|
Enfeksiyon hastal�klar�na ba�l� �l�mlerin gelecek 10 y�l¬da y�zde 3 kadar azalaca�� tahmin ediliyor. Buna kar��n d�nyadaki hastal�k y�k�n�n y�zde 72’sini olu�turan kronik hastal�klar�n, 30 ya��n �zerindeki bireylerde, �o�u geli�mek¬te olan �lkelerde olmak �zere y�zde 17 kadar art�� g�sterece�i �ng�r�l�yor.
Kronik B�brek Hastal��� (KBH) nedir?
KBH, b�brekleri hasara u�ratan ve b�breklerin normal g�revlerini (kan� zararl� maddelerden temizleme, v�cut s�v� dengesini sa�lama, tansiyonu d�zenleme ve hormon yap�m� gibi) yapmas�n� engelleyen uzun s�reli bir hastal�kt�r. Tansiyon y�ksekli�i, kans�zl�k, kemik hastal��� ve kalp-damar hastal�klar� gibi ba�ka hastal�klar�n ortaya ��kmas�na yola a�abilir.
S�kl��� nedir?
D�nyada 500 milyondan fazla insanda vard�r; ge¬nel olarak d�nyada her 10 yeti�kinden birinde de�i�ik derecelerde kronik b�brek hastal��� oldu�u hesaplanm��t�r. �lkemizde ise CREDIT �al��mas� sonu�lar�na g�re yeti�kin pop�lasyonun yakla��k y�zde 17’sinde kronik b�brek hastal��� oldu�u saptanm��t�r.
Hangi nedenlerle ortaya ��kar?
En s�k g�r�len nedenleri �eker hastal���, y�ksek tansiyon, b�brek iltihaplar�, idrar yolu ta�la¬r� ve t�kanmalar� ile kistik b�brek hastal�klar�d�r. �ocuk ya� grubundaki has¬talarda en �nemli nedenler ise; idrar yapma s�ras�nda idrar�n keseden b�breklere do�ru geriye ka�mas� (veziko�reteral refl�), tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlar� ve kronik b�brek iltihaplar�d�r.
Nas�l te�his edilir?
Genellikle son d�neme kadar belirti vermedi�i i�in hastal���n belirlenmesi ancak yap�lacak idrar ve kan testleriyle m�mk�nd�r. B�brek hastal��� a��s�ndan y�ksek riskli oldu�u d���n�len bireylerde tarama testleri �ok �nemli. Geli�mekte olan �lkelerde KBH’nin erken d�nemindeki hastalar�n �o�unda tan� konulam�yor. B�brek bozuklu�unun erken tan�s�, b�brek hasar�n�n di�er organlar� etkilemesinden �nce uygun tedavinin verilebilmesi a��s�ndan kilit �neme sahip.
Hastal���n sonu�lar� nelerdir?
Birinci sonu�, ilerleyici b�brek fonksi¬yon kayb�na ba�l� olarak, b�brek yetmezli�i olu�mas� ve diyaliz ve/veya b�brek nakli ihtiyac�n�n do�mas�d�r. �kinci sonu� ise, kalp-damar hastal���na (KVH) ba�l� erken �l�md�r. Sa�l�kl� g�r�nen ancak KBH’si olan bireylerde, KVH’ye (koroner kalp hastal���, beyin-damar hastal���, periferik damar hastal��� ve kalp yetmezli�i) ba�l� erken �l�m riski, kronik b�brek yetmezli�i olsun veya olmas�n 10 kat daha fazla artmaktad�r.
Maliyeti ve toplumsal sonu�lar� nedir?
D�nyada 1.5 milyonun �zerinde diyaliz (hemodiyaliz-makine diyalizi) ve peri¬ton diyalizi (kar�ndan diyaliz) g�ren veya b�brek nakli (transplantasyon) yap�lm�� insan ya��yor. Bu say�n�n gelecek 10 y�lda ikiye katlanaca�� tahmin ediliyor. Gelecek 10 y�lda diyaliz ve b�brek naklinin d�nyadaki toplam maliyetinin 1 trilyon dolar� ge�ece�i d���n�l�yor. �lkemizde ise 2008’de diyalize giren kronik b�brek yetmezli�i hastalar� i�in b�t�eden yakla��k 1.5 milyar dolar harcanm��t�r.
Geli�mi� �lkelerde b�brek nakli tedavisi (RRT) g�ren hastalar�n y�zde 80’inden fazlas� ya�amakta iken, geli�mekte olan �lkelerde bu y�k, b�y�k oranda kar��la¬namamakta. Ancak �lkemizde son d�neme ula�m�� b�t�n hastalara diyaliz teda¬visi imk�n� sunulabilmekte.
Nas�l tedavi edilir?
Son 10 y�lda yap�lan klinik ara�t�rmalar ila� olarak, ACE inhibit�rleri/ARB’lerin kullan�lmas�n�n, KVH, �eker hastal���, y�ksek tansiyon ve KBH’ye ba�l� hastal�k y�k�n� anlaml� d�zeyde azaltt���n� g�steriyor. Bu ila�lar�n maliyetleri ise nispeten d���kt�r. ACE inhibit�rleri/ARB’leri b�brek hastal���n�n ilerlemesini �nlemekte veya yava�latmakta, idrarda alb�min (bir �e�it protein) bulunmas�n� azaltmaktad�r.
Belirtileri Nelerdir?
A�a��daki belirtilerden bir veya birka��na sahip ki�ilerde kronik b�brek hastal��� / yetmezli�i olabilece�i akla gel¬meli ve gerekli testler yap�lmal�d�r;
• Halsizlik, �abuk yorulma ve enerji kayb�
• Konsantrasyon bozuklu�u
• ��tahs�zl�k
• Uyku bozukluklar�
• Geceleri kas kramplar�
• Ayak ve bacakta �i�lik olmas�
• Sabahlar� g�z �evresinde �i�lik olmas�
• Ciltte kuruluk ve ka��nt�
• Geceleri, daha s�k idrara ��kma.
26.8.2010 - 2013
|