Yumurta dondurma y�ntemi, ileri ya�ta anne olma imkan� sunuyor

Yumurta dondurma y�ntemi, ileri ya�ta anne olma imkan� sunuyor

-Kad�n Hastal�klar� Do�um ve T�p Bebek Uzman� Do�. Dr. �afak Olgan:

-"G�n�m�zde neredeyse her 6 �iftten bir tanesi �ocuk sahibi olmada g��l�k �ekme problemiyle kar��la��yor"

-"Yumurtan�n kalitesi ve say�s� ya�tan etkilenir ve ya� ne kadar gen�se yumurtalar�n sa�l�kl� olma olas�l��� o kadar y�ksektir"

-"Ya� �nemsenmeli, �ocuk istemi 38,39 ya�lar�n sonras�na b�rak�lmamaya �al���lmal�"

-"Ailesinde erken menopoz �yk�s�, daha �ncesinden yumurtal�k cerrahisi ge�irmi� olan kad�nlar ve yumurta g�c�n�n d���k oldu�u belirtilmi� hastalar bu konuyu �nemsemeli"

ANTALYA - Kad�n Hastal�klar� Do�um ve T�p Bebek Uzman� Do�. Dr. �afak Olgan, g�n�m�zde kad�nlar�n e�itim ve kariyer planlar� nedeniyle ileri ya�ta evlendi�i i�in bebek sahibi olmay� erteledi�ini belirterek, bu noktada yumurta dondurma i�leminin ki�inin do�urganl���n�n korunmas�na �nemli bir katk� verdi�ini belirtti.

Memorial Sa�l�k Grubu Antalya Hastanesi'nden Kad�n Hastal�klar� Do�um ve T�p Bebek Uzman� Do�. Dr. �afak Olgan; yumurta dondurma, gebelikte ya��n �nemi ve sigaran�n bu s�rece etkileri hakk�nda bilgilendirmelerde bulundu.

Olgan, g�n�m�zde �ocuk sahibi olamayan �iftlerin s�kl���nda bir art�� oldu�una de�indi ve �iftlerin evlendikten sonra belli bir s�re korunmas�z cinsel ili�kide bulunduktan ve ancak bu s�re sonunda gebelik olmad���nda hekime ba�vurdu�unu dile getirdi.

Ge�mi� d�nemde �ocuk sahibi olmada g��l�k �eken ki�ilerin oran�n�n 10 hastadan 1 iken, g�n�m�zde neredeyse her 6 �iftten 1'e d��t���n� ifade eden Olgan, "Art�k eskisi kadar do�al beslenmiyoruz, fast food hayat�m�za girdi. Hareketsiz ya�ant� gittik�e artt� ve obezite �nemli bir problem haline geldi. Bunlara bir de k�t� al��kanl�klar da eklenince hem yumurta hem de sperm kalitesinin bozulmas� s�z konusu oldu. Yumurta ve sperm h�creleri normalde �reme h�creleridir. Yani �ocuk sahibi olmak i�in sa�l�kl� bir yumurta ve sa�l�kl� bir sperme ihtiya� vard�r. Dolay�s�yla kalitesi bozulmu� bir yumurta ve spermden bebek olma �ans�n�n azald���n� s�yleyebiliriz" diye konu�tu.

Gebelikte ya��n �nemli oldu�una de�inen Olgan, g�n�m�zde �iftlerin 20'li ya�larda evlenmedi�ini, evlenenlerin de �ocuk sahibi olmay� d���nmediklerine dikkat �ekti.

