|
Uzman Diyetisyen M.Turgay K�se
Etik Diyet Klini�i
0212 240 31 64
D�nya Sa�l�k �rg�t� taraf�ndan �l�mlerle ilgili olarak tan�mlanm�� 17 risk etmeni vard�r ve bunlardan 7 tanesini diyet ve egzersiz ile �nlemek m�mk�nd�r.
ABD’de her y�l obeziteden �l�m oran� 300 bin ki�i civar�nda olup, sigaraya ba�l� �l�mlerden sonra 2. s�ray� almaktad�r.
B�yle giderse 2154’te ABD’deki, 2230’da ise d�nyada t�m yeti�kinler obez olacaklar.
Kilolu insanlar�n ald�klar� her yeni kilo �m�rlerini 20 hafta k�saltmaktad�r.
10 kg a��rl�k kayb� hayat beklentisinin %35 oran�nda geri kazan�lmas�n� sa�lar.
Normal v�cut a��rl���ndaki anne ve baban�n �ocuklar�n�n %8-13’� �i�man olurken, ebeveynlerden birisi �i�man olursa; oran %40, her ikisi de �i�man olursa oran %80’e ��kmaktad�r.
1 Dakikada 10 kalorinin �zerinde harcama yapmay� sa�lamak m�mk�n de�il; oysa 1 dakikada ki�inin 200-300 kalori enerji almas� m�mk�n, �i�manl�k tedavisinde sadece al�nan kaloriye de�il harcanan kaloriye de odaklanmak �nemlidir.
Her 3 kg a��rl�k kayb� durumunda �eker hastal��� riski %50 oran�nda azalmaktad�r.
5 kg a��rl�k kayb�, dizdeki kire�lenme riskini %50’nin �zerinde azaltmak i�in yeterlidir.
%10’luk a��rl�k kayb� �l�m riskini %20-25, �eker hastal���na ba�l� �l�mleri %30-40, kansere ba�l� �l�mleri %40-50 oran�nda azalt�r.
D�nya Sa�l�k �rg�t� verilerine g�re her bir merdiven basama�� ��k�ld���nda �m�r 1 saniye uzamaktad�r.
Baz� ki�ilerde “f�rsat�� yemek yeme davran���” g�zlenmektedir. Bu ki�iler yeme�i reddetmekte zorlan�yor ve yemek ile ilgili konularda iradelerine yenilmektedir. Bu durumun a��r� leptin hormonu sal�n�m� ile ilgili olabilece�i konusunda �al��malar yap�lmaktad�r.
Bel �evresi �nemli bir g�stergedir. Kar�n i�i ya�lar artt�k�a ins�lin direnci olu�ur ve bu da ki�iyi �eker hastal���na aday hale getirir ve bu bireyler kalp-damar sa�l��� a��s�ndan da mutlaka izlenilmelidir.
Bel �evresi sadece yeti�kinler i�in de�il �ocuklar i�in de �l��lmeli (�rnek olarak: 8 ya��nda erkek �ocukta bel �evresi 70,9 cm k�z �ocukta ise 70,4 cm alt�nda olmal�d�r).
Stres v�cuttaki kortizol hormonunun salg�lanmas�n� art�rarak v�cut depolar�ndaki vitamin ve minerallerin %35 oran�na azalmas�n� sa�lamaktad�r.
1 kg a��rl�k kaybetmek 100 dilim ekme�e kar��l�k gelmektedir.
Stres alt�nda kortizol hormonunun art��� ile ya� dokusunu etkilenmektedir. Kan bas�nc�n�n (tansiyonun), kan trigliserit seviyesinin ve depo ya�lar�n art��� ise ins�lin direnci olu�mas�na sebep olabiliyor.
18 ya��ndan sonra al�nan her 1 kg a��rl�k kalp – damar hastal�klar� riskini %3,1 art�rmaktad�r.
10 kg a��rl�k kayb� ile sistolik kan bas�nc� (b�y�k tansiyon) 7 mmHg, diastolik kan bas�nc� (k���k tansiyon) ise 3 mmHg azalmaktad�r.
Polikistik over sendromu (PKOS) olanlar ve gebelik diyabeti ge�irenler meme kanseri a��s�ndan dikkatle takip edilmelidir.
100 gram elman�n v�cuttaki antioksidan aktivitesi 1500 mg C vitaminine e�ittir.
�z�ms� meyveler i�erlerindeki antosiyanidinler ile LDL kolesterol� azalt�c� etki g�steriyor ve buna ek olarak karsinojen maddelerin v�cuttan at�lmas�nda da g�rev al�yor. Yani kansere kar�� olduk�a etkilidir.
�ocuklar�n %62’si g�nde 2 saatten fazla TV seyretmektedir.
Ye�il veya siyah �ay i�eri�indeki flavoneller ile LDL kolesterol� (k�t� kolesterol) azalt�c� etki g�sterebiliyor, buna ek olarak t�m�r olu�umu veya geli�iminde de azalt�c� rol alabiliyor.
Domates ve domates �r�nleri i�eri�indeki likopen ad� verilen bir �e�it karoten ile kan bas�nc�n� d���r�c� etki g�sterebiliyor. Ayr�ca servikal, mide, akci�er ve prostat kanserine kar�� koruyucu etkileri bulunmaktad�r.
Soya; total kolesterol, LDL kolesterol ve trigliseridi d���r�rken, HDL kolesterol� (iyi kolesterol) art�r�c� etkisi oldu�u d���n�l�yor. Ayr�ca kansere kar�� koruyucu etkisi oldu�u d���n�lmektedir. Her g�n al�nan 60 gram soya menopoz belirtilerinde de azalma sa�lamaktad�r.
Bitki sterolleri, kolesterol� and�ran do�al bile�iklerdir. Beslenmede yeterli miktarda al�nd���nda, kolesterol�n ba��rsa�a al�nmas�n� engelleyerek kandaki kolesterol miktar�n� d���rebiliyor.
Sar�msak, i�eri�indeki dialil di s�lfit ba�lar� ile kronik kalp hastal�klar�na kar�� koruyucu etki g�sterdi�i kan�tlanm��t�r. G�nde en az 1 di� sar�msak yenmesi bile bu bak�mdan yarar sa�layabilir. Ayr�ca kolon ve mide kanserine kar�� da sar�msak koruyucu etki g�sterir. So�an ve p�rasay� da yine bu grupta de�erlendirmek m�mk�nd�r.
13.3.2011 - 5878
|