|
"Aft" olarak bilinen ve a��z i�inde olu�an a�r�l� yaralar; ki�inin yeme, i�me ve konu�ma gibi ihtiya�lar� engelleyerek, ya�am kalitesini olumsuz etkilemektedir. Yanak, dudak mukozas� ile dil ve di�etlerinde olu�an oval veya yuvarlak yaralar "oral �lser" olarak da adland�r�l�r. A��z i�i �lserlerin tedavi edilebilmesi i�in altta yatan neden ya da hastal���n belirlenmesi gerekir. A��z i�i yaralar bir�ok nedene ba�l� A��z i�inde s�kl�kla tekrarlayabilen ve �aplar� 5 milimetrenin alt�nda, say�s� birden �ok olan
yaralar, 7-10 g�n aras�nda iz b�rakmadan iyile�ir. �ap� 1-3 santimetre aras�nda olanlarda ise iyile�me s�resi 6 haftay� bulmaktad�r. Herpes yani u�uk vir�s�ne ba�l� olarak ortaya ��kan dudaktaki yaralar�n say�s� ise 100 kadar olabilmekte ve �ap� 1-3 milimetre olan bu yaralar, genellikle 7 g�n i�erisinde iyile�mektedir. Baz� oral �lserlerin alt�nda yatan neden, sistemik yani t�m v�cudu etkileyen hastal�klar ya da a��z i�indeki bir sorundan kaynaklanmaktad�r. Ancak yaralar�n �o�unun nedeni bilinmemektedir. Oral �lserlere; genetik �zellikler, yiyecek ve i�ecekler, ila� alerjisi, di� ve di� eti problemleri a��z i�i mukozan�n b�t�nl���n�n bozulmas�, v�cut direncinde azalmaya yol a�an hastal�klar, fiziksel ve emosyonel stres ile travma �lseri neden olabilir. Bunun yan�nda yanl��l�kla �s�rma, �e�itli yiyecekler, hatal� bir �ekilde di�leri f�r�alama, k�r�k di�ler, k�t� protezler, a��z i�erisinde yaralanmaya ve travmatik �lserler nedenleridir. Demir ve B 12 eksikli�i aft nedeni olabilir Folik folik asit ve B12 gibi vitamin eksiklikleri ile demir eksikli�i, aftlar�n %20'sinde �nemli bir nedendir. Baz� kemik ili�i, mide-ba��rsak ve romatizmal hastal�klarda da oral �lserler g�r�lebilir. T�rkiye'de, orta ve uzak do�u �lkelerinde s�k g�r�len Beh�et hastal���nda da oral aftlara rastlanmaktad�r. Beh�et hastal���nda y�lda 3'ten fazla tekrarlayan oral aft ve genital b�lgede iz b�rakt�ktan sonra iyile�en yaralar, g�z ve ciltte �zel bulgular g�r�l�r. Baz� enfeksiyon hastal�klar�nda da tekrarlayan ve tedaviye diren�li oral aftlar g�r�l�r. AIDS, sifilis, t�berk�loz gibi sistemik enfeksiyonlar�n yan� s�ra a��z i�inde etkili bakteriyel, viral ve mantar enfeksiyonlar� da a��z i�i �lserlere neden olur. Oral �lser �ikayeti olan hastalarda; �lserin s�resi, a�r�l� olup olmad��� ve ila� kullan�m �yk�s� sorgulanmal�d�r. Afta yol a�an hastal�klar ara�t�r�lmal� Bu t�r �lserler genellikle yanak mukozas� dil ve dudak �evresine yerle�ir. S�k tekrarlanan aftlarda ve genital �lserlerde, ciltte d�k�nt�l� lezyonlar�n varl���nda, g�rme problemi bulundu�unda, mevcut �lserlerin kendi kendine iyile�medi�i durumlarda, a��z i�inde k�t� koku ve ak�nt� gibi derin enfeksiyon belirtilerinde mutlaka doktora ba�vurulmas� gerekir. A��z i�i �lserlerin tedavisinde ilk basamak, nedeninin belirlenmesi ve altta yatan hastal���n te�his edilmesidir. Ayr�ca a��z i�i hijyene dikkat edilmeli, di�ler d�zenli f�r�alanmal� ve 6 ayda bir d�zenli di� kontrol� yapt�r�lmal�d�r. Antiseptik ve a�r� kesicili gargaralar ile kortizonlu kremler, a��z i�i �lserlerin tedavisinde kullan�lmaktad�r.
25.2.2015 - 16837
|