"Kad�nlar�n �reme potansiyeli ya�la azal�yor"

Gebeli�in 40'l� ya�lara kadar ertelendi�ini dile getiren Olgan, "Son y�llarda kad�n�n toplum i�erisindeki rol�n�n artmas�, kariyer planlar�, e�itim faaliyetlerine daha �nem vermesi gibi durumlar, evlilik ve �ocuk sahibi olma plan�n� ertelemektedir. Ancak ��yle bir durum s�z konusudur. Kad�nlarda �reme h�creleri yani yumurtalar daha anne karn�nda bebekken ve bir sefere mahsus olu�uyor ve ya�la birlikte kademeli olarak da azal�yor. Yani bir kad�n 30 ya��nda iken yumurta h�cresi de 30, 40 ya��nda iken yumurta h�cresi de ayn� ya� oluyor. Bu azalmay� mevcut teknolojiyle engelleme olas�l���m�z olmad��� gibi yumurta say�s�n� artt�rma �ans�m�z da yok. �leri ya�ta �ocuk sahibi olmak isteyen �iftlerin bu durumdan dolay� gebe kalma �ans� da azal�yor. Bir de genetik olarak problemli yumurtalar�n s�kl��� artarken, bir yandan da eldeki yumurta say�s� azal�yor. O y�zden kad�nlar i�in ya� g�z ard� edilmemesi gereken �nemli bir fakt�r" dedi.

"�lkemizde ba�ar�yla uygulan�yor"

Evli olmayan bekar ki�ilerin do�urganl�k potansiyelinin g�n�m�z teknolojisiyle korunabilece�ini ifade eden �afak Olgan, "Yumurta dondurma i�lemi ilk olarak bekar bir hastada 1986 y�l�nda Avustralya'da yap�ld�. Sonras�nda 2000'li y�llarda teknolojinin ilerlemesiyle vitrikasyon denilen daha g�ncel, daha ba�ar�l� yakla��mlar kullan�lmaya ba�land�. 2010'dan sonra Avrupa'da, Amerika'da yayg�n olarak bu i�lemler ba�ar�yla uyguland� ve bu tedaviler deneysellikten ��kt�. T�rkiye'de de 2014 y�l�ndan itibaren bu tedavi ba�ar�yla yap�l�yor. �lkemiz d�nya standartlar�nda �remeye yard�mc� tedaviler a��s�ndan �ok ba�ar�l� bir noktadad�r" ifadelerine yer verdi.Olgan, 2014 y�l�ndan bu yana yumurta dondurma i�leminin T�rkiye'de yasal olarak uyguland���n� bildirdi.

"Yumurta dondurma i�leminin yap�ld��� ki�iler"

Her hastaya yumurta dondurma i�leminin yap�lmad���n� i�aret eden Olgan, "En �nemli fakt�rlerden bir tanesi kanser hastalar�d�r. Gen� ya�ta kad�nlar�m�z kanser olabiliyor. Kanser tedavisinde kullan�lan kemoterapi, radyoterapi gibi ila�lar kanser h�crelerini �ld�r�rken yumurtal�k dokusuna da zarar veriyor. Bu nedenle kad�n�n �reme potansiyeli azal�yor. Meme kanseri gibi toplumda �ok s�k kar��la��lan kansere yakalanm�� gen� kad�nlar e�er primer hekimleri taraf�ndan yard�mc� �reme tedavisiyle ilgilenen bir merkeze y�nlendirilirse, bu hastalar�n kanser tedavisi ba�lamadan yumurtalar� dondurabilir. Bu sayede de bebek hayalleri i�in gelecekleri garantiye al�nm�� olunur. Kanser tedavisinden sonra tedavi g�ren kad�n �ocuk sahibi olmak istedi�inde halihaz�rdaki dondurulmu� yumurtalar� kullan�labilir. Kanser hastalar� d���nda ailesinde anne, teyze, k�z karde�te e�er erken menopoz �yk�s� varsa bu da o ki�iyi riskli gruba sokar. Bu grup hastalarda da yumurta dondurma tedavisi yap�labilir. Ayr�ca her iki yumurtal���nda kist olan ve cerrahi operasyonla al�nmas� gereken hastalarda, operasyon esnas�nda yumurta g�c� ciddi derecede azalaca��ndan, cerrahi �ncesinde yumurta dondurma i�lemi b�y�k avantaj sa�lamaktad�r. Ancak t�m bunlar�n d���nda yumurta dondurma i�leminin yap�lmas� gereken di�er bir grup da yumurta g�c� azalm�� hastalard�r" dedi.

