedenler, �ocuk ve aile birlikte ele al�narak ��z�mlenmeye �al���l�r. �ocuk �ncelikli olarak huzurlu bir ev ortam�na ihtiya� duyar. Sa�l�kl� geli�im ve e�itim ancak b�yle bir ortamda olanakl�d�r.
Ba��ml� oldu�u ebeveyn yerine di�er ebeveynin okula g�t�rmesi ya da okul servisi ile gitmesinin sa�lanmas� da ��z�m i�in uygun olabilir.
Ruh sa�l��� profesyonelleri ile ili�kili s�re� Asl�nda okul korkusu olan her �ocu�un psikolog ya da psikiyatrist taraf�ndan de�erlendirilmesi uygun olur. Bahsetti�imiz �nerilerin uygulanmas�na ra�men okul korkusunun devam etti�i durumlarda psikolog ya da psikiyatrist de�erlendirilmesi elzem hale gelir. Okul korkusu, psikiyatrik hastal�klar a��s�ndan, en �ok anksiyete bozukluklar�, �zg�l fobi, yayg�n anksiyete bozukluklar�, sosyal fobi, maj�r depresyon ve uyum bozuklu�u tan�lar� ile ili�kilidir. Ya� ile ili�kili olarak tan�larda bir farkl�la�ma olmakta ilkokul �ocuklar�nda daha �ok anksiyete bozukluklar�, 12 ya��n�n �zerinde ise sosyal fobi ve di�er fobilerin oldu�u g�zlenmektedir. Psikiyatrik tan� konulan �ocuklar�n tedavilerinin hem annelerinin hem de babalar�n�n da tedavi i�erisinde olmas� daha iyi sonu�lar vermektedir. Kendilerinde rahats�zl�k olan anne babalar�n bireysel tedavilerinin yan�nda �ocuklar�n�n tedavisinde de etkin rol oynayabilmeleri i�in kayg� ile ba� etme becerilerinin geli�tirilmesi gerekmektedir. Tedavi y�ntemleri olarak, aile terapileri, bireysel terapiler ve psikofarmakolojik y�ntemler ile s�re� y�netilmektedir. Tedavi y�ntemlerinin kombinasyonu en iyi sonucu vermektedir.
Sonu� olarak, okul korkusu �ocuk, aile, ruh sa�l��� uzmanlar� ve okul �al��anlar�n�n i�birli�i i�erisinde ��z�lebilecek bir sorundur.
24.10.2017 - 29442
|