|
21 HAZ�RAN D�NYA ALS G�N� ALS'nin h�zl� ilerleyen ve genellikle �l�mc�l olabilen n�rolojik bir hastal�k oldu�unu belirten Anadolu Sa�l�k Merkezi N�roloji Uzman� Dr. Hale G�kmen "Kabaca bir tahmin ile T�rkiye'de her y�l 1500 - 4500 civar� hastan�n ALS tan�s� ald���n�, toplam 8000-10000 civar�nda hastas� oldu�unu s�yleyebiliriz. �stemli hareketlerimizi yaparken kulland���m�z kaslara emir g�t�ren motor n�ron denilen h�crelerin hen�z bilmedi�imiz bir nedenle dejenere olmalar� yani �lmelerine ba�l� geli�ir. Bu hastal�k ba�lad���nda �ncelikle genellikle ellerde g��s�zl�k ve incelmeler fark edilir. Bunun yan�nda belirgin olarak t�m v�cutta olabilen se�irmeler de dikkati �eker" a��klamas�nda bulundu. ALS hastal���nda �ncelikle eller sonra kollar gibi v�cuttaki t�m kaslar�n hareket yetene�ini yitirmeye ve incelmeye ba�lad���n� vurgulayan Anadolu Sa�l�k Merkezi N�roloji Uzman� Dr. Hale G�kmen "Hasta y�r�yemez bir s�re sonra da boynunu tutamaz olur. En son olarak y�zdeki �i�neme kaslar� ve daha sonra da solunum kaslar� tutuldu�unda bu hastalar en s�k olarak solunum yetmezli�i nedeni ile kaybedilirler. ALS tan�s� alan hastalar s�kl�kla 3-5 y�l i�inde kaybedilir fakat yakla��k hastalar�n y�zde 10 kadar� 10 y�l ya da daha fazla ya�ayabilir. Bunlardan biri ise Stephen Hawking'dir. Uygun solunum deste�i ve iyi bak�mla y�llard�r ya�amaktad�r. (Evde yo�un bak�m ortam� olu�turmak, t�bbi cihaz, kesintisiz g�� kayna��, bak�m veren sorunlar�, haval� yatak, vs.) Bu hastada da belli oldu�u �ekilde son zamanlar�na kadar ALS hastalar� zeka kabiliyetlerinden bir �ey yitirmezler" dedi. SEMPTOMLAR ELDE BA�LIYOR 
Semptomlar�n s�kl�kla ellerde ba�lad���n� anlatan Dr. Hale G�kmen "V�cuttaki t�m kaslar tutulabilir. Bazen hastalar yaz� yazmada, giyinirken d��me iliklemek gibi ince i�lerde sorunlar ya�ad�klar�nda ya da bacaklar�ndan birinde g��s�zl�k �eklinde fark edip doktora ba�vurabilirler. Nadiren ise hastal�k yutma ve konu�ma kaslar�nda ba�lar ve hasta konu�mada zorlanma ya da seste de�i�me ile gelebilir. Bazen peltek konu�ma ya da kaslarda g��s�zl�kle birlikte sertlik, kas�lma hissi ile de gelebilirler. Nadiren ilk fark edilen, ellerde ve kaslarda incelme olabilir. Fasik�lasyon denilen kaslarda atmalar da hastalar� �ok endi�elendirir. Tabii fasik�lasyon normal ki�ilerde de yorulunca olabilir fakat di�er bulgularla birlikte �zellikle de dilde olmas� tan� koydurucu olur. Bu hastal���n �ok az bir k�sm� (%5-10) genetik (ailesel ALS). Hastalar�n �o�unlu�unun aile �yk�s� olmaz. En s�k 60- 70 ya� aras� daha �ok da erkeklerde g�r�l�r. Nedeni tam olarak bilinmiyor. Bu, v�cudun kendi h�crelerine kar�� olu�turdu�u bir tepki ve bilinen, ka��n�lmas� gereken nedenler yok elimizde. Baz� �al��malar sigara i�enlerde, kur�un zehirlenmesine maruz kalanlarda ve askerlerde daha s�k oldu�unu g�steriyor" a��klamas�nda bulundu. T�RK�YE'DE 10 B�N C�VARINDA ALS HASTASI VAR "Kabaca bir tahmin ile T�rkiye'de her y�l 1500 - 4500 civar� hastan�n ALS tan�s� ald���n�, toplamda da 8000-10000 civar�nda hastas� oldu�unu s�yleyebiliriz" diyen Anadolu Sa�l�k Merkezi N�roloji Uzman� Dr. Hale G�kmen s�zlerini ��yle s�rd�r�yor: "Tedavi i�in ara�t�rmalar s�r�yor. �imdilik elimizde s�reci yava�latan ila�lar mevcut. Bunun d���nda destek tedavisi �nemli. Hastan�n solunumunun izlenmesi enfeksiyonlar�n kontrol alt�na al�nmas�, yutma zorlu�u oldu�unda erkenden PEG a��larak beslenmesi �nemli noktalar. Bu �ekilde akci�erine besinlerin ka�mas� �nlenerek enfeksiyonlar geciktirilebilir. Fizik tedavi de �nemli bir konu tabii. Yatakta bak�m hastas� olanlara ise di�er hastalarda olan bak�mda �nemli noktalara, �zellikle de yaralar a��lmamas�na y�nelik �nlemler al�nmal�. Son zamanlar�na kadar etraflar�ndaki her �eyi anlayan ve ileti�im kurabilen hastalar olduklar�n� unutmamak gerek."
18.6.2016 - 21367
|