65 Ya� �zeri Her 100 Ki�iden Biri Parkinson Hastas�

65 ya� �zeri her 100 ki�iden 1 - 2 sinde bu hastal�k tan�s� vard�r. Erkeklerde daha s�kt�r ve ailede Parkinson hastas� olmas� hastal���n ortaya ��kma riskini artt�r�r. Kad�k�y�ifa Ata�ehir Hastanesi Parkinson ve Hareket Hastal�klar� Klini�i doktorlar�ndan N�roloji Uzman� Prof. Dr. Dilek �nce G�nal, Parkinson hastal���n� anlat�yor.


Hastal���n bulgular�, yay�l�m h�z� ki�iden ki�iye farkl�l�k g�sterir. Yine ayn� �ekilde kullan�lan ila�lar ve ila�lardan al�nan fayda da her bireyde farkl�d�r. Bu nedenle hastan�n genel sa�l�k durumu, kulland��� di�er ila�lar, sosyal durumu ve ya�am tarz�na g�re hastal�k tedavisi planlan�r ve hasta 3 - 5 ay aralarla takip edilir. 

Parkinson'da �lk Belirti Titremedir

Hastalar�n ilk yak�nd��� bulgular titreme ve hareketlerde yava�lamad�r. Tek tarafl� ba�layan bu bulgular zaman i�inde koldan baca�a veya kar�� v�cut yar�s�na ilerler. �lerleme h�z� her hastada farkl�d�r. Erken d�nemdeki yak�nmalar tek kolun y�r�rken az sallanmas�, omuz a�r�s�, bir baca��n y�r�y��te geri kalmas� ve yere s�r�lmesi olabilir. Hastalar�n y�z ifadeleri donukla��r ve seslerinde �iddette ve tonasyonda farkl�l�klar olur. On hastan�n yedisinde ise ilk bulgu titremedir. Tek elde istirahat s�ras�nda olan titreme harekete ba�lay�nca kaybolur. Ayakta dururken kolu a�a�� sark�t�nca bir s�re sonra ba�lar. 

Hastal�kla ge�irilen s�re artt�k�a ki�i hastal��� tan�r. Tedavide ba�ar�y� sa�layan �zelliklerden birisi hasta ve yak�n�n�n hastal��� kabullenerek ila�lar� d�zenli kullanmas�d�r. �la�lar�n amac� temel olarak hastal�k nedeniyle ki�inin ya�am kalitesinin bozulmas�na engel olmakt�r. Bir grup ajan hastal���n ilerleme h�z�n� yava�lat�r. Erken ba�lanan Parkinson tedavisinin beyinde dopaminerjik mekanizmalar� d�zenleyerek hastal�k i�in olumlu etkisi oldu�u bilinmektedir.

�lerleyen Evrelerde Sinirlilik ve Tahamm�ls�zl�k G�r�l�r

Parkinson hastal��� ilerledik�e hareketlerde yava�lama ve denge problemleri belirginle�ir. Tabloya eklenen sinirlilik, tahamm�ls�zl�k, unutkanl�k ve tak�nt�lar hasta ve yak�nlar�n� zor durumda b�rak�r. Davran�� kontrol�nde zorlanan hastalar�n n�roloji doktoru taraf�ndan ald��� ila�lar g�zden ge�irilerek tedavileri yeniden d�zenlenir. Bu d�nemde ortaya ��kan davran��sal sorunlar temel olarak dopamin i�eren ila�lardan kaynaklanmaktad�r. Yeni ila� d�zenlenmesi ve ek tedavi ile kontrol edilebilir. Ancak erken d�nemde s�k�nt�lar�n hastay� izleyen n�roloji uzman� ile payla��lmas� gerekir. 

Parkinson �lerledi�inde Hangi Belirtiler Eklenir?

Tek tarafl� ba�lama - balay� d�nemi

 

•10 y�ldan sonra ilaca ba�l� yan etkiler problem olmaya ba�lar .

•10-15 y�l aras�nda ila� yan etkileri - haf�za ve dikkatte yava�lamalar - davran�� problemleri olabilir.

•Her hastan�n klinik seyri farkl�d�r

•Kendinizi ba�ka hastalarla kar��la�t�rmay�n.

Hastal�kta ilk 5 y�l

 

•Hastal��� kabullenmek zordur. Farkl� doktorlara fikir sorulur.

•Hastal�k kabul edilir ama bir su�lu aran�r.

•Hastal���n bulgular� ortaya ��kt���nda beyinde dopamin �reten h�crelerin % 75'i hasarlanm��t�r.

•ï¿½la� uyumu etkinlikte �ok �nemlidir.

•ï¿½lk y�llarda hasta ila� saatlerini atlasa da belirgin fark hissetmez.

•ï¿½lac�n� i�mese bile 1 - 2 g�n s�ren iyilik halleri ya�ar.

•Ancak d�zensiz ila� kullananlar�n hastal�klar� daha h�zl� ilerler.

Hastal�kta 5 - 10 Y�l

•Kullan�lan ila� say�s� ve s�kl��� artm��t�r.

•ï¿½lac�n etkisini ve etkisinin azald���n� hisseder.

•Doz atlayamaz.

•% 40 - 50 hastada ila� sonras� yerinde duramama ve istemsiz hareket olabilir.

•Doktoruna 4-6 ayda muhakkak gitme gereksinimi duyar.

•Hemen ba�lanan ila� tedavisi ile beyinde bozulan kimyasal dengenin tekrar sa�lanmas� gerekir.

Hastal�kta 10 y�ldan sonra



•G�n i�inde �ikayetlerinde dalgalanmalar hisseder.

•ï¿½la� say�s� ve s�kl��� artm��t�r.

•ï¿½la�lardan eski verimi alamaz.

•Doktorunu 3 ayda bir ziyaret eder.

•Baz� huysuzluklar, sinirlilik, al�nganl�klar olabilir.

•ï¿½abuk yorulur.

•Denge problemleri rahats�z eder.

Parkinson ila� tedavisinin yetersiz kald��� veya yan etkiler nedeniyle kullan�lamad��� hastalar i�in �� farkl� tedavi se�ene�i vard�r: 

1.Cilt alt� kateter kullanarak dopaminerjik ajan�n s�rekli hastaya verilmesi (Apo-morfin tedavisi)

2.Endoskopik giri�imle a��lan yolla jel formundaki dopan�n ba��rsaktan pompa ile s�rekli verilmesi (Duo-dopa tedavisi)

3.Beyin pili ameliyatlar� (Derin beyin stim�lasyonu tedavisi)

Bu d�nemde hastan�n hastal�k y�l�, ya�� ve di�er hastal�klar�n durumuna g�re, aile ve n�roloji uzman� “ileri evre tedaviler” den birine karar verirler.

12.6.2013 - 12795