"Yumurta rezervinin azald��� nas�l anla��l�r"

Bir kad�n�n yumurta rezervinin azal�p azalmad���n� nas�l anlayaca�� hakk�nda da bilgiler veren Olgan, "Ultrasonografi yap�ld���nda yumurtal�klar i�erisindeki yumurta say�m�n� hekimler yapabilir veya hormon tahlilleri istenebilir. Kad�nlar�n yumurta g�c� azald��� zaman adet d�zenlerinde bir s�kla�ma olur. Ki�i 28-30 g�n aras�nda d�zenli olarak adet g�r�yorsa bu kademeli olarak 27,26,25,24'e do�ru k�sal�r. Dolay�s�yla adetlerin ba�lang�� aral�klar�nda bir k�salma olmas�, yumurta g�c�n�n azalmas� olarak yorumlanabilir" bilgisini verdi.

"Yumurta dondurma s�reci"

Yumurta dondurma tedavisinin s�reci hakk�nda bilgiler veren Olgan, "Yumurta dondurma tedavisi t�p bebek tedavisinden farkl� de�ildir ve benzer uygulamalar yap�l�r. Hastalara adet d�neminde kan tahlilleri yapt�r�l�r. Ultrasonografi kontrolleriyle yumurtal�klar�n i�erisindeki yumurta say�mlar� yap�l�r ve enjeksiyonlara ba�lan�r. �ns�lin i�nesine benzer �ok k���k, hastalar�n kendilerinin de yapabildi�i 8-10 g�nl�k bir i�ne tedavisi uygulan�r. Yumurta kesecikleri b�y�y�nceye kadar bu i�lem s�rer ve ard�ndan ameliyathane ortam�nda maske anestezi ile �ok basit cerrahi bir i�lem uygulan�r. Vajinal yoldan bir i�ne arac�l���yla o su keseciklerini �ekilir ve s�v�lar i�erisindeki yumurtalar ayr��t�r�l�r ard�ndan embriyologlar taraf�ndan y�ksek teknoloji cihazlarla dondurma i�lemi sa�l�kl� yumurtalar i�in ger�ekle�tirilir" dedi.

"Ya� ne kadar gen�se yumurta o kadar sa�l�kl�"

Yumurtan�n kalitesi ve say�s�n�n ya�tan etkilendi�inin alt�n� �izen Olgan, ya� ne kadar gen�se yumurtalar�n sa�l�kl� olma olas�l���n�n o kadar y�ksek oldu�una ve ayr�ca dondurulan yumurta say�s�n�n da �nemli bir fakt�r oldu�una dikkat �ekti.

35 ya��n alt�ndaki hastalarda 8 ile 10 yumurta elde etmenin makul oranlarda gebelik sa�layaca��n� vurgulayan Olgan, "Ancak ya� ilerledik�e elde edilecek yumurta say�s�n�n artmas� gerekecektir" dedi.

"Tedavide ya��n �nemi"

Yumurta dondurma i�leminin t�p bebek tedavisine g�re avantaj�ndan bahseden Olgan, "Tabii farkl� hastalar i�in farkl� faydalar� olabilir. 36 ya��nda bir kad�n�n yumurta g�c�nde azl�k saptand�ysa, hasta e�er bir sene i�inde evlenecekse, evlendikten sonra klasik t�p bebek tedavisi belki bu hastaya daha faydal� olabilir. Ancak gelecek �ng�r�lemez oldu�u i�in planda bir evlilik yoksa bu hastaya yumurta dondurma tedavisi yap�lmas� �ok daha uygun olacakt�r. Ayn� hasta 3 ila 5 sene i�inde evlenmez ise 40'l� ya�lar�n� a�m�� olacak ve 36 ya��nda faydal� olabilecek olan t�p bebek tedavisinin ba�ar�s� da 40'l� ya�lar�nda ciddi oranda d��m�� olacakt�r. Bu durumda da yumurta dondurman�n avantaj� ortaya ��kar. Dolay�s�yla burada tedaviye ba�lama ya�� hem yumurta dondurma a��s�ndan hem de klasik t�p bebek tedavileri a��s�ndan �ok �nemli bir fakt�r" ifadelerine yer verdi.

"2-3ay �nce sigara b�rak�lmal�"

Yumurta dondurma tedavisi �ncesi ve s�ras�nda dikkat edilmesi gerekenleri s�ralayan �afak Olgan, "�reme h�creleri genel sa�l�k durumunu yans�t�r. Yani bir ki�i beslenmesi ve genel sa�l�k durumu �reme h�crelerinde yani kad�n�n yumurtas�na ve erke�in sperminin fonksiyonuna etki eder. Bu nedenle sa�l�kl� beslenme �ok �nemlidir. Yine �nemli fakt�rlerden bir tanesi sigara ve alkol t�ketimidir. Sigara ve alkol t�ketiminin �zellikle bu tarz tedavilere ba�lan�lmadan neredeyse 2- 3 ay �ncesinde b�rak�lmas� gerekir" dedi.

"Sigara i�en kad�nlar�n yumurta g�c� h�zl� t�keniyor"

Sigara konusuna ayr� bir parantez a�an Olgan, "Sigaran�n iki �nemli etkisi var. Sigara i�en kad�nlar�n yumurta g�c� daha h�zl� t�keniyor. �rnek verilecek olursa T�rkiye'deki menopoz ortalamas� 49 ya�t�r Avrupa'da ise 51'dir. Sigara i�en bir kad�n�n normal ya� ortalamas�n�n birka� sene alt�nda adetten kesilme riski olur. Dolay�s�yla sigara i�mek kad�nlar�n �ok k�ymetli olan yumurtal�k bankalar�n�n erken t�kenmesine neden oluyor. Sigaran�n ikinci etkisi de anl�k olarak yumurtalara zarar veriyor olmas�d�r. Dolay�s�yla yumurta g�c�n� azaltmas�n�n yan� s�ra tedavide toplanan yumurtalar�n kalitesini de bozabiliyor. �zellikle bu tarz yumurta dondurma i�lemleri �ncesi ve hatta kendi kendine �ocuk sahibi olmak i�in planlama yapan �iftlerin hem erkek hem kad�n�n sigaray� b�rakmas� gerekiyor" dedi.

"S�n�rs�z de�il"

Kad�nlar�n gebelikte ya�� �nemsemesi gerekti�inin alt�n� �izen Olgan, "Son d�nemlerde 30'lu ya�larda kad�nlar �reme potansiyellerinin s�n�rs�z oldu�unu d���n�yor ve kariyere ba�l� olarak �ocuk istemlerini �teliyor ya da uygun aday� bulamad�klar� i�in bekar kalmay� tercih ediyorlar. Bu nedenle �ocuk sahibi olmay� 40'l� ya�lara do�ru tercih ediyorlar. Abla veya anneleri 40'l� ya��nda �ocuk sahibi olduysa buna da g�venerek kendilerinin de ileri ya�ta gebe kalabilece�ini d���n�yorlar. Ancak maalesef yumurta say�s� ki�iye �zel oldu�u i�in ya� yine en �nemli fakt�r olarak kar��m�za ��k�yor. Ki�inin yak�nlar� �ansl� olmu� olsa da ya� ilerledik�e kad�n�n do�urganl��� ciddi oranda azal�yor ve ya�a ba�l� problemlerde her zaman t�p bebek tedavisi ba�ar�l� olam�yor. Bu nedenle �ocuk istemi 38,39 ya�lar�n sonras�na b�rak�lmamaya �al���lmal�d�r. �zellikle riskli hastalar, ailesinde erken menopoz �yk�s� olan, daha �ncesinden yumurtal�k cerrahisi ge�irmi� olan kad�nlar veyahut da hekimleri taraf�ndan halihaz�rda yumurta g�c�n�n d���k oldu�u belirtilmi� hastalar bu konuyu �ok daha fazla �nemsemeli. �zellikle bekar hastalar i�in yumurta dondurma i�leminin de bir se�enek oldu�u bilinmeli ve unutulmamal�" diye konu�tu.

23.7.2023 - 70681