|
V�cudun en temel ihtiya�lar�ndan biri olan ve besinlerle al�nan demirin eksikli�i pek �ok sa�l�k sorununa yol a�abiliyor. Bebeklik ve �ocukluk d�neminin en s�k g�r�len kan hastal��� olan demir eksikli�i anemisi, d�nya n�fusunun %70-80'inde �e�itli hastal�klar�n g�r�lmesinde b�y�k rol oynuyor. Geli�mekte olan �lkelerde ise okul �a��ndaki �ocuklar�n yakla��k %50'sinde demir eksikli�i anemisi tespit ediyor.
?Demir eksikli�i �ocuklar� zihinsel ve fiziksel olarak etkiliyor �lkemizde de�i�ik ya� gruplar�nda yap�lan geni� kapsaml� �al��malarda, demir eksikli�i anemisinin %30-%78 gibi �ok y�ksek oranlarda oldu�u tespit edilmi�tir. Demir eksikli�i, hemoglobin olu�umunu engellemeyecek miktarda v�cut demirinin eksik olmas�d�r. Demir eksikli�i anemisi ise demir eksikli�i sonucu Hb miktar�n�n azalmas�d�r. S�t �ocuklu�u d�neminde b�y�me ve geli�menin h�zl� olmas� nedeni ile demir gereksinimi artmaktad�r. Besin maddelerinin yeterli demir i�ermemesi sonucu bu d�nem, demir eksikli�i ve demir eksikli�i anemisinin en s�k g�r�ld��� ya� grubudur. Demir eksikli�i, k���k �ocuklarda d���k bili�sel test skorlar�, zay�flam�� okul ba�ar�s�, k�salm�� dikkat aral���, gerilemi� kas fonksiyonu ve fiziksel aktiviteye neden olabilirken, daha b�y�k �ocuklarda ve yeti�kinlerde zay�flam�� zihinsel becerilerle ili�kilidir. �ocu�unuzda demir eksikli�i oldu�unu nas�l anlars�n�z? Anne ve babalar �ocuklar�ndaki fiziksel ve davran��sal durumlar� iyi g�zlemleyerek demir eksikli�i olup olmad���n� anlayabilirler. Demir eksikli�inin erken evreleri, anemi olmaks�z�n, belirtilerin g�r�lmedi�i bir d�nem olabilir. Anemiye ba�l� olarak �zellikle avu� i�lerinde olmak �zere deride solukluk, h�zl� soluma, kalp �arp�nt�s�, i�tahs�zl�k, halsizlik, huzursuzluk, dikkat eksikli�i, hiperaktivite sendromu, b�y�me gerili�i, i�tahs�zl�k, ��renme fonksiyonlar�nda gerilik, uyku bozukluklar�, nefes tutma n�betleri, t�rnak ve sa�larda kolay k�r�lma, ka��k t�rnak, a��z kenar�nda yaralar, d�z ve parlak dil, gibi bir dizi sorun demir eksikli�i anemisinin anla��lmas�n� kolayla�t�rmaktad�r. Ancak erken evrede durumun tespiti ve tedavi se�ene�inin belirlenebilmesi a��s�ndan doktorun belirledi�i tetkiklerin yap�lmas� uygun olacakt�r. �ocu�unuz toprak yiyorsa� Pika, besleyici de�eri olmayan yabanc� madde yeme al��kanl���d�r. Kil, toprak, ka��t, kahve �ekirde�i, tuz, bez, buz, kire�, kum, sabun, sa� gibi maddeler en s�k yenilen maddelerdir. Pika varl���nda, �ocuk demir eksikli�i anemisi ve �inko eksikli�i a��s�ndan mutlaka tetkik edilmelidir. Ba�lang��ta demir ve �inko eksikli�i olmayabilir ancak pika devam ettik�e geli�me olas�l��� fazlad�r. Bunlar�n eksikli�i uygun �ekilde tedavi edilmelidir. Demir eksikli�inin nedeni ara�t�r�lmal� Ba�lang�� olarak demir eksikli�i anemisinin nedeni ara�t�r�l�r. �zellikle s�t �ocuklu�u ve adolesan d�nemde bu duruma en s�k yol a�an neden, artan demir ihtiyac�n�n beslenme ile kar��lanmamas�d�r. �ocukluk ve adolesan d�nemde altta yatan kanama, parazitoz veya ��lyak hastal��� gibi ba��rsaktan demirin emiliminin bozuldu�u hastal�klar ara�t�r�lmal�d�r. Tedavide �ncelikle, demir eksikli�inin nedeni ortadan kald�r�l�r ve demir tedavisi hekimin belirleyece�i dozlarda ba�lan�r. �la�lar�n emiliminin en y�ksek d�zeyde olmas� i�in a� kar�na al�nmas� (yemeklerden 2 saat sonra) daha uygundur. A��zdan al�nan demir ila�lar� ile bulant�, kusma, haz�m sorunlar�, kab�zl�k, ishal, gaz, d��k�n�n siyah renkli olmas�, di�lerin siyaha boyanmas� gibi yan etkiler olabilir. Di�lerin siyaha boyanmas�n� en aza indirmek i�in, damla veya �urup formunun dilin arkas�na do�ru, di�lerle temas etmeyecek �ekilde verilmesi; ilac�n meyve suyu veya su ile seyreltilerek verilmesi; ilac�n bir pipet ile verilmesi �nerilir. �ocu�unuzun beslenmesini demiri tamamlamaya y�nelik planlay�n �lkemizde bebeklere 4-6 ayl�k oldu�u d�nemde ba�lanan koruyucu demir tedavisinin, hekimin uygun g�rd��� s�re boyunca, d�zenli kullan�lmas� �nemlidir. �ocuklarda demir eksikli�i olmas� zihinsel geli�imde �nemli sorunlar olu�turabilen kanda y�ksek kur�un d�zeylerinin olmas�n� da tetikledi�i i�in koruyucu demir tedavisinin kullan�lmas� bu a��dan da �ok �nemlidir. �ocuklara demirden zengin yiyecekler uygun miktarda ve s�kl�kta sunulmal�d�r. Demirden zengin g�dalar dana ve koyun eti gibi k�rm�z� et �e�itleri, karaci�er, yumurta sar�s�, mercimek-nohut gibi bakliyat ve �z�m pekmezidir. �ocuklarda bu g�dalar�n uygun porsiyonlar halinde her birinin haftada en az ��-d�rt kez t�ketilmesi demirden yeterli beslenmeyi sa�lar. Ispanak gibi ye�il yaprakl� sebzelerde fazla demir yoktur ve bitkisel yap�s� nedeniyle i�eri�indeki demirin emilimi de azd�r. Ama sunum amac� ne olursa olsun hi�bir g�da �ocuklara zorla verilmemelidir.
22.12.2014 - 16157